Fjarðarpósturinn - 20.12.2012, Blaðsíða 25

www.fjardarposturinn.is 25 Fimmtudagur 20. desember 2012
Húseigandi Strandgötu 50 var
Beinteinn Bjarnason, útgerðar­
maður og síldarspekúlant eins og
í mínu minni var talað um, hann
átti líka fiskverkunarhús sem
voru í næsta nágrenni. Beinteinn
var reffilegur og ávallt vel­
klæddur gekk um með
gráan hatt og gráar
legghlífar sem voru
spennt ar með svartri ól
undir skóna, hann ók
um á drossíu G­11 og
númer á húsi hans á
Hverfisgötu var númer
11, þetta var tákn um
stöðu hans í bæjar lífinu,
hann var einn af brodd­
borgurum þess tíma.
Beinteinn hafði engin afskipti
af leiguliðum á Strandgötu, um
þau sá aðstoðarmaður og
verkstjóri hans að öllu leyti.
Beinteinn var með skrifstofu á
götuhæð að norðanverðu, tvö
herbergi sem náði þremur
gluggum að framanverðu.
Íbúar á götu hæð
Á götuhæð var inngangur á
norðurenda hússins þar bjó
Þórður Bjarnason bókari ásamt
ásamt konu sinni Valgerði og
fjórum börnum, Viðari, Hrafn­
hildi, Bjarna og Jóhannesi.
Þórður vann hjá bróður sínum
Lofti Bjarnasyni sem rak mikla
útgerð í firðinum. Þessi fjöl­
skylda var góður granni þó sam­
skiptin væru ekki eins náin og
milli fjölskyldna á efri hæðinni.
Íbúar á efri hæð
Að norðanverðu bjuggu hjónin
Bjarni Guðmundsson kenndur
við Nýjabæ í Krýsuvík ásamt
konu sinni Sigríði Helgadóttur
frá Melshúsi og börnunum Hall­
dóri, Kristínu, Guðrúnu, Þóri,
Birnu Helgu og Auði. Íbúðin var
tvö herbergi og náði þrem
gluggum á framhlið hússins. Í
suðurenda hæðarinnar bjó faðir
minn Jóhannes G. Einarsson og
móðir mín Ásbjörg Ásbjörns­
dóttir og börnin, María Petra, Jón
Kr. Vilhjálmur, ég, Ingibjörg og
Bjarni.
Þessi íbúð var svipuð að stærð
og hin íbúðin, tvö herbergi, með
þrem gluggum að götuhlið og
tveim gluggum á suðurgafli.
Þessar tvær fjölskyldur höfðu eitt
eldhús sameiginlega. Þar var ein
Rafha­eldavél með þremur
hellum og bakaraofn, einn gluggi
var á eldhúsinu til austurs og þar
á móti sá í útgerðarhús Beinteins.
Borðskápur var undir
glugga sem Nýjabæjar­
fjölskyldan hafði, á
veggnum beint á móti
var smíðuð borðplata
fyrir okkar fjölskyldu.
Lítil köld geymsla var
útfrá eldhúsi sem báðar
fjölskyldurnar nýttu,
þetta var
stigauppgangur sem
var lítið notaður nema
á þvottadögum. Sameiginlega
voru 3­4 skápar sem voru undir
borði. Diska og borðbúnað
höfðu fjölskyldurnar inni hjá sér
þar sem matast var.
Inngangur til efri hæðar var frá
miðri framhlið, þetta var rúmur
uppgangur með einum glugga.
Um tíma voru leigð út tvö
herbergi án aðstöðu í eldhúsi.
Annað herbergið var með inn­
gangi frá stigauppgangi, um tíma
bjuggu þar Guðlaug Sveinsdóttir
og sambýlismaður hennar Pétur.
Hitt herbergið var í norðurenda
hússins við stigauppgang til
rissins með glugga sem vísaði til
norðurs, þar var vinnukona
Beinteins með aðsetur, ásamt
sam býlismanni sínum. Eitt
snyrti herbergi með salernisskál,
baðkari og vask, einn gluggi var
á herberginu sem sneri til austurs.
Á háalofti voru svo geymslur
fyrir alla íbúa hússins.
Í skúr fyrir utan húsið var
þvottahús fyrir alla íbúana. Þá
voru engar þvottavélar, öllum
þvotti var nuddað á þvottabretti
og síðan skolað í köldu vatni.
Vatn til þvottarins var hitað upp í
potti sem var kynntur upp með
spýtukubbum. Það var talað um
þvottadaga enda fór heill dagur í
þetta. Maður hugsaði aldrei um
þrengsli þrátt fyrir að fjöldi
íbúanna á efri hæð hafi verið um
20 manns þegar mest var.
Samveran
Þegar maður hugsar til baka
eru aðeins góðar minningar í
mínum huga, þetta var eins og
ein stór fjölskylda . Húsmæðurnar
skiptu á milli sín eldun á Rafha­
eldavélinni og þó hellurnar væru
aðeins þrjár var aldrei ágrein­
ingur. Á þessum tíma var alltaf
hádegismatur, allir komu heim
að borða á milli kl.12­13. Hvers­
dags var soðning á borðum t.d.
þverskorin ýsa, saltfiskur og
kartöflur með hamsafeiti útá.
Það kom líka á borð annað fisk­
meti sem fór eftir framboði
hverju sinni, söltuð skata, kinnar,
rauðmagi. o.fl. Á miðvikudögum
var eitthvert kjötmeti t.d.
kjötsúpa og á sunnudögum
potta steik. Ég geri ráð fyrir að
það hafi verið svipað á heimilum
almennt. Það er raunar ótrúlegt
að öll þessi eldamennska hafi
gengið svona snurðulaust og í
mikilli sátt með aðeins þessar
þrjár hellur. Yngsti bróðir minn
er fæddur þarna. Ég man vel eftir
þeim degi, það var mikill
um gangur og erill. Einn daginn
þegar ég kom heim úr skólanum
var fullur pottur af sjóðandi vatni
á eldavélinni og skömmu síðar
var tilkynnt að bróðir væri
kominn í heiminn. Á þessum
degi eldaði faðir minn kjötfars­
bollur með káli og brætt smjörlíki
útá. Einhvern veginn hefur þessi
matur alltaf verið í miklu uppá­
haldi hjá mér í gegnum árin. Ég
spurði vin minn sem var læknir
hvað þeir gerðu við allt þetta
vatn sem þeir létu sjóða við
svona tækifæri, hann bara brosti
og sagði að það væri aldrei
notað. Kannski er þetta bara til
að undirstrika alvarleika augna­
bliksins.
Timburhús
Strandgata 50 var forskalað
timburhús með sameiginlegu
kolakyntu hitakerfi sem eldri
maður sá um og kostnaði deilt á
íbúana. Ég man ekki eftir að rætt
væri sérstaklega um brunahættu
nema hvað pabbi kom einu sinni
með kaðalhönk og setti undir eitt
rúmið í öryggisskyni ef eldur
yrði laus eins og hann orðaði
það.
Það var einhverju sinni að ég
var fyrir utan húsið og sé að
reiðhjól var uppvið húsið og
hugsaði mér að taka það
traustataki stutta stund og hjóla
einn hring, hjól voru þá ekki í
eign nema örfárra og hvert
tækifæri notað að komast í
hjólatúr. Ég tek hjólið fram og
horfi uppí glugga að gá hvort
einhver sé að fylgjast með, sé ég
þá eldglóð uppundir þakskegginu
og hrópa af öllum kröftum eldur
eldur, á þessu augnabliki sá ég
engan reyk svo þetta hefur verið
alveg á fyrsta stigi, sennilega út
frá rafmagni. Það var enginn
sími svo það var hlaupið í næsta
V E I T I N G A S T A Ð U R • Ó S E Y R A R B R A U T 2 • 5 6 5 1 5 5 0
Minnum á okkar
geysivinsæla skötuhlaðborð
í hádeginu á Þorláksmessu.
Í boði verður kæst skata,
saltfiskur, plokkfiskur, síld og fl.
Verð kr. 3.000,-
Með jólakveðju frá starfsfólki Kænunnar
Skötuhlaðborð
á Þorláksmessu
Strandgata 50
árin 1941-1948
Strandgata 50 er þriðja hús frá hægri. Annað hús frá hægri er Strandgata 50 B sem nú er hluti af
Fjörukránni. Timburvirkið fyrir framann húsin kallaðist bólverk. Bryggja og fiskverkunarhús sem
næst standa tilheyrðu Beinteini Bjarnasyni, lengra burtu eru fiskverkunarhús Einars Þorgilssonar.
Sigursveinn H.
Jóhannesson
Strandgata 50 séð baka til, um það bil fyrir miðri mynd. (tveir
skorsteinar) Litli skúrinn við horn hússins er þvottahús fyrir íbúana
og við hægra horn þvottahússins er fiskverkunarstöð Beinteins.
Auða svæðið baka til varð að herskólakamp á stríðsárunum.
Hergirðing lá frá horni fiskverkunarstöðvarhússins og umhverfis
auða svæðið. Lengst t.v. var Vélsmiðja Hafnarfjarðar.
Strandgata 50 B varð hluti af Fjörukrá. (dúkrista)