Bændablaðið - 07.06.2005, Side 20

20 Þriðjudagur 7. júní 2005
,,Megin tilgangur Bændasamtak-
anna er enn að vera stéttarfélag
bænda, verja hagsmuni þeirra í
hvívetna, vera ráðgefandi fyrir
stjórnvöld um þróun landbúnaðar
og vera leiðandi um fyrirkomulag
ráðgjafaþjónustu fyrir bændur um
land allt. Þar með talið að annast
hvers konar þróunarstarf sem
stuðli að framförum í búskap og
bættri afkomu bænda. Bænda-
samtökin hafa til að mynda með
höndum yfirumsjón með skipu-
lagi alls búfjárræktarstarfs í land-
inu,“ sagði Sigurgeir.
Útgáfu- og fræðslustarf
Hann segir að þróunin á þessum
10 árum sem liðin eru frá stofnun
Bændasamtakanna hafi helst ver-
ið í þá veru að auka áherslu á
þjónustu á sviði tölvuforrita, láta
bændum í té sérhæfð tölvuforrit
tengd búrekstri og búfjárrækt. Á
hinn bóginn aukin útgáfustarf-
semi og fræðslu- og kynningar-
starf fyrir bændur og almenning,
ekki síst fræðsla um landbúnað
fyrir skólabörn í þéttbýli.
,,Þetta sjáum við m.a. á því að
fjölgun starfsfólks hefur nær ein-
ungis verið á sviði tölvumálefna,
en Bændablaðið er ef til vill skýr-
asta dæmið um aukið átak í út-
gáfu- og fræðslustarfsemi sam-
takanna á þessum 10 árum. Blað-
ið er nú að jafnaði gefið út í rúm-
um 14 þúsund eintökum hálfs-
mánaðarlega og dreift víða um-
fram það að fara ókeypis til allra
bænda í landinu,“ segir Sigurgeir.
Hann var spurður hvort
Bændasamtökin hafi þanist út á
þeim 10 árum sem liðin eru frá
stofnun þeirra?
,,Nei, þvert á móti. Það er
sama hvort við skoðum mannafla
eða fjármuni; umfangið hefur
minnkað frá 1994. Þá var, auk
Búnaðarfélagsins og Stéttarsam-
bands bænda, jafnframt starfandi
Framleiðsluráð landbúnaðarins
sem var lagt niður um áramótin
1999/2000 og Bændasamtökin yf-
irtóku verkefni þess. Ársverk hjá
þessum þremur aðilum voru 56
árið 1994 en voru sjö færri um
síðustu áramót. Rekstrarkostnað-
urinn er líka verulega lægri nú en
þá, ef tekið er tillit til þróunar
launa á þessu tímabili, en það er
einmitt beinn og óbeinn launa-
kostnaður sem vegur langmest í
rekstri svona samtaka. Óbreytt
starfsemi m.v. árið 1994 mundi
kosta 60-80 milljónum kr. meira
en rekstur Bændasamtakanna
kostar nú. Orsökin liggur aðallega
í einfaldara stjórnkerfi innan
landbúnaðarins. Auk þess hefur
ráðunautum fækkað en viss þjón-
usta færst meira til búnaðarsam-
banda, meðan önnur starfsemi
hefur styrkst hér. Á sama tíma
hefur aukin áhersla verið lögð á
eigið aflafé en gjaldtaka af bænd-
um dregist saman um nær helm-
ing til rekstrar Bændasamtakanna
miðað við það sem var fyrir ára-
tug. Það segir einnig ákveðna
sögu um þróunina síðustu ár að
innheimta sjóðagjalda af búvöru-
framleiðslunni hefur lækkað um
helming að raungildi á tíu árum,
úr 750 milljónum kr. í u.þ.b. 380
milljónir, sem búnaðargjaldið
nemur nú. Þarna munar langmest
um minni innheimtu til Lánasjóðs
landbúnaðarins,“ segir Sigurgeir.
Þeir eru til hér á landi sem
trúa því að Bændasamtökin séu
alfarið á fóðrum hjá ríkinu. Sigur-
geir var spurður um þá fullyrð-
ingu?
,,Það er auðvitað mikill mis-
skilningur, en ríkið veitir framlög
til ráðgjafarþjónustu og búfjár-
ræktarstarfs og er hluti þeirrar
þjónustu, sem Bændasamtökin og
búnaðarsamböndin veita, kostað-
ur af þessum framlögum. Nærri
lætur að þessi framlög séu um
þriðjungur af tekjum BÍ og standi
undir um 60% af kostnaði við
ráðgjafar- og tölvusvið, þ.m.t. bú-
fjárræktarstarfið. Rekstur þessarar
starfsemi er skýrt aðgreindur í
bókhaldi frá félags- og útgáfu-
starfi og því afskaplega hvimleið-
ur málflutningur, þegar hann
heyrist, að hagsmunabarátta
bænda sé ríkisstyrkt,“ segir Sigur-
geir Þorgeirsson.
Tölvuvædd bændastétt
-Hefur tölvustarfsemin og forrit-
unarþjónustan komið bændum að
miklu gagni?
,,Ég trúi að svo sé. Bókhalds-
forritið Búbót sem byrjað var að
þróa um 1990 en var leyst af
hólmi með enn fullkomnara for-
riti fyrir þremur árum hefur reynst
afskaplega vel og nær eitt þúsund
bændur nýta það nú. Fram til
þessa hefur þetta forrit einungis
verið notað sem bókhaldsforrit,
en fullbúið virkar það sem rekstr-
ar- og áætlanaforrit, en það er ein-
mitt hagræðing í rekstri og mark-
vissari fjárfestinga- og fjármála-
stjórn, sem hvað mest áhersla er
lögð á í ráðgjafarstarfinu nú. Þá
má nefna forrit í skýrsluhaldi í
búfjárræktinni sem auðvelda
mönnum að skrá sjálfir það sem
skrá þarf í skýrsluhaldi og gera
þeim kleift að nálgast fyrr en ella
niðurstöður og vinna með sínar
eigin tölur. Jarðræktarforrit gefur
mönnum kost á að halda utan um
ræktun sína og áburðanotkun á
hverju ári,“ segir Sigurgeir.
„Það er svo annað mál að á
þessu sviði er hraðinn mikill og
alltaf þarf að gera betur. Ein af
áherslum okkar hefur falist í bar-
áttu fyrir hraðari útbreiðslu á
„viðunandi“ netsambandi, en góð
fjarskipti varða æ meiru fyrir
möguleika sveitanna og m.a.
þjónustu okkar við bændur. Starf
okkar hlýtur í enn meira mæli að
beinast að nýjum sóknarfærum,
hverju nafni sem nefnast, mark-
miðið er og verður að styrkja at-
vinnu- og afkomumöguleika í
sveitunum,“ segir hann að lokum.
Sigurgeir Þorgeirsson,
framkvæmdastjóri
Bændasamtaka Íslands
Aukin áhersla á
tölvuþjónustu, út-
gáfu- og fræðslumál
Bændasamtök Íslands hafa nú starfað undir því heiti í 10 ár. Þau
voru stofnuð um áramótin 1994/1995 með sameiningu Búnaðarfé-
lags Íslands og Stéttarsambands bænda og yfirtóku þau hlutverk
er hin fyrri félög höfðu haft. Sigurgeir Þorgeirsson, framkvæmda-
stjóri Bændasamtaka Íslands, sagði í samtali við Bændablaðið að
annars vegar hafi verið um að ræða hagsmunagæslu sem stéttarfé-
lag bændanna, sem var megin viðfangsefni Stéttarsambandsins.
Hins vegar var um að ræða fagþjónustu við landbúnaðinn sem ver-
ið hafði á könnu Búnaðarfélags Íslands.
Sveinspróf í kjötiðn fóru fram í
Hótel- og matvælaskólanum
dagana 18 - 19 maí sl., og að
þessu sinni þreyttu þrír nemend-
ur próf. Námstími kjötiðnar er
fjögur ár og kennslan skiptist á
milli Hótel- og matvælaskólans
og vinnustaða í kjötiðnaði. Nám
í kjötiðnaði er fjölbreytt, þar
sem áhersla er lögð á fagþekk-
ingu og fagleg vinnubrögð og
handverk. Í sveinsprófum er
leitast við að prófa hvort nem-
andinn hafi tileinkað sér þau
markmið sem sett eru fram í
námskrá í kjötiðnaði eftir fjög-
urra ára nám.
Ný námskrá í kjötiðnaði tók
gildi 1. ágúst sl. og er það von
þeirra sem standa að fræðslumál-
um greinanna að árangur og færni
íslenskra kjötiðnarmanna verði
meiri eftir þær breytingar en áður.
Mikilvægt er að efla samvinnu
frumframleiðenda og svo úr-
vinnsluaðila og tryggja góða
vöruvöndun. Sameiginlegt mark-
mið bænda og kjötvinnslustöðva
er að neytandinn, hinn endanlegi
kaupandi, sé ánægður með land-
búnaðarvörur úr innanlandsfram-
leiðslu og að þær uppfylli allar þær
kröfur til gæða, hollustu og fjöl-
breytni sem hann gerir til þeirra.
Kjötiðn er áhugavert nám
Á myndinni eru, talið frá vinstri, Sigmundur Sigurjónsson formaður
sveinsprófsnefndar, þá koma þrír útskriftarnemar, þeir Elmar Sveinsson
Norðlenska Akureyri, Ársæll Hauksson Kjöthöllin Reykjavík og
Sigmundur Arnar Jósteinsson Norðlenska Húsavík, lengst t.h. er svo Óli
Þór Hilmarsson prófdómari.
Eins og áður hefur komið fram hér
í Bændablaðinu eru Bændasamtök
Íslands aðili að norrænu samstarfi
um þróun nýs fóðurmatskerfis fyr-
ir jórturdýr, NorFor. Dagana 22.-
25. maí sl. voru haldnir hér á landi
vinnufundir stjórnar og fram-
kvæmdanefndar verkefnisins, en
slíkir fundir hafa ekki verið haldir
hérlendis áður. Þróun nýja fóður-
matsins miðar samkvæmt áætlun
og vonir standa til að hagnýt próf-
un þess hjá bændum geti hafist
2006. Kynning á verkefninu er
þegar hafin og í norrænu búfjár-
ræktartímaritunum eru farnar að
birtast greinar um nýja matskerfið.
Í tengslum við fundina notuðu nor-
rænu gestirnir tækifærið, en fæstir
þeirra höfðu áður komið til Ís-
lands, og kynntu sér íslenska bú-
fjárrækt. M. a. heimsóttu þeir til-
raunabúið á Stóra-Ármóti, nokkur
kúabú á Suðurlandi og höfuðstöð-
var BsSl, skoðuðu nýja kennslu-
og rannsóknafjósið á Hvanneyri
og fengu kynningu á starfsemi til-
raunabúsins á Hesti.
Þátttakendur á fundum starfshóps um þróun nýs fóðurmatskerfis fyrir
jórturdýr. Efsta röð f.v.: Lars Bævre, Tine Norske Meierier, Johannes
Frandsen Dansk Kvæg, Ole Aaes, Dansk Kvæg, Arnt Johan Rygh, Tine
Norske Meierier, Rudolf Thögersen, Dansk Kvæg. Miðröð f.v.: Mogens
Larsen, Dansk Kvæg, Maria Mehlquist, Svensk Mjölk, Finn Strudsholm,
Dansk Kvæg Fremsta röð f.v.: Tone Roalhvam, Tine Norske Meierier,
Gunnar Guðmundsson BÍ, Lennart Anderson, Svensk Mjölk AB og And-
ers H. Gustavson Svensk Mjölk
& " ( (  4!4
 
"
( # 
 
)A'B
* #   1203 
 + 4//  * C>
DB Nýtt
fóður-
matskerfi