Bændablaðið - 28.08.2007, Blaðsíða 2


Fyrsta skilarétt
í Önundarfirði
senn fullbyggð

Í Önundarfirði hafa bændur
verið að byggja fjárrétt í sumar
og er áætlað að hún rúmi 12­14
hundruð fjár. Réttin er byggð
í landi jarðarinnar Traðar og
það merkilega við þessa fram­
kvæmd er að þetta er fyrsta
skilarétt sem byggð er í gamla
Mosvallahreppi.
Tíðindamaður blaðsins heilsaði
upp á réttarsmiðina á dögunum og
þá var verkið langt komið. Réttin
er öll byggð úr timbri, 43x24 metr­
ar??? að stærð og uppistöður steypt­
ar niður. Um helmingur er almenn­
ingur og hinn hlutinn skiptist í átta
dilka. Í réttinni er 45 sm breiður
gangur sem ætlunin er að féð renni
eftir og svo opni hver eigandi fyrir
sinni kind þegar hún kemur eftir
ganginum. Ásvaldur Magnússon,
bóndi í Tröð, stjórnar byggingu
réttarinnar. Hann sagði að bændur
vildu prófa þetta fyrirkomulag við
fjárdráttinn og í þeim tilgangi yrði
settur upp hringur í réttinni sem
tæki 50­60 fjár og úr honum ætti
féð svo að renna í ganginn. Þeir
teldu það a.m.k. mun léttara fyr­
irkomulag en það hefðbundna en
það krefðist þess að vísu að menn
væru allir samtímis við réttarstörf­
in. Ásvaldur sagði að hingað til
hefðu menn rekið féð inn á vissum
bæjum og dregið í sundur en nú
væri svo komið að það kæmist ekki
inn í hús og því væri nú farið út í
réttarbyggingu. Ásvaldur sagði að
fé úr Önundarfirði yrði rekið þarna
til réttar og auk þess talsvert margt
úr Dýrafirði sem sækti í auknum
mæli yfir Gemlufallsheiðina. Það
er Ísafjarðarbær sem kostar bygg­
ingu réttarinnar. ÖÞ
Fréttir
Bændablaðið | Þriðjudagur 28. ágúst 2007
Sigurður Jóhannesson, formaður
Landssamtaka sláturleyfishafa,
segist eiga von á því að álíka
mörgu fé verði slátrað í haust og
í fyrra en það var um 550 þúsund
fjár sem gáfu um 8.500 tonn af
kjöti. Verð til bænda telur hann
að muni hækka um 5,1–5,2%
frá því verði sem greitt var í
fyrra. Þar með takist að halda í
við verðlagsþróunina frá í fyrra
og segir Sigurður það í sjálfu sér
ágætan árangur.
Sumarslátrun hófst í síðustu
viku og stutt er í að almenn haust­
slátrun hefjist. Ferskt lambakjöt
ætti því að vera komið á markaðinn
þegar þetta tbl. af Bændablaðinu
kemur út.
Sigurður segir að erfitt sé að spá
fyrir um sölumálin næstu 12 mán­
uðina því að vaxandi þrýstingur sé
á innflutning á kjöti til landsins.
Að vísu er ekki mikið flutt inn af
kindakjöti ennþá en þrýstingur fer
vaxandi á að fá að flytja það inn.
Innflutningur á öðrum kjöttegund­
um hefur að sjálfsögðu áhrif á sölu
á kindakjöti.
Aukið framboð af svínakjöti
,,Menn eru nú að spá auknu fram­
boði af svínakjöti enn einu sinni
og mun það án efa hafa áhrif á
verðþróun á öðrum kjöttegund­
um. En ef við horfum einangrað á
lambakjöt tel ég að horfurnar séu
ágætar. Við verðum þó ávallt að
gæta þess að ofgera ekki mark­
aðnum. Það er hins vegar ljóst að
verð hér á landi, bæði á nautakjöti
og svínakjöti, er orðið mjög hátt og
umtalsvert hærra en annars staðar á
Norðurlöndunum,“ segir Sigurður.
Því er nú haldið fram að
búast megi við auknum áhuga
Bandaríkjamanna á fersku íslensku
lambakjöti. Sigurður bendir á að
unnið hafi verið að markaðssetn­
ingu á lambakjöti í Bandaríkjunum
í mörg ár. Stundum hafi gengið
vel og stundum síður. Hann bend­
ir einnig á að gengisþróunin hafi
gríðarlega mikil áhrif á afkomu
þegar um útflutning er að ræða.
Sömuleiðis skiptir miklu máli
hver dreifingarkostnaðurinn er og
eftir hvaða leiðum er flutt út, hvort
það er með flugi eða skipum. Eins
og er sé ekki til nóg lambakjöt ef
stórauknar óskir kæmu um það frá
Bandaríkjunum eða öðrum lönd­
um. S.dór
Sigurður Jóhannesson, formaður Landssambands
sláturleyfishafa:
Aukinn þrýstingur
á innflutning á kjöti
Margir hafa haft samband við
Bændablaðið og sagt að óvenju
lítið sé um mófugl í ár og hafi
raunar verið í fyrra líka. Margir
vilja kenna um fjölgun tófu í
byggð og jafnvel minks líka.
Tómas Grétar Gunnarsson,
fuglafræðingur hjá Náttúrustofu
Vesturlands, er manna fróðastur
um mófugla. Hann var spurður
hverja hann teldi ástæðuna fyrir
fækkun mófugla.
Hann sagði að þetta færi nokk­
uð eftir tegundum en hins vegar
vantaði alla vöktun á mófugli hér
á landi eins og svo mörgu öðru í
náttúrunni hjá okkur því að auð­
vitað væri hægt að telja mófugla
eins og annað. Hins vegar tækju
glöggir menn eftir því ef stór­
fækkun yrði á fuglum.
Þurrkarnir slæmir
Varðandi árið í ár sagði hann að
sunnan fjalla hefðu þurrkarnir haft
sitt að segja. Flestir mófuglar væru
mjög háðir vatni og sumarið hefði
verið óvenju þurrt. Hann tók dæmi
af jaðrakan, sem fær sína fæðu úr
votlendi eins og stelkur og hrossa­
gaukur. Þessir fuglar hafa átt mjög
erfitt uppdráttar í sumar sökum
þess að votlendi hefur þornað upp.
Fyrir aðra fugla er mun dýpra í
ánamaðka í túnum en í venjulegu
ári og fæðuöflun því erfið.
,,Ef veður eða aðrar aðstæður
eru vondar á vorin gefast fuglarnir
upp við varpið og fara niður á leir­
ur að leita að fæðu og margir þeirra
eru svo farnir aftur til útlanda um
miðjan júní. Tímaramminn virðist
vera svo knappur hjá mófuglinum
að vitað er til þess að þegar síðustu
spóarnir voru að koma til landsins
í maí voru þeir sem fyrstir komu
að fara aftur til útlanda, búnir að
gefast upp á að reyna varp vegna
einhverra ytri aðstæðna í nátt­
úrunni. Stofninn er því aldrei allur
á einum tímapunkti á óðölum í
einu,“ sagði Tómas.
Mikil afföll í fyrra
Hann benti hins vegar á að í maí
2006 hefðu margir fullorðnir
mófuglar, og jafnvel stærri fuglar,
hreinlega drepist úr kulda, einkum
á Norðurlandi. Fuglar reyna að
þrauka á hreiðrum fram í rauðan
dauðann. Fugladauðinn í þessu
mikla kuldakasti segir Tómas að
hafi komið í ljós við talningu á
vetrarstöðum fugla í fyrrahaust.
Spurður hvort fjölgun tóf­
unnar hefði mikið að segja varð­
andi fækkun mófugla sagði hann
að vissulega æti tófan nokkuð af
eggjum og ungum en hann sagðist
efast um að það hefði úrslitaáhrif.
,,Meðal mófugl verpir 40 til
50 eggjum yfir ævina og af þeim
þurfa ekki nema tveir eða þrír
ungar að ná fullorðinsaldri til þess
að viðhalda stöðugleika í stofn­
inum. Þess vegna er það hættulítið
þótt tófan éti mikið undan þeim.
Stofninn þolir vel afföll af eggj­
um og ungum en illa breytingar á
lífslíkum fullorðinna fugla,“ sagði
Tómas Grétar Gunnarsson.
S.dór
Tómas Grétar Gunnarsson fuglafræðingur
Í erfiðu árferði geta mófuglar
farið snemmsumars
Á myndinni eru við minnisvarðan, talið frá vinstri; Guðmundur Sigurðsson og Bergljót Þorsteinsdóttir á Reykhól,
Katrín Þ. Andrésdóttir og Sveinn Ingvarsson, Reykjahlíð, Sveinn Runólfsson, landgræðslustjóri og Rúnar
Bjarnason og Birna Þorsteinsdóttir, Reykjum.
100 ár frá því að sandgræðsla á vegum ríkisins hófst
Fyrr í sumar voru liðin 100 ár
frá því að sandgræðsla á vegum
ríkisins hófst hér á landi og af
því tilefni var afhjúpaður minn­
isvarði á Reykjum á Skeiðum.
„Þann 8. júlí 1907 var byrjað að
byggja grjótgarða á Reykjasandi á
Skeiðum til að hefta sandfok sem
þá ógnaði miklum hluta sveitarinn­
ar. Fyrsta sumarið voru gerðir 700
faðmar af grjótgörðum, sem voru
einhlaðnir, 3 fet á hæð, og þurfti
að flytja grjótið langan veg á hest­
vögnum. Grjótgarðanna sér enn
stað á Reykjasandi,“ sagði Sveinn
Runólfsson, landgræðslustjóri í
samtali við blaðið.
MHH
Landeigendur í Nesjum
stefna Vegagerðinni
Hópur bænda og annarra land­
eigenda í Nesjum í Hornafirði
hefur stefnt Vegagerðinni og
íslenska ríkinu og krefst þess að
úrskurður umhverfisráðherra
frá 11. maí 2007 um matsáætlun
vegna mats á umhverfisáhrif­
um lagningar hringvegar um
Hornafjarðarfljót verði felldur
úr gildi.
Framkvæmdir við hringveg­
inn í Hornafirði hafa lengi stað­
ið til. Með nýjum vegi á að bæta
samgöngur á Suðausturlandi og
styrkja byggðarlög á Suðaustur­ og
Austurlandi.
Vegagerðin hefur lagt fram
tillögur um þrjár veglínur yfir
Hornafjarðarfljót vegna fyrirhug­
aðra framkvæmda – nr. 1, 2 og
3. Munu þær stytta hringveginn
um 10­12 km. eftir því hvaða leið
verður valin. Landeigendur eru
óánægðir með allar þessar leiðir og
segja til að mynda að leiðir 2 og 3,
sem myndu að stórum hluta liggja
um votlendi, myndu hafa í för með
sér meiriháttar umhverfis­ og nátt­
úruspjöll. Allar leiðirnar þrjár telja
þeir ótækar og segja að þær myndu
hafa í för með sér stórfellda röskun
fyrir landeigendur.
Fyrirhuguð vegarstæði munu
m.a. skerða eignarlönd og rýra
möguleika til landnýtingar, valda
spjöllum á ræktunarlöndum, raska
rannsóknar­ og tilraunalandi í
skógfræði, stefna kartöflurækt í
hættu og spilla beitilöndum – allt
eftir því hvaða leið yrði valin.
Fleiri kosti
Af þessum sökum telja stefnend­
ur nauðsynlegt að taka fleiri kosti
til umhverfismats og hafa því lagt
fram tvær tillögur að veglínum til
viðbótar, nr. 4 og 5, sem uppfylla
markmiðin með gerð nýs vegar
en hafa hins vegar ekki þá ókosti
sem tillögur Vegagerðarinnar hafa.
Vegagerðin hafnaði því að veglínur
4 og 5 yrðu metnar umhverfismati
en í ákvörðun Skipulagsstofnunar
5. desember 2006, um matsáætl­
un vegna umhverfismats, var lagt
fyrir Vegagerðina að meta allar
veglínurnar fimm, auk þess sem
meta skyldi endurbyggingu núver­
andi vegar. Vegagerðin kærði þessa
ákvörðun til ráðuneytisins sem
úrskurðaði að þeir kostir sem stefn­
endur lögðu til yrðu ekki metnir
umhverfismati. Það veldur því að
þeir koma ekki til álita þegar end­
anleg ákvörðun um vegarstæði
verður tekin. Með málssókn sinni
vonast stefnendur til þess að geta
hindrað stórfellt umhverfis­ og
skipulagsslys í Hornafirði.
S.dór
Dettifossvegur og
Lyngdalsheiðarvegur
boðnir út í haust
Tveir mjög umdeildir veg­
arkaflar eru nú komnir á
útboðslista Vegagerðarinnar og
verða boðnir út í haust. Um er
að ræða Dettifossveg (862) og
Lyngdalsheiðarveg (365) sem
nær frá Laugarvatni að Miðfelli.
Í nýjustu Framkvæmdafréttum
Vegagerðarinnar er greint frá
því að þessir vegarkaflar séu
komnir á útboðslista en ekki
tekið fram hvenær í haust útboð­
ið fari fram.
Miklar deilur hafa staðið um
legu beggja þessara vegarkafla.
Varðandi Dettifossveg er það leið
B á kortinu sem hér fylgir sem
farin verður en á kortinu yfir vega­
gerð á Lyngdalsheiði er það leið 7
á kortinu sem valin hefur verið.
Heimamenn segja nýjan veg
yfir Lyngdalsheiði breyta mjög
miklu fyrir þá enda styttist leiðin
til höfuðborgarinnar umtalsvert
frá því sem nú er. Allmargir eiga
heimili í Bláskógabyggð en vinna
í Reykjavík.Varðandi Dettifossveg,
sem nær frá þjóðvegi 1 niður á
þjóðveg 85, eru það þeir sem ann­
ast ferðamannaþjónustu sem fagna
gerð hans.
Þeir unnu að réttarbyggingunni: Kristján Ástvaldsson, Þingeyri, Karl Bjarna­
son, bóndi í Neðri­Hjarðardal, og Ásvaldur Magnússon í Tröð. Mynd ÖÞ.
Rauða strikið sýnir veglínuna yfir Lyngdalsheiði. Efst í vinstra horni sér í Þingvallavatn en efst til vinstri má eygja
smáhorn af Laugarvatni. Kort frá Vegagerð ríkisins.