Læknablaðið - 15.03.1985, Blaðsíða 15

LÆKNABLADID
47
Osló (16) var útskriftartíðni við sleglaflökt
19%, en hjá þeim útskrifaðist enginn sjúk-
linganna með asystólu.
Árin 1976-1979 útskrifuðust 20% þeirra,
sem voru í sleglaflökti við komu á slysadeild
Borgarspítalans (4).
Af þeim sjúklingum, sem urðu fyrir hjarta-
eða öndurnarstoppi áður en neyðarbíll kom á
vettvang útskrifuðust þrír af 27 (12%). Þetta
er sambærilegt og var á slysadeild Borg-
arspítalans 1976-1979, en þá útskrifuðust 9%
allra skyndidauðra. Nokkuð betri árangur var
i endurlífgunartilraunum i neyðarbílnum en á
slysadeildinni á sama tíma. Af 30 sjúklingum
sem reynd var endurlífgun hjá í bílnum
útskrifuðust sex samanborið við tvo sjúklinga
af 32 á slysadeildinni.
Fyrri rannsókn á árangri endurlífgunartil-
rauna skyndidauðra á höfuðborgarsvæðinu
tók til 222ja sjúklinga og fjögurra ára (4, 5).
Okkar athugun tók einungis til eins árs,
meðan á tilraunarekstri neyðarbílsins stóð og
náði einungis til 30 sjúklinga. Að mati
greinarhöfunda þarf fleiri sjúklinga og lengra
athugunartímabil til að endanlega megi draga
ályktanir af árangri neyðarbílsins í sambandi
við endurlífganir skyndidauðra.
Árangur þessa fyrsta árs er svipaður þeim
sem lýst hefur verið erlendis þar sem sambæri-
legir möguleikar eru á sérhæfðri meðferð
utan sjúkrahúss.
Mest gagn er af neyðarbílnum við end-
urlífganir hjá þeim sjúklingum, sem verða
fyrir hjarta- og öndunarstoppi eftir komu
hans og við flutning þeirra á sjúkrahús.
Bíllinn hefur gjörbreytt fyrstu meðferð
sjúklinga grunaðra um kransæðastiflu, en í
bílnum eru þeir tengdir hjartarafsjá og lyfja-
meðferð hafin.
Að jafnaði líða um tíu mínútur frá því beðið
er um sjúkrabíl vegna hjartaverks þar til
sjúklingur er kominn í gjörgæslu í neyðarbíl
og á sjúkrahús eftir um 25 mínútur.
Tekist hefur að stytta þann tíma, sem líður
frá því beðið er um sjúkrabifreið og þar til
hægt er að koma við sérhæfðri meðferð í
endurlífgunum úr 11.9 og 12.1 mínútum í 5.9
mínútur. í þeim tilvikum þegar endurlífgun
tókst var iðulega um enn skemmri tíma að
ræða.
Sá tími sem liður frá því beðið er um
sjúkrabíl og þar til hann kemur á vettvang
hefur einnig styst (ambulance mean time of
response), en hann var samkvæmt fyrri
rannsóknum 7.3 mínútur og 8 mínútur (4, 5).
Margar orsakir geta legið hér að baki, en sú
veigamesta er að sjúkrabíll er til taks, stað-
settur miðsvæðis á höfuðborgarsvæðinu. Áð-
ur fyrr var sendur á vettvang sá sjúkrabíl, sem
var laus hverju sinni og því misvel staðsettur
til að komast skjótt á staðinn.
Þetta er vel sambærilegt við það sem gerist
víðast hvar erlendis, en þar hefur verið lýst
meðaltíma á bilinu 3.2 mínútur til 15.9 mínút-
ur (21, 22).
í rannsóknum erlendis hefur verið lögð
áhersla á þennan þátt og bent á að séu
lífgunartilraunir hafnar innan fjögurra
mínútna og sérhæfð meðferð innan átta
mínútna séu möguleikar á að endurlífga allt
að 43% sjúklinganna (21, 22).
Rannsóknin 1976-1979 benti hins vegar til
að meðalflutningstími sjúklinga á slysadeild
Borgarspítalans skipti ekki máli með tilliti til
árangurs (4).
Rök hafa verið leidd að því, að dánartíðni
kransæðastíflu lækkaði samfara notkun
sérstakra hjartabíla og innlagna sjúklinga
með þeim (6, 7, 8, 9, 10, 11,12). Athuganir eru
ekki einhlítar hvað þetta varðar og ekki talið
algilt að svo sé (10, 13). Frekari rannsóknir
þyrfti hérlendis á þessum þætti neyðarbilsins.
Mikill kostnaður fylgir rekstri neyðarbíla,
ekki síst vegna launa lækna og annars
sérhæfðs starfsfólks. Á slysadeild Borg-
arspítalans hefur aðstoðarlæknir lyfjadeildar
unnið bæði sem læknir bílsins og lyflæknir á
bráðamóttöku og sjúkravakt slysadeildar-
iryiar. Sama gildir um hjúkrunarfræðingana,
sem fara í útköll. Þannig er samnýting á vinnu
starfsfólksins á slysadeild Borgarspítalans og
á neyðarbílnum, en slíkt fyrirkomulag hefur
lækkað rekstrarkostnað erlendis (9).
Með neyðarbílnum hefur skapast mögu-
leiki til að flytja sjúklinga í gjörgæslu frá
slysadeildinni á önnur sjúkrahús og milli
þeirra. Einnig hafa aukist beinar innlagnir
bráðveikra á vakthafandi sjúkrahús og af þvi
augljóst hagræði og þjónusta við sjúklinginn.
Niðurstöður þessarar rannsóknar sýna
jafna dreifingu skyndiveikra, en slys koma
eftir sem áður á slysadeild Borgarspítalans.
Reynslan hefur sýnt að flutningar frá
slysadeild Borgarspítalans yfir á aðra spítala
eru hættulitlir.
Að mati höfunda er kostnaður samfara