Læknablaðið - 01.06.1935, Blaðsíða 5

LÆKNABLAÐIÐ
19
J>ann grandvöll að beita pólitísku
atkvæöamagni til þess að afla sér
stuönings.Og slungnir stjórnmála-
menn hafa notaö sér það til frarn-
færis, að lækka iðgjöld til sam-
laganna, með því að veita þeim
ríkis- eða bæjarstyrki, m. ö. o.
xniðla þeim, sameiginlegum sjóð-
um skattþegnanna, einnig þeirra,
sem engra fríðinda njóta frá sam-
lögunum.
Því öflugri, sem sjúkrasamlögin
verða, því meiri kröfu gera þau
til þeirra aðilja, sem við þau
skifta, fyrst og fremst lækna,
Jyfjabúða og sjúkrahúsa. Kröfur
sjúkrasamlaganna til þessara að-
ilja ganga ávalt fyrst og fremst
út á það, að þeir verði að lækka
sig, læknar að fá minna fyrir störf
ín, lyfjabúðirnar að gefa meiri af-
slátt af lyfjum, sjúkrahúsin að
veita sjúkrasamlagsmeðlimum
meiri ívilnanir. Ganga samlögin í
mörgum löndum mjög langt í
þessu og það ekki hvað síst gagn-
vart ríkis- ða bæjareknum eða rík-
isstyrktum sjúkrahúsum, þannig
að fyrst styrkir ríkið (eða bæjar-
félagið) sjúkrasamlagið með bein-
um fjárframlögum og svo óbein-
um, með því að gefa samlögum
sérstakan afslátt af spítalagjöldun-
am, eða reikna þau sérstaklega
lágt fyrir samlögin, svo samlögin
sumstaðar greiða ekki nema fá-
eina aura fyrir hvern sjúkrahúss-
legudag meðlima sinna. Þar
sem lengst er gengið, er þaö kall-
að að sjúkrasamlögin „sjált"
„byggi“ spítala (auðvitað með op-
inberuni styrk) og „reki“ þá sjálf,
en það er þannig gert að ríkið
•eða bæjarfélög borga aðalreksturs-
kostnaðinn, eða hann allan, að frá-
dregnum máske fáeinum aurum pr.
legudag, sem sjóður sjúkrasam-
lagsins greiðir. Er það segin saga,
að þeir sem slíkum sjúkrasamlög-
um stjórna eru stórvaldamenn,
sem, eins og áður sýndi sig í
Þýskalandi á ýmsan hátt gátu
misnotað aðstöðu sína.
Þegar sjúkrasamlögin hafa
„bygt“ spítala, ráða þau þar fasta
lækna. Færa svo smám saman út
kvíarnar með' svokölluðum ókeyp-
is „póliklinikum" eða öðrum
„stöðvum“ í sambandi við spítal-
ana (með föstum lækni eða lækn-
um, ráðnum af stjórn samlagsins).
Starfsemi þeirra samlagslækna,
sem era úti í praxis, verður aft-
ur á móti aðallega sú, að visa
sjúklingunum á stöð eða spítala,
og skrifa upp á allskonar eyðu-
blöð, vegna dagpeninga sjúkl. o.
fl. Slika starfsemi þarf auðvitað
ekki að launa nema mjög lítil'fjör-
lega og læknarnir geta „sint“ mjög
mörgum sjúklingum uppá þennan
máta. Starfshættir læknanna ger-
breytast og þeir hætta að fylgjast
með sjúklingum og sjúkdómum.
Afleiðingin af því er sú alkunna,
að þeim fer aftur yfirleitt, en
„stöðvar“læknarnir spesialiserast
æ meir eftir því sem stöðvunum
fjölgar. —
En fari almennri læknamentun
aftur, er viðbúið að heilsufar þjóð-
arinnar geri það lika og sjá þá all-
ir, að kerfið drepur sig sjálft.
Sú viðbára, að praktiserandi
læknar verði „heilsuverðir“ frek-
ar en áður, er fásinna. Því engir
heilsuverðir eru hugsanlegir svo
að verulegu gagni korni, nemá þeir
hafi haldgóða þekkíngu á sjúk-
dómum, vita hvað af þessu eða
hinu hlýst, hvernig megi helst
forðast það, og hvernig verði helst
gert við því sem að er.
Sjúýrasamlagshugmyndinni hef-
ir í mörgum löndum verið tekið
mjög vel, þegar frá byrjun. Mönn-
um hefir þótt það geðfeld hugsjón,
að hvetja til forsjálni gegn sjúk-