blaðið - 20.06.2007, Blaðsíða 12

blaðið
blaði
Útgáfufélag:
Ritstjóri:
Fréttastjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Ár og dagurehf.
Ólafur Þ. Stephensen
Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
Þröstur Emilsson
Elín Albertsdóttir
Atvinnuleysi og
nýr veruleiki
Það sem helzt stingur í augu í endurskoðaðri þjóðhagsspá fjármálaráðu-
neytisins frá í gær eru atvinnuleysistölurnar, sem ráðuneytið spáir á næstu
tveimur árum.
Undanfarin ár hefur spurn eftir vinnuafli verið meiri en framboðið. Gríð-
arleg spenna hefur verið á vinnumarkaðnum og umframeftirspurninni
verið mætt með því að ráða útlendinga í vinnu. Atvinnuleysi hér á landi
mældist i,i% í síðasta mánuði og hefur aldrei mælzt minna á þessum tíma
árs. Á árinu eru horfur á að atvinnuleysið verði 1,6%.
Nú spáir fjármálaráðuneytið hins vegar 3,9% atvinnuleysi á næsta ári og
4,5% á árinu 2009. Atvinnuleysistölur af þessu tagi hafa ekki sézt síðan um
miðjan síðasta áratug. Árin 1993 til 1997 var atvinnuleysið á bilinu 4-5%.
Það voru erfiðir tímar fyrir margar fjölskyldur. Sjálfsagt eru margir búnir
að gleyma því, en fyrir þingkosningarnar árið 1995 var atvinnuleysið eitt
helzta kosningamálið.
Spá fjármálaráðuneytisins er háð ýmsum óvissuþáttum, til dæmis því
hvort hér verður af nýjum stóriðjuframkvæmdum. Gangi hún hins vegar
eftir, er ljóst að eftir eitt til tvö ár munu þúsundir manna, sem vilja vinna,
ekki hafa atvinnu. Slíkt er alltaf þungbært. Fótunum er kippt undan fólki
fjárhagslega, það getur ekki staðið við skuldbindingar sínar og andlegar
afleiðingar langvarandi atvinnuleysis eru oft ekki síður alvarlegar en þær
fjárhagslegu.
Fari svo að atvinnuleysi vaxi hér á ný, mun það gerast við aðstæður sem
eru engan veginn sambærilegar við það sem gerðist á síðasta áratug. Um
6% íbúa landsins eru erlendir ríkisborgarar. Þar við bætist að hátt á sjötta
þúsund útlendinga hefur á undanförnum árum fengið íslenzkan ríkisborg-
ararétt. Þetta er alveg nýr veruleiki.
Líklegt er að margir útlendingar með tímabundin atvinnuleyfi hverfi
héðan ef atvinnuleysi eykst. En jafnframt er ljóst að margir útlendingar
munu áfram verða í starfi á sama tíma og innfæddir íslendingar missa
vinnuna eða fá ekki starf strax að loknu námi.
Dæmin frá nágrannalöndunum sýna að í aðstæðum af þessu tagi liggur
mikil hætta á kynþáttahatri og fordómum gagnvart fólki, sem er af erlendu
bergi brotið, jafnvel þótt það hafi fengið ríkisborgararétt og aðlagazt nýju
samfélagi. Við eigum að leitast við að læra af reynslu annarra af að glíma
við slík vandamál.
Fræðsla til að fyrirbyggja fordóma á ekki sízt að beinast að yngstu hóp-
unum, sem aldrei hafa áður kynnzt atvinnuleysi. Og forsvarsmenn stéttar-
félaga mega sízt allra falla í þá gryfju að saka útlendinga um að taka vinn-
una af innfæddum, eins og stundum hefur bryddað á, bæði hér og í öðrum
löndum.
Við eigum ekki að láta þær hættur, sem felast í atvinnuleysi við þessar nýju
aðstæður, koma okkur á óvart heldur búa okkur undir að takast á við þær.
Ólafur Þ. Stephensen
Oott til
endurvinnslu
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson Ritstjórn & auglýsingar: Hádegismóum 2,110 Reykjavík
Aðalsími: 5103700 Símbréf á fréttadeild: 510 3701 Símbréf á auglýsingadeild: 510 3711
Netföng: bladid@bladid.net, frettir@bladid.net, auglysingar@bladid.net
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins
Norm-X
Heitir pottar
íslensk framleiðsla
Heimasíðan okkar er
www.normx.is
1 Norm-X hefur frá 1982 sérhæft sig T framleiðslu heitra
potta sem henta íslenskum aðstæðum einstaklega vel.
Við bjóðum einnig allan tengibúnað, nudd
og Ijösabúnað og tvær gerðir af lokum.
Samstarfsaðili okkar á Akureyri er Tjalda- og
Seglaþjónustan ehf. sími 461-5077
Grettislaug 1500L
Setlaug 2050 L
með legubekk
Setlaug 1200 L
Snorralaug 2000 L
Norm-X Auöbrekku 6 Kópavogi Sími 565-8899
www.normx.is normx@normx.is
12 MIÐVIKUDAGUR 20. JÚNÍ 2007
SALfM Ri/SPlf WGGlvmm
VlM FR7.U MllMn ob
Hvað er að gerast í Afganistan?
Fréttir berast af því að mannfall í
Afganistan hafi verið yfir 100 manns
einn daginn í vikunni. Sumir segja
að það hafi verið miklu meira. Rík-
isstjórn landsins virðist ekki hafa
stjórn á landinu. Sumir segja að
ríkisstjórn landsins hafi ekki einu
sinni fulla stjórn á höfuðborginni
Kabúl. Meir en 5 ár eru liðin síðan
Bandaríkjamenn flæmdu stjórn
talibana frá völdum og sprengdu
síðan allt hvað af tók og leituðu um
fjöll og firnindi, sérstaklega um
fjöll, að Osama bin Laden og hans
illu A1 Quaida-liðum. Ekki tókst
að finna Osama en fjöldi unglinga
var hnepptur í fangelsi Bandaríkja-
manna og fluttur til Guantanamo-
búðanna á Kúbu. Fáir höfuðpaurar
hryðjuverkasamtakanna fundust þó
því miður. Unglingarnir sem Banda-
ríkjamenn tóku höndum og hafa
haldið föngnum án dóms og laga í
Guantanamo er kafli út af fyrir sig
og til mikillar hneisu fyrir Banda-
ríkin og fleinn í holdi allra sem gera
kröfu til að allir menn njóti virð-
ingar og mannréttinda.
Aður en Bandaríkin réðust inn
í Afganistan og studdu uppreisn-
armenn gegn talibönum til valda
í landinu hafði Afganistan verið í
samfelldri borgarastyrjöld og styrj-
öld við Rússa um tveggja áratuga
skeið. Gríðarlegt mannfall hafði
orðið og fjöldaflótti frá landinu.
Afganistan var eitt besta dæmi um
ríki mistakanna, ríki ógæfunnar.
Miðaldarefsingar Sharia-laganna og
kvennakúgun var einkennandi fyrir
landið. Þegar talibönum var komið
frá völdum vonuðust margir til þess
að nú mundu nýir og betri tímar
renna upp í þessu stríðshrjáða landi.
Stjórn Hamid Karsai var sett á
laggirnar af Bandaríkjamönnum
og studd af Evrópubúum. Hamid
Karsai var Bandaríkjamönnum
að góðu kunnur og hafði unnið
fyrir bandarískt fjölþjóðafyrirtæki
áður en hann var gerður að forseta.
Mikhr fjármunir runnu til uppbygg-
ingar í Áfganistan og margir, þar á
meðal sá sem þetta ritar, vonuðust
til að nú mundu renna upp bjart-
ari tímar fyrir fólkið í Afganistan.
Jón Magnússon
Nýju ríkin á vesturlandamærum
Afganistans studdu þessar aðgerðir
Bandaríkjanna og gerðu sér senni-
lega betur grein fyrir því en margir
aðrir að það skipti miklu að vel tæk-
ist til við að koma á lögum og reglu
í Afganistan. En hvar er stuðningur
þeirra nú?
Síðan hafa árin liðið og fréttir sem
berast frá Afganistan eru langt frá
því að vera uppörvandi. Þrátt fyrir
allan stuðningin sem að ríkisstjórn
Hamid Karsai hefur fengið. Þrátt
fyrir kosningar þar sem hann fékk
yfirgnæfandi meirihluta atkvæða og
þrátt fyrir að her og lögregla Afgan-
istans hafi verið í þjálfun þessi ár, þá
hefur ríkisstjórn Hamid Karsai tæp-
ast stjórn á höfuðborginni Kabúl,
hvað þá öðrum hlutum landsins.
Bandaríkjamenn og NATO-her-
menn hafa komið sér fyrir í landinu
og síðustu fregnir herma að þess
gerist nú þörf að fleiri hermenn fari
til Afganistans því að talibanar séu
að eflast í landinu. Þá berast fregnir
af því að framleiðsla á ópíumi hafi
aldrei verið meiri í Afganistan en
sl. ár. Þetta gerist þrátt fyrir það að
fjölmennt herlið NATO og Banda-
ríkjanna sé í landinu til að aðstoða
ríkisstjórn landsins.
Spurningin er hvers vegna er erlent
herlið í Afganistan? Hvaða tilgangi
þjónar vera þess í landinu? Hvaða
markmiði þjónar vera hans? Er lík-
legt að herliðið geti komið á friði í
landinu? Er það hlutverk krakka
frá Bandaríkjunum, Kanada og Evr-
ópu að vera skotmark í Afganistan?
Vegna hvers? Til hvers? Mundi ein-
hver sem þetta les vilja að dóttir hans
eða sonur hættu lífinu í Afganistan?
Af hverju ættu þau að gera það?
Þeim mun lengur sem erlendur
her dvelur í landi eins og Afganistan
þeim mun líklegra er að á hann
verði litið sem nýlenduher eins og
síðast herlið Rússa. Geti ríkisstjórn
Hamid Karsai ekki starfað og haldið
lögum og reglu af sjálfsdáðum þá
munu herir Bandaríkjamanna og
NATO ekki geta það og munu lenda
í stöðugt alvarlegri vandamálum og
auknum skærum. Fleiri hermenn
megna ekki að breyta því.
Höfundur er alþingismaður
Frjálslynda flokksins
Klippt & skorið
Oddviti Framsóknar í Kópavogi og for-
maður bæjarráðs, Ómar Stefánsson,
er liðtækur á ýmsum sviðum. Ómar
er þekktur í bloggheimum meðal annars fyrir
að treysta því að kjósendur
væru ekki „fífl" þegar fyrstu
skoðanakannanir í Kópavogi
vegna sveitarstjórnarkosn-
inganna sfðast lágu fyrir
og sýndu fylgishrun Fram-
sóknar. Ómar fann einnig fyrir „miklum með-
byr" eftir að flokkurinn tapaði 20 prósenta
fylgi að þeim kosningum loknum. Nú skrifar
Ómar á heimasfðu sinni um þá ákvörðun bæjar-
stjórnar að gefa íbúum frítt í strætó. Ekki lætur
hann þar við sitja heldur birtir samsetta mynd
þar sem hann stendur vígreifur fyrir framan
strætisvagn og hefur á myndinni nefnt vagn-
inn í höfuðið á sjálfum sér.
Niðurstöður breskrar könnunar meðal
ungs fólks á aldrinum 18 til 25 ára eru
merkilegar og um leið tímanna tákn
en meðal annars var spurt hvaða listamenn
stæðu upp úr í huga unga
fólksins í landinu. Hefð-
bundnar klassískar hetjur
bókmennta, tónlistar og
myndlistar á borð við Beet-
hoven, Mozart, Picasso,
Shakespeare, Chagall, Renoir eða Twain
áttu ekki upp á pallborð enskra ungmenna
árið 2007. Heiðurinn hlotnast Walt Disney og
Will Smith ásamt fleirum. Aðeins tveir lista-
menn voru á toppnum sem flokka mætti sem
klassíska, Da Vinci og Jane Austen, en það
er fremur rakið til nýlegra vinsælla kvikmynda
byggðum annars vegar á sögum Austen og
kóða DaVincihins vegar.
Aldrei hafa fleiri bókað ferðir með Nor-
rænu frá Seyðisfirði en nú í sumar og
er sigling orðin vinsælli ferðamáti en
áður var. Rekstur Smyril-Line, sem rekur Nor-
rænu, gengur vel eftir mörg mögur ár og bjart-
sýni ríkir með reksturinn í framtíðinni. f Noregi
erslíkufagnað og góðtil-
boð bjóðast þeim Norð-
mönnum sem hug hafa
að sækja fsland heim
frá Bergen. Býðst þeim
að taka fjallajeppa sinn með og gista í glugga-
lausri káetu fyrir rúmar 31 þúsund krónur á
hvern ferðalang. Ekkert slíkt er í boði hér. Hafi
landinn hug að heimsækja Bergen með fjalla-
bílinn og sams konar káetu greiðast 45 þúsund
krónur fyrir þann munað á hvern haus.
albert@bladid.net