Fréttablaðið - 24.01.2012, Side 16

16 24. janúar 2012 ÞRIÐJUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Atli Fannar Bjarkason (dægurmál) atlifannar@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
HALLDÓR
Hinar frábæru fyrirspurnir
Fyrirspurnir þingmanna eru oft
áhugaverð sýn inn í hugarheim
fyrirspyrjanda. Vigdís Hauksdóttir,
þingmaður Framsóknarflokksins,
er ötull fyrirspyrjandi. Oftar en ekki
fjalla hennar fyrirspurnir um hvernig
hægt sé að tengja hitt og þetta við
umsókn að ESB. Það gerir
nýjasta fyrirspurn hennar, en
hún snýr að manntali sem
Hagstofa Íslands er að vinna.
Vigdís spyr efnahags- og
viðskiptaráðherra hver
sé tilgangurinn með
því, hvort það tengist
umsókn að ESB,
hvað herlegheitin
kosti og hver borgi, hverju þetta eigi
að skila og hvort þetta stangist á við
lög um persónuvernd.
www.hagstofan.is
Internetið er til margra hluta nyt-
samt. Örstutt leit sýnir til dæmis að í
manntalið er ráðist vegna reglugerðar
Evrópusambandsins frá 2008. Íslandi
er skylt að taka þátt í því vegna EES-
samningsins og hefur það því ekkert
með umsókn að ESB
að gera.
Þrjú hundruð
ára saga
Íslendingar státa
sig af því að eiga
elstu varðveittu heimild um heila þjóð
í manntalinu frá 1703. Það var einnig
ótengt Evrópusambandinu. Mann-
talið nú á að skila upplýsingum um
íbúafjölda, menntun, atvinnuþátttöku
og stöðu á vinnumarkaði, sem og um
fjölskyldur og heimili. Þá verða í fyrsta
skipti í 50 ár aðgengilegar upplýsingar
um húsnæði landsmanna. Hvort þetta
allt stangast á við lög um persónu-
upplýsingar, eins og Vigdís spyr um,
skal ósagt látið, en Hagstofan
hefur séð um manntöl frá
1914. Með einfaldri netleit
hefði fyrirspurn Vigdísar
getað hljóðað svo: Borgar
ESB fyrir manntalið 2011?
kolbeinn@frettabladid.is
Forseti Alþingis þarf að fara að lögum. Hann lætur ekki efnislega afstöðu
sína – né annarra – ráða störfum sínum.
Í átökum á Alþingi þarf forsetinn að
vera sanngjarn og réttsýnn, taka tillit til
allra sjónarmiða og miðla málum. Mér
finnst það leggja miklar skyldur á mínar
herðar að hafa fengið við kosningu í emb-
ættið nær einróma stuðning allra þing-
manna, 59 atkvæði.
Þegar „landsdómsmálið“ kom fram
fyrir jól kannaði ég hvort unnt væri að
verða við beiðni flutningsmanns um að
setja málið strax á dagskrá. Um það var
ekki samkomulag. Eftir frekara samráð
varð niðurstaða mín að til þess að halda
starfsáætlun og ljúka þingstörfum með
samkomulagi væri eina ráðið að taka
málið á dagskrá, þó ekki fyrr en þing
kæmi saman í janúar. Fyrir svona mála-
miðlun eru mörg fordæmi.
Því var haldið fram að málið væri ekki
„þinglegt“. Niðurstaða aðallögfræðings
Alþingis var afdráttarlaus. Svo var um
fleiri lögspekinga. Niðurstaða mín var að
taka mætti málið á dagskrá. Framhald-
inu réði svo Alþingi.
Undanfarna sólarhringa hafa mér bor-
ist áskoranir, misjafnlega fallega orð-
aðar, um að ég eigi að segja af mér sem
forseti Alþingis út af þessu máli.
Þetta kemur mér á óvart. Ég hef lagt
mig alla fram um að fylgja lögum og
þingsköpum og fá samkomulag um máls-
meðferð.
Það er kallað eftir meira sjálfstæði
Alþingis. Krafan magnaðist um allan
helming eftir hrun. Hvað felst í því? Jú,
m.a. að forseti Alþingis sé sem sjálf-
stæðastur í störfum. Þingsköpum hefur
verið breytt til að ýta undir þá þróun.
Forsetinn er kjörinn til alls kjörtímabils-
ins. Hann er því ekki inni í þeim manna-
breytingum sem oft verða í ríkisstjórn
og forustu þingflokkanna.
Í samræmi við þetta hef ég forðast að
blanda mér í deilur á þinginu, en ekki
hikað við að beita atkvæði mínu eftir
sannfæringu minni.
Skyldur þingforseta
og sjálfstæði Alþingis
Landsdómur
Ásta R.
Jóhannesdóttir
forseti Alþingis
A
tburðir undanfarinna daga hafa afhjúpað það endan-
lega, hafi verið vafi í huga nokkurs manns, að máls-
höfðunin gegn Geir H. Haarde fyrir Landsdómi er
pólitísk réttarhöld.
Þetta sýna vel ofsafengin viðbrögð þeirra þing-
manna, bæði í stjórn og stjórnarandstöðu, sem höfðu ekki fram
þann vilja sinn að tillögu Bjarna Benediktssonar um að Alþingi
falli frá ákærunni yrði vísað frá.
Fréttablaðið sagði þannig í gær frá því að allt léki á reiðiskjálfi
í báðum þingflokkum stjórnarliðsins yfir því að frávísunartillag-
an hefði ekki verið samþykkt. Í
Samfylkingunni beindist reiðin
að Össuri Skarphéðinssyni,
sem mætti til þings og greiddi
atkvæði gegn frávísuninni þrátt
fyrir að einhverjir hefðu ekki
búizt við honum, og í Vinstri
grænum að Ögmundi Jónassyni,
sem skipti um skoðun í mál-
inu og vill nú samvizku sinnar
vegna falla frá ákæru á hendur Geir. Tveir aðrir VG-þingmenn
studdu Ögmund í því að fella frávísunartillöguna.
Hamagangurinn í VG er ögn skiljanlegri en uppnámið í Sam-
fylkingunni, því að í upphaflegri atkvæðagreiðslu um hvort
ákæra bæri fyrrverandi ráðherra stóð flokkurinn einhuga að
ákærum á alla, sem þingmannanefnd hafði gert tillögu um.
Í Samfylkingunni var hins vegar ekki lögð nein lína um þá
atkvæðagreiðslu, eða það var fólki talin trú um. Þingmenn
greiddu atkvæði með mismunandi hætti; sumir vildu ákæra alla
ráðherrana fjóra, aðrir vildu engan ákæra og sumir vildu bara
ákæra suma. Það var síðastnefndi hópurinn, sem þannig réði
því að Geir var einn ákærður en fyrrverandi ráðherrum Sam-
fylkingarinnar hlíft.
Æsingurinn sem greip einstaka þingmenn Samfylkingarinnar
yfir því að Össur skyldi koma til þings og vera sjálfum sér sam-
kvæmur, bendir til að þeir telji að sannfæring þingmanna hafi
alls ekki átt að ráða þegar greidd voru atkvæði um frávísunartil-
löguna, heldur pólitík – sú pólitík að ákæra fyrrverandi leiðtoga
annars stjórnmálaflokks fyrir gerðir eða aðgerðaleysi ríkis-
stjórnar, sem leiðtogar Samfylkingarinnar sátu einnig í.
Af sama toga er yfirlýsing ungliðahreyfingar Samfylkingar-
innar um vantraust á Ástu Ragnheiði Jóhannesdóttur, forseta
Alþingis, fyrir að vinna vinnuna sína og setja tillögu Bjarna
Benediktssonar á dagskrá. Ungliðarnir telja að þingforsetinn
hefði hvorki átt að fara eftir þingsköpunum né hlusta á lögfræð-
inga, sem töldu tillöguna tæka. Hún hefði átt að taka pólitíska
afstöðu með þeim sem studdu ákæruna á Geir, í stað þess að vera
forseti alls Alþingis og gæta að lögum og þingsköpum.
Einhver allra mesta dellan í málflutningi ungra jafnaðarmanna
og skoðanasystkina þeirra á þingi er að með því að fjalla um
tillögu Bjarna vegi Alþingi að sjálfstæði dómstólanna og þrí-
skiptingu ríkisvaldsins og blandi sér í störf Landsdóms. Fyrir
Landsdómi væri ekkert mál ef Alþingi hefði ekki ákært Geir H.
Haarde. Eins og þingið ákvað að vísa málinu til Landsdóms getur
það líka ákveðið að draga það til baka.
Afhjúpandi atburðarás síðustu daga:
Pólitísk réttarhöld
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN