Læknablaðið - 15.02.1989, Page 28

66
LÆKNABLAÐIÐ
að niðurstöðurnar séu marktækar fyrir þessi
svæði. Þetta er jafnframt fyrsta könnunin af
þessu tagi sem gerð er þar.
í ljós kom að Suðurnesjamönnum var ávísað
fleiri lyfjum en Hafnfirðingum. Fyrri kannanir
benda þó til þess að meira sé ávísað af lyfjum eftir
því sem nær dregur þéttbýliskjörnum, einkum
sýklalyfjum og róandi lyfjum (4, 5). Meðaltalið á
báðum landsvæðunum 15.8 ávísanir/íbúa/ár var
lægra en 18.7, sem fannst í sambærilegri könnun
í Reykjavík 1973 (6). Ef að líkum lætur er sú tala
talsvert hærri í dag.
Hins vegar sótti stærri hluti Hafnfirðinga lyfseðla
sína utan byggðalagsins en gerðist á
Suðurnesjum, kannski vegna þess að það var
styttra að fara til Reykjavíkur fyrir
Hafnfirðingana.
Hafnfirðingar sem fóru út fyrir svæðið sóttu jafn
marga lyfseðla jöfnum höndum hjá
sérfræðingum og öðrum læknum. Framboð á
læknum og læknisþjónustu í mismunandi
sérgreinum er meira í Reykjavík en Hafnarfirði.
Fyrri athuganir hafa sýnt að fólk á Suðurnesjum
og í Hafnarfirði á greiðan aðgang að
heilsugæslustöðvunum tveimur og
heimilislæknum þar (7), en gæti t.d. af
hagkvæmnisástæðum leitað lækna í grennd við
vinnustað sinn í Reykjavík.
Ávísanamagn hvers læknis var mjög breytilegt á
hvoru landsvæði fyrir sig en svipað ef
læknahópurinn innan hvors svæðis var borinn
saman. Stundum er rætt um að viðhorf einstakra
lækna til lyfjaávísana geti haft veruleg áhrif á
heildarlyfjaávísanir innan afmarkaðra landsvæða
(5, 8). Við samanburð af þessu tagi er þó
nauðsynlegt að tengja ávísanamagnið við fjölda
samskipta og reyndar kom í Ijós, að við það
jafnaðist mjög sá munur sem annars virtist milli
lækna við fyrstu sýn.
Lyfjaávísun ræðst af mörgum þáttum hjá
læknum og skjólstæðingum þeirra og hvorugur er
ónæmur fyrir áverkan frá samfélaginu á hverjum
tíma. Að ráða í beinar ástæður og orsakir
lyfjaneyslu eins og hún er á hverjum tíma er afar
örðugt. Gögnin meta stöðuna og hjálpa sem slík
við mat og hugsanlegar breytingar á einum
kostnaðarfrekasta þætti íslenskrar
heilbrigðisþjónustu.
SUMMARY
Drug prescriptions in Sudurnes and Hafnarfjördur,
Iceland. The Nordic Council on Medicines has
published statistics on drug use and made comparisons
of the drug sales/utilization in the Nordic countries.
There it has been pointed out that more studies are
needed at regional levels within each country.
The purposes of the study were to analyse the present
situation by using epidemiological methods.
Furthermore this was to be the first step in a
longitudinal survey. The study was in particular focused
upon number of prescriptions, prescribed times, the
most usual groups of drugs, number of patients and
their age and sex. Analysis of the prescribing habits were
ment to be useful for doctors’ self evaluation, for
medical audit and pre- and postgraduate education.
Sudurnes district includes 14.326 inhabitants. There is
one health centre with five working GPs and one local
hospital with some specialists. The distance from
Reykjavk, the capital town of Iceland is about 35 km.
Hafnarfjördur is in a distance of 10 km from Reykjavík
with 13,250 inhabitants, one health centre, six GPs and
one local hospital. The age distribution of the
populations in these two municipalities are similar, both
with a somewhat lower precentage of older people and
higher number in the younger ages compared to whole
Iceland.
All prescriptions during the period were collected and
computerized. Totally 6543 prescriptions were
prescribed to 4,644 patients which means 15.8
prescriptions/1000 inh./day or 5.8
prescriptions/inh./year. In Sudurnes GPs were
responsible for 82% of all drug prescriptions compared
with 60% in Hafnarfjördur (p< 0.001). Corresponding
figures for prescriptions by specialists were 15% and
24% respectively.
HEIMILDIR
1. Nordiska lakermedelsnamden. Nordisk
lakemedelsstatistik 1981-1983. Uppsala 1986; Del 1:
21-38.
2. Hagstofa fslands. Hagtíðindi 1986; 71: 184.
3. Landlæknisembættið. Heilbrigðisskýrslur 1986.
Ljósrituð dreifibl.
4. Ólafsson Ó, Grímsson A. Neysla ávana- og
fíkniefna og geðlyfja á íslandi. Læknablaðið 1977;
63: 65-8.
5. Ólafsson Ó. Antibiotics prescribing habits of GPs
in Reykjavík and in rural Iceland. Comparison with
other Nordic countries. In: Drugs in Iceland.
Landlæknisembættið 1981: 41-56.
6. Grímsson A, Sigvaldason H, Jóelsson H, Ólafsson
Ó. Lyfjanotkun í Reykjavík. Tímarit um lyfjafræði
1974; 9: 1-19.
7. Sigurdsson JA, Johnsen S, Magnússon G. Access to
primary health care in urban Iceland. Scand J Prim
Health Care 1988; 6: 87-91.
8. Grímsson A, Ólafsson Ó. Drug prescription in
Iceland. Br J Prev Soc Med 1977; 31: 65-6.