Læknablaðið - 15.04.1980, Side 48

98
LÆKNABLADID
stykki, sem líkleg eru til að valda stórum
áverkum, einkum á höfði og hrygg. Þá lenda
sjómenn ósjaldan í togvírum eða lemstrast af
sjógangi. Enda pótt slys í byggingavinnu séu
færri heldur en t.d. verksmiðjuslys, eru pau í
heild mun alvarlegri, og eins og kemur fram í
skýrslum Öryggiseftirlitsins eru banaslys f>ar
allmörg. Helstu orsakir meiri háttar slysa við
byggingar er fall af vinnupöllum, stundum
vegna bilana, fall úr stigum, menn lenda undir
timbri eða öðru, sem hrynur úr mikilli hæð.
Slík óhöpp valda oft miklum og hættulegum
áverkum bæði á höfði og bol. Af minni háttar
áverkum má nefna naglastungur í iljar og
meiðsl af ýmis konar verkfærum.
í flokknum »önnur vinnuslys« kennir
margra grasa. Þar eru sérstaklega tveir, sem
ég vil vekja athygli á, p.e. slys við landbúnaðar-
störf og heimilisstörf.
Vélvæðing í landbúnaði hefur orðið mikill
slysavaldur og eru hin tíðu dráttarvélaslys, par
á meðal mörg banaslys, ógnvekjandi. Á hverju
ári fáum við í deild okkar marga sjúklinga úr
sveitum landsins meira og minna slasaða af
völdum búvéla, svo sem dráttarvéla, heyblás-
ara, bindivéla, snúningsvéla o.fl. Valda mörg
pessara slysa varanlegri örorku.
Á flestum heimilum landsins er nú orðinn
mikill vélakostur, og lætur að líkum, að peir
sem við vélarnar vinna verði stundum fyrir
meiðslum, en pað eru fyrst og fremst húsmæð-
urnar, en auk pess er alltítt að börn komi par
við sögu. Mér finnst pó að slys pessi séu færri
en við mætti búast.
Víða erlendis eru slys af völdum rafmagns
algeng, en hér mega pau teljast fágæt. Bendir
pað til pess, að rafmagnstæki hér séu undir
góðu eftirliti.
Slys af völdum garðsláttuvéla eru talsvert
algeng á sumrum. Virðist sem margir umgang-
ist tæki pessi af lítilli varfærni, svo sem að
hreinsa hnífana með vélina í gangi.
Mér er ljóst, að pær upplýsingar um vinnu-
slys, sem komið hafa fram í pessu spjalli mínu,
eru harla ófullkomnar. Þar vantar mörg veiga-
mikil atriði, svo sem:
Hve margir hinna slösuðu hljóta varanlega
örorku og hve mikla?
Hve mikið er vinnutap af völdum pessara
slysa?
Hve mikill annar kostnaður er í sambandi
við pau, svo sem læknishjálp?
Nákvæm könnun á pessum atriðum mun
aldrei hafa verið gerð hér á landi, enda yrði
hún mjög yfirgripsmikil og pyrfti víða að leita
fanga.
1974 1975 1976 1977 1978
Slys í verk- smiöju .... 720 802 530 627 708
Slys á sjó ... 336 391 341 349 366
Slys í bygginga- vinnu 599 509 475 538 574
Önnur vinnuslys . 3128 3367 3469 3942 4170
Vinnuslys alls 4783 5069 4815 5456 5818
Heildartala sjúklinga í slysadeild Borgar- spítala .... 29055 29492 30070 32388 35055
Vinnuslys % af heild- arfjölda .. 16.5 17.2 16.0 16.8 16.6
Árið 1978 voru til meðferðar í Slysadeild
Borgarspítalans 5818 manns, er slasast höfðu
við vinnu. Af peim voru 167 lagðir í sjúkrahús,
en urn legudagafjölda er mér ókunnugt. í
pessu sambandi vil ég geta pess, að vegna
mikilla erfiðleika á innlögnum eru mjög marg-
ir slysasjúklingar meðhöndlaðir í göngudeild,
enda pótt ástæða væri til að leggja pá í
sjúkrahús.
Hvað læknismeðferð snertir, hafa vinnuslys
auðvitað sérstöðu, nema hvað par koma gjarn-
an til ýmis konar samfélagslegar flækjur, ekki
síst í sambandi við vinnuhæfni. Slys pessi eru
að jafnaði tryggingaskyld og hafa pví mikla
fjárhagslega pýðingu, bæði fyrir pjóðfélagið í
heild og fyrir viðkomandi einstaklinga. Hér
koma pví oft til mismunandi hagsmunir og
sjónarmið. Spurningunni um pað, hvenær hinn
slasaði megi fara að vinna á ný, er oft
vandsvarað. Oft fæst best endurhæfing með
pví að sjúklingurinn hefji vinnu sem fyrst, en
peirri vinnu parf oft að stilla í hóf, t.d. með pví
að vinna hálfan daginn. Oft krefst vinnuveit-
andi fullrar vinnu eða engrar, auk pess borga
almannatryggingarnar sjúklingi ekkert í slík-
um tilfellum. Tel ég, að hér sé «Kerfið« að