Læknablaðið - 01.10.1920, Blaðsíða 7

LÆKNABLAÐIÐ
149
Þaö hefir stundum viSgengist, að læknar hafa beSið þar til fóstriS var
dáiS, til þess aS komast hjá þvi aS deySa lifandi fóstur. ÞaS væri sanni
nær aS segja, aS fóstriS væri deytt en ekki dautt viS slíka biS.
Af sjúkl. E.-M. meS ecclampsia dóu 3. Dauðaorsökin var i raun-
inni sú, aS skurSurinn var gerSur of seint. E.-M. er nú orSiS vanur aS
kjósa fremur vaginal keisaraskurS, en grípur ekki til sectio caesarea ab-
dominalis viS ecclampsia, nema erfiSleikarnir séu mjög miklir, þröngur
leggangur, og primipara.
Af 7 keisaraskurSum viS placenta prævjia dó ein kona úr
embolia, en slikt kemur lika fyrir viS vendingu, og er þá álitamál, hvort
keisaraskurður sé hættulegri en vending. E.-M. gerir nú ætíS keisaraskurS
viS pl. prævia, þegar mikiS blæSir, leghálsinn ekki nógu víSur til vend-
ingar og móSirin er hitalaus.
HvaS M y o m a snertir, þá er indicatio annaShvort absoluta eSa engin.
Þá koma g r i n d a r þ r e n g.s 1 i n og ósamræmi fósturs og grindar.
Sumir vilja koma fæSingu af staS fyrir tímann, en reynsla E.-M. er sú,
aS þaS verSi aS eins slumpreikningur, hvort fóstriS sé lifvænlegft eSa ekki.
Þess vegna vill hann ekki koma fæSingu af staS fyrir tímann nema móS-
irin synji um hættulega aSgerS viS fæSingu. Þar sem reynslan sýnir, aS
margar konur fæSa hjálparlaust í þeim tilfellum, sem áiitiS var aS gera
þyrfti partus praematurus artific., eSa meS öSrum orSuni i 80% af grind-
arþrengslum. Þá virSist partus praematurus lítiS geta kept viS keisara-
skurS.
V e n d i n g u og keisaraskurSi er erfitt aS jafna saman, því keisara-
skurS gerir rnaSur þegar sýnilegt er, aS náttúran ein getur ekki hjálpaS,
en vendingin verSur aS gerast í tíma, og er þá prophylaktisk. Reynslan
sýnir hins vegar, aS keisaraskurSir gerSir i tíma hafa ágætan árangur
(100% lif. börn). Árangurinn af vendingu viS grindarþrengsli er aftur
á móti hörmulegur hvaS börnin snertir. AnnaS mál er þaS, aS vending
hlýtur aS hafa gildi viS framfall naflastrengs, viS hitaveiki og í privat
praxis langt úti i sveit.
HvaS snertir valiS milli tangar og keisaraskurSar, þá eru enn skiftar
skoSanir. En sá, sem hefir séS hinar illu afleiSingar sem af tönginni geta
hlotist, bæSi fyrir móSur og barn, en þó einkum fyrir barniS, freistast
ekki svo mjög til aS ráSa til tangar. Um eitt geta þó líklega allir orSiS
sammála, aS há töng og keisaraskurSur útiloka hvort annaS. Á undan
perforatio getur komiS til mála aS reyna töng, en keisaraskurSur kemur
varla til greina eftir tangar-tilraun.
Perforatio á lifandi barni er oft óhjákvæmileg í privat-praxis, því
þaS er betra móSurinnar vegna, aS fóstriS deyi af perforationar völdum
frenuir en fyrir biSina. Alt öSru máli er aS gegna á fæSingarstofnun. Þar
á þessi operatio ekki aS koma til greina. Á fæSingarstofnuninni í Lundi
hefir ekki í mörg ár verS gerS perforatio á lifandi fóstri.
P u b o t o m i a telur E. M. algerlega óþarfa operatio, og aS hún geti
alls ekki komiS til mála gagnvart keisaraskurSi.
í stuttu máli verSur þá niSurstaSan þessi viS grindarþrengsli: Ef hríð-
irnar geta ekki yfirunnið hindrunina, velur E.-M. að gera keisaráskurð,
fremur en að nota háa töng og vendingu eða perforatio, ef móðirin er hita-