Herinn burt - 01.12.1957, Qupperneq 3

HERINN BURT
3
W
Eldilaugar og vetnisvopn á Islandi

Margir þeir, sem í öndverðu stóðu hvað einarðastir
gegn afsölun landsréttinda á íslandi til erlendrar hersetu,
ha£a nú fallið í mók sinnuleysis um þetta mál. Þeir reyna
að sætta sig við það, sem þeir álíta orðinn hlut. Og með
hverju árinu vex fram æ stærri hópur æskufólks, sem man
ekki óhersetið ísland og finnur því ekki fyrir þeim bletti,
sem fallið hefur á skjöld fullveldisins. Þessu fólki er það
enginn bjálki í augum lengur, þótt erlent herveldi van-
helgi íslenzkt land með vopnum sínum og valdi. Salt
sjálfstæðiskenndarinnar hefur því miður dofnað. En ef
það nær að dofna með þjóðinni allri, hver á þá að salta
saltið?
Nú hafa hins vegar þeir hlutir gerzt, sem hljóta að
hrifsa hvern hugsandi íslending úr mókinu. Fyrir
skömmu gáfu forsvarsmenn bandarískra hermála þá yfir-
lýsingu, að allar bandarískar herstöðvar í Evrópu væru
búnar kjarnorkuvopnum og flugvélar reiðubúnar til
árása nótt sem dag með nokkurra mínútna fyrirvara.
Vegna þessarar yfirlýsingar bar Bevan, formaður þing-
flokks brezkra jafnaðarmanna, fram þá fyrirspurn við
hermálaráðherra Bretlands, hvort bandarískar herbæki-
stöðvar þar í landi væru búnar vetnisvopnum, og hvort
flugvélar Bandaríkjamanna færu með vopn þessi í æfinga-
flug. Eftir nokkurn undandrátt svaraði hermálaráðherr-
ann þessu játandi.
í svari þessu felst geigvænleg aðvörun til okkar sjálfra.
Séu bandarískar herbækistöðvar í Bretlandi byrgðar
kjarnorku- og vetnisvopnum, þá þarf varla um Keflavík-
urflugvöll að spyrja. Landfræðilega er hann þýðingar-
meiri hernaðarstöð, og þar sem hann er hinn eini herflug-
völlur hér á landi, er sennilega talin enn brýnni ástæða
til að búa hann sem áhrifamestum vopnum. Þetta þýðir,
að mestu tortímingarvopn mannkynssögunnar eru í land-
inu, mitt á meðal okkar, tortímingarvopn svo ógnarleg,
að ekki þyrfti nema eina sprengju af vangá til þess að
þurrka út höfuðborg og fjölbyggðustu héruð landsins og
blanda lævi og dauða allt andrúmsloft. Þegar þannig er
komið, hvar eru þá varnirnar sem talað var um, varnir ís-
lands? Það er lögmál í styrjöld, að þaðan sem skotið er,
þangað er skotið.
Hér er ekki lengur um að spyrja, hvort samúð manna
sé í austur eða vestur, heldur einungis um það, hvort þeir
séu reiðubúnir að setja þjóð sína lifandi í það dufl, er
fyrst mun springa, ef illa fer. Það er um að spyrja, hvort
íslenzk þjóð eigi sjálfviljug að gera sig að fórnarlambi
þeirra heimsvelda, sem berast nú á banaspjót, eða lyfta
hreinum skildi sínum til sátta og friðar.
Eftir örfáa daga mun beðið um eldflaugastöðvar á ís-
landi, — ef við erum þá virtir svo mikils lengur. Neitun
ein væri eins og svar gálgamanns, sem spurður væri, hvort
hann vildi heldur verða skotinn eða hengdur. Hið eina
svar, sem við getum gefið með heilli samvizku, er algjör
uppsögn hernaðarsamningsins, — framfylgd á samþykkt
Alþingis Islendinga. Með því legðum við okkar skerf við
einlæga viðleitni margra smárra þjóða um heim allan, að
bannfæra múgmorðstæki, því sá sem ljær land sitt undir
þau er um leið sekur um tortíminguna, er af þeim getur
leitt.
Hér er aðeins spurt um það, hvort við íslendingar met-
um frið veraldar og framtíð þjóðarinnar ofar hernaðar-
hagsmunum erlends veldis! Það er ekki óvingan við
neinn, þótt við segjum upp herstöðvarsamningnum. Það
er frjálst mat okkar á breyttum aðstæðum, frjáls ákvörð-
un. Og við verðum að muna, að ákvörðunarrétturinn er
okkar!
En hverjir eiga að heyja barátt-
una, hverjum er til þess trúandi?
Sýnt hefur verið fram á að allur
ferill innlendra sem erlendra
stjórnmálamanna í þessu máli er
varðaður svikum á svik ofan. Við
hljótum því að vantreysta þeim
til að leiða það til farsælla lykta,
nema fólkið i landinu reki þá til
þcss. Þjóðin sjálf verður að taka
þetta mál i sinar hendur, risa uþp
gegn alrœði stjórnmálamann-
anna: Listamenn, menntamenn
og alþýða verða að sameinast i
óvofa fylkingu án tillits til lwað
milli ber i hinum smœrri málum
og reka herinn af höndum sér.
Á lofti eru nú ýmis teikn sem
til þess benda að svo mætti fara.
Listamenn liafa riðið á vaðið:
Rithöfundafélag íslands og Félag
íslenzkra myndlistarmanna liafa
samþykkt að beita sér fyrir al-
mennum borgarafundi til að
herða á brottför hersins. Blöð
allra vinstri stúdentanna í háskól-
anum tóku afstöðu gegn liernám-
inu í stúdentaráðskosningunum
sem fram fóru í október. Fyrir
skömmu var haldinn sameisiin-
legur liðsfundur listamanna og
háskólastúdenta sem lýsti ein-
róma stuðningi við borgarafund-
inn og ákvað að liefja útgáfu
blaðs til að kalla þjóðina til bar-
áttu. Ákveðið hefur verið, að
borgarafundurinn verði haldinn
næstkomandi sunnudag. Leitað
hefur verið eftir liðveizlu alþýðu-
samtakanna og fjölmargra ann-
arra félaga, og í ráði er að efna til
samtaka með hernámsandstæð-
ingum, hvar í flokki sem þeir
standa, til að halda málinu vak-
andi.
Sú barátta sem framundan er
byggist á óvefengjanlegum rétti
íslendinga til einbýlis í þessu
landi, sem forfeður okkar tóku
ekki frá neinum og þjóðin hefur
byggt í hartnær ellefu aldir án
þess að hafa nokkru sinni sýnt
öðrum þjóðum áreitni. Við hefj-
um nýja sókn gegn hersetunni,
ekki sem púlshestar þröngra hags-
munahópa né flokka, heldur ein-
faldlega sem islenzkar manneskj-
ur með ókrenkta sjálfsvirðingu.
Við erum staðráðin að láta stjóm-
rnálamennina skilja það, að þeir
eru þjónar fólksins en ekki herr-
ar. Við unnum þeim einskis frið-
ar, fyrr en þeir hafa efnt lieit sin
og aflétt hemáminu.
Hér vantar aðeins hið samein-
andi afl: öfluga þjóðfrelsishreyf-
ingu allra íslendinga sem vilja
losna við erlendan her 02: her-
stöðvar og vekja með þjóðinni trú
á landið og lífsbjargarmöguleika
sína við heilbrigð skapandi störf.