Bændablaðið - 17.10.2013, Blaðsíða 1

20. tölublað 2013 Fimmtudagur 17. október Blað nr. 405 19. árg. Upplag 31.000
Mikið hefur verið rætt um nauðsyn
þess að leggja raflínur á Íslandi í
jörðu á undanförnum árum, ekki
síst til að minnka sjónmengun
af raforkumannvirkjum. Einnig
hefur slík umræða komið upp
reglulega í kjölfar óveðra sem
sligað hafa loftlínur og brotið
staurasamstæður. Þrátt fyrir
augljósa kosti jarðstrengja hefur
umræðan oftar en ekki snúist
um þá fullyrðingu að lagning
jarðstrengja sé margfalt dýrari en
lagning loftlína. Þessi rök halda
greinilega ekki vatni lengur, í það
minnsta ef miðað er við reynslu
Frakka í þessum málum.
Frakkar hafa mikla reynslu
af lagningu 225 kílóvolta (kV)
jarðstrengja. Kostnaðurinn við þá
miðað við loftlínu er sá sami miðað
við 45 ára afskriftartíma.
Ólafur Valsson, ráðgjafi hjá OAV
Consult í Belgíu, kynnti sér stöðu
mála í Frakklandi í síðustu viku og
veitti Bændablaðinu góðfúslega
innsýn í það sem þar er að gerast í
lagningu jarðstrengja. Var Ólafur í
sendinefnd áhugamanna frá Íslandi
sem heimsótti aðalstöðvar franska
raforkuflutningskerfisins, RTE, í
París. Tilgangurinn var að kynna
sér reynslu Frakka af lagningu
jarðstrengja á hárri spennu, en nú
eru jarðstrengjamál mjög til umræðu
hérlendis. Yfirstjórn Landsnets fékk
sams konar kynningu tveimur vikum
fyrr.
Í heimsókninni kom í ljós að
Frakkar leggja nú áherslu á að leggja
225 kV strengi sem geta flutt um 400
megavött (MW). Til samanburðar
er uppsett afl Búrfellsstöðvar
270 MW og afl Fljótsdalsstöðvar
(Kárahnjúkavirkjunar) er 690 MW.
Frakkar telja þó að tæknin sé ekki
komin svo langt að fýsilegt sé að
leggja raflínur gerðar fyrir 400 kV
spennu í jörð í stórum stíl. Hins vegar
hafa þeir lagt 225 kV raflínur í jörð
undanfarna áratugi og eru alls 1.037
km af línum á þeirri spennu í jörð
nú þegar.
Kostnaður er sá sami
við 400 megavatta afl
Það vekur athygli að í kynningu
fulltrúa franska flutningsfyrirtækisins
í liðinni viku kom fram að fyrirtækið
gerir í útreikningum sínum ráð fyrir að
núvirtur kostnaður við það að leggja
jarðstrengi fyrir allt að 400 MW afl
í dreifbýli sé jafn á við loftlínur.
Þótt stofnkostnaður sé meiri við svo
öfluga jarðstrengi sýna útreikningar
Frakkanna að minna flutningstap og
m.a. minni viðhaldskostnaður vega
fyllilega upp á móti því. Afskriftartími
beggja kerfanna er reiknaður 45 ár.
Ör þróun hefur orðið í átt til
aukinna háspenntra jarðstrengja
undanfarin ár í Frakklandi og má
segja að alger viðsnúningur hafi
þar orðið frá árinu 2005 að því er
varðar nýlagnir raflína á 225 kV
spennu. Þannig hefur langstærstur
hluti slíkra lína verið lagður í jörð
allt frá árinu 2009 og nýlagnir í lofti á
þessu spennustigi heyra nú til algerra
undantekninga. Notuð er nýjasta
kynslóð jarðstrengja og stöðugar
framfarir eru í verkþekkingu við
lagningu þeirra.
Mikil tíðindi
Þetta eru stórtíðindi í ljósi umræðna af
lagningu Landsnets á raflínum vegna
orkufreks iðnaðar. Vissulega má deila
um hvort aðstæður í Frakklandi við
lagningu strengja séu sambærilegar og
á Íslandi. Hins vegar má leiða líkur að
því að meiri hlutfallslegur sparnaður
næðist á Íslandi vegna minna tjóns á
loftlínum vegna óveðurs og snjóflóða.
RARIK og Orkubú Vestfjarða hafa
t.d. unnið talsvert átak í að koma
raflínum í jörð á þekktum óveðurs-
og snjóflóðasvæðum. Þessir strengir
hafa þegar sparað verulegar fjárhæðir
í viðhaldi orkukerfisins. Þá hefur
verið mikil umræða að undanförnu
um lagningu mjög umdeildrar loftlínu
yfir innanverðan Eyjafjörð. Samhliða
þessu hefur því verið stöðugt haldið
á lofti að lagning jarðstrengja sé
óheyrilega dýr. Í þeirri umræðu
hefur það skotið skökku við að ríkið
skuli leggja hærri innflutningsgjöld
á jarðstrengi en loftlínur, eins og
Bændablaðið hefur ítrekað bent
á. Hafa talsmenn RARIK sagt að
þessi afstaða ríkisins í mismunun
á aðflutningsgjöldum tefji fyrir
lagningu rafstrengja í jörðu. /HKr.
– Sjá nánar um heimsókn
áhugamanna í höfuðstöðvar RTE
í Frakklandi á bls. 20
Nýjustu tíðindi af reynslu Frakka af lagningu rafstrengja í jörðu gætu valdið straumhvörfum á Íslandi:
Jarðstrengjakerfi er ekki dýrara
en 225 kílóvolta loftlínukerfi
– útreikningar Frakka sýna að minna flutningstap á orku og minni viðhaldskostnaður vegur upp hærri stofnkostnað við jarðstrengi
Þeir voru kátir rekstrarmennirnir sem smöluðu hrossastóði í Tungurétt í Svarfaðardal á dögunum. „Réttarstörf gengu almennt mjög vel,“ sagði Þorsteinn Hólm, hrossabóndi á Jarðbrú í
Svarfaðardal, en stóðréttir voru í Tungurétt á dögunum. Miklu skipti að sögn Þorsteins að veðrið var mun betra en spár höfðu gert ráð fyrir. – Sjá umfjöllun á bls. 30 Mynd / Unnur Elva Hallsdóttir
Hágæða víngerð með
íslenskri tengingu
2216
Eftirspurn eftir lambakjöti
vex hratt í heiminum
24
Ráðstefna um notkun erfðabreyttra
lífvera til matvælaframleiðslu