Bændablaðið - 09.06.2011, Blaðsíða 18

18 Bændablaðið | fimmtudagur 9. júní 2011
„Mér þóttu þetta góðir þættir
og hafði lengi velt fyrir mér
hvort grundvöllur væri fyrir
að gefa þá út á bók,“ segir
Hermann R. Herbertsson bóndi á
Sigríðarstöðum, sem hafði frum-
kvæði að útgáfu Fnjóskdælasögu
fyrir síðustu jól. Í bókinni eru 60
sögugreinar Sigurðar Bjarnasonar,
sem ná aftur til ársins 1623 og fram
til ársins 1850 og segja frá lífi og
starfi alþýðufólks í Fnjóskadal í
Suður-Þingeyjarsýslu á þeim tíma.
Þá eru í bókinni heimildaskrá,
myndaskrá, nafnaskrár úr sögu-
greinum og nafnaskrár við myndir
úr Fnjóskadal auk nafna styrktar-
manna, en alls er bókin 316 síður.
Auk Hermanns voru í ritstjórn
þeir Jón Aðalsteinn Hermannsson
og Sigurður Jósefsson, en hann er
barnabarn Sigurðar Bjarnasonar, þess
er ritaði þættina. Þættirnir birtust í
Nýjum kvöldvökum sem fram-
haldssaga á árunum 1932 til 1933.
Sigurður var frá Snæbjarnarstöðum
í Fnjóskadal, hann bjó þar lengst af
en flutti svo að Grund í Eyjafirði,
en þar lést hann árið 1951.
Bókin var tilnefnd til menn-
ingarverðlauna DV í flokki fræði-
rita fyrr á þessu ári og var Sigurði
líkt við alþýðlega fræðaþuli á borð
við þá sem björguðu stórum hluta
íslenskrar þjóðmenningar og arf-
leifðar frá gleymsku. Í rökstuðningi
dómnefndar er nefnt að ritstjórarnir
haldi rödd og ástríðu íslenskrar
alþýðufræðimennsku á lofti, en
framtakið varðandi útgáfuna hafi
alfarið verið í höndum áhuga-
fræðimanna og grúskara, sem hafi
tileinkað sér margt af aðferðum og
yfirbragði atvinnufræðimennsku
án þess að glata rödd safnarans og
áhugamannsins.
Hermann segir að hann hafi lengi
gengið með hugmyndina í kollinum
áður en látið var til skarar skríða.
Haustið 2008 rak hann augun í
auglýsingu frá sveitarfélaginu
Þingeyjarsveit, þar sem vakin var
athygli á styrkjum til menningar-
starfa. „Ég ákvað að slá til og sækja
um styrk þó svo að ég hefði á þeim
tíma ekki annað en hugmyndina,
enga fjárhagsáætlun eða neitt slíkt,“
segir Hermann, en hann hlaut 25
þúsund krónur í styrk og gat þar með
hafið vinnu við verkefnið.
Jón Aðalsteinn, sem með honum
er í ritstjórn, hitti hann á þorrablóti
í Bárðardal og viðraði fyrirhugaða
útgáfu við hann. „Hann var strax
til í að aðstoða við þetta og síðar
komumst við að því að Sigurður
Jósefsson, barnabarn Sigurðar
Bjarnasonar, ætti í sínum fórum
gamla handrit afa síns og eftir að
við komust yfir það hófumst við
handa við að slá texta upp úr því inn
í tölvu,“ segir Hermann. Síðar feng-
ust fleiri styrkir vegna útgáfunnar,
en að öllu leyti var unnið við hana
í sjálfboðavinnu.
Bókin er gefin út af Vörslu útgáfu
ehf. sem er í eigu Jóns Aðalsteins,
en hann vann velflestar skýringar-
greinar og valdi viðbótarefni við
fjórar sögugreinar, sem eru í öðrum
kafla bókarinnar. Þar má nefna
grein Björns í Lundi um „Geitfé“,
sem hann skrifaði 1830 og birtist í
tímaritinu Ármann á Alþingi, en sú
grein ætti að vekja sérstaka forvitni
fólks sem stundar geitfjárbúskap.
Áhugaverðir þættir en
óaðgengilegir
„Mér fannst þessir þættir afar áhuga-
verðir, en þeir voru óaðgengilegir og
fæstir vissu af tilurð þeirra. Margt
yngra fólk hafði til að mynda ekki
hugmynd um að þeir væru yfirhöfuð
til. Mér þótti upplagt að kynna þessa
þætti fyrir yngra fólki og gefa því
færi á að kynnast þessum frásögnum
sem eru um líf og störf bændafólks
fyrri tíðar,“ segir Hermann.
Í þáttum Sigurðar er fjallað
um ýmsa atburði sem upp komu
og fréttnæmir þóttu, slys og áföll
margs konar, daglegt líf fólks í
Fnjóskadal, störfum þess og búskap,
en þar er einnig að finna þátt um
móðuharðindin og hvernig þau léku
alþýðu manna. Í bókinni eru um
140 myndir, en Hermann segir að
mikil leit hafi verið gerð að myndum
af öllum gömlu torfbæjunum sem
eitt sinn voru í Fnjóskadal. Þá eru
þar og myndir af fólki að störfum.
Hópmyndir í bókinni eru teknar af
Jónatan Davíðssyni um 1927 af fólki
í Fnjóskadal, og margar myndir eru
úr safni Hans Kuhn frá sama tímabili.
„Bókin hefur fengið ágætar
viðtökur og það er mjög ánægju-
legt, en við höfum ekki haft tök
á að auglýsa hana mikið og því
margir sem vita ekki af tilvist
hennar,“ segir Hermann,en bókin
er fáanleg í Bókaverslun Þórarins
Stefánssonar á Húsavík, Sparisjóði
Suður-Þingeyinga, Búgarði á
Akureyri, Skagfirðingabúð,
Ferðamannaversluninni við
Goðafoss, Þjónustumiðstöðinni
Illugastöðum, M/M Laugavegi
18 (Iðu), Bóksölu stúdenta, hjá
Eymundsson í Reykjavík og á
Akureyri og hjá útgefanda. /MÞÞ
Hermann R. Herbertsson, bóndi á Sigríðarstöðum í Ljósavatnsskarði, hafði frumkvæði að útgáfu Fnjóskdælasögu:
„Vildi gefa yngra fólki færi á að kynnast
lífi og starfi bændafólks á fyrri tíð“
Hermann R. Herbertsson bóndi á Sigríðarstöðum í Ljósavatnsskarði með Fnjóskdælasögu, sem út kom fyrir síðustu jól og byggir á þáttum Sigurðar
Fnjóskadal fyrr á tíð.
Á föstudag í síðustu viku, 3. júní,
voru brautskráðir 62 nemendur
frá Landbúnaðarháskóla Íslands.
Þess má geta að brautskráð var af
fjórum námsstigum, búfræði (24),
BS-námi (32), meistaragráðu (5) og
einn með doktorsgráðu.
Í fyrsta skipti voru útskrifaðir
nemendur af meistraranámsbraut í
skipulagsfræði. Meistaranámsbrautin
hefur hlotið viðurkenningu
Skipulagsfræðingafélags Íslands.
Brautskráningin fór fram í
Reykholtskirkju að viðstöddu fjöl-
menni.
Ágúst Sigurðsson, rektor, sagði í
ræðu sinni að það væri einkum þrennt
úr starfsemi skólans sem hann vildi
nefna.
Fyrsta doktorsvörnin
„Á liðnu skólaári fór fram fyrsta dokt-
orsvörnin frá Landbúnaðarháskóla
Íslands. Þetta má telja mikinn áfanga
í þróun skólans. Rannsóknamiðað
framhaldsnám er nýjung í starfsemi
skólans og einungis fáein ár frá því
að Meistaranám var innleitt í náms-
framboðið og útskrifaðist fyrsti
meistaraneminn á fyrsta starfsári
LbhÍ eða árið 2005. Raunar er það
þannig að framhaldsnám af þessu tagi
er ungt í sögu háskólastarfs á Íslands
en mikið hefur breyst í þessum efnum
nú síðustu árin,“ sagði Ágúst.
Ágúst minnti á að mikil úttekt var
gerð á íslenska háskólakerfinu fyrir
um 4 árum síðan. „Í því ferli fékk
m.a. LbhÍ viðurkenningu á sínum
fræðasviðum sem eru annars vegar
Auðlinda- og búvísindi og hins vegar
Náttúruvísindi. Samhliða þessu
sótti LbhÍ um leyfi til þess að bjóða
fram doktorsnám á sínum sviðum.
Þetta leyfi fékkst að undangenginni
nákvæmri úttekt á starfsemi skólans.
Hugmyndir okkar um doktorsnám
hafa verið þær að hafa á hverjum
tíma einungis 5 - 8 nema og miða
einvörðungu við þau svið þar sem
við teljum okkur hafa hvað sterkastan
fræðilegan grunn.
Þarna rétt eins og í öllu öðru starfi
skólans eru það gæði sem skipta
mestu máli. Velja inn þá nemendur
sem líklegir eru til þess að standast
kröfurnar og hlú að þeim sem best
við getum. Fyrsta doktorsvörnin fór
síðan fram í nóvember síðastliðnum
er Elsa Albertsdóttir varði ritgerð
sína á sviði búfjárerfðafræði og stóðst
hinar alþjóðlegu kröfur með láði.“
62 brautskráðir frá Landbúnaðarháskóla Íslands
Útskriftarhópurinn í landbúnaðarháskóla Íslands. Mynd / ÁÞ
- Í fyrsta skipti voru útskrifaðir nemendur af meistraranámsbraut í skipulagsfræði