Nýtt Helgafell - 01.10.1959, Qupperneq 16

86
HELGAFELL
Hann sagði, að Margrét og Þórbergur hefðu
verið hjá sér kvöldið áður: — Það lá ekkert
sérlega vel á þeim, sagði hann. Við töluðum
um liússland. Eg fór að gagnrýna rússneska
myndlist, en Margrét vildi ekki hlusta á
svoleiðis íhaldsáróður: — Það eru svo hel-
víti fallegir skór í Moskvu, sagði hún. Og
svo var farið að tala um framfarirnar í
Sovét.
— Við erum að tala um afstraktlist, ])ú
ættir að taka við, sagði Gunnlaugur.
Valtýr sagði:
— Fólk segist þurfa að skilja allt. Það
segist ekki geta horft á afstraktlist, af því
það skilji hana ekki. En er ekki afstraktlist
í öllum góðum myndum? Rússarnir sögðust
vera á móti afstraktlist, þeir skildu hana
ekki. Ég spurði einn þeirra, háttsettan mann
í flokknum, hvort liann skildi spútnik? Ne-i,
hann gerði það nú ekki. Hversu margir
menn í Rússlandi skildu spútnik? — Ja,
sex eða sjö. — Nú, þá hljótið ]>ið að vera
á móti spútnikkum, sagði ég. Þá áttaði hann
sig: — Ja, það er allt annað, sagði hann.
Þá sagði ég: — Finnst yður fuglasöngur fall-
egur? — Já, sagði hann og ljómaði eins og
lítill drengur, sem er nýbúinn að fá cnda
hjá Jafet bakara. — En skiljið þér hann?
spurði ég. Þá var eins og ský drægi fyrir
sólu og hann hristi höfuðið.
Hver skilur fuglasöng á vorin?
II.
Ég hitti Gunnlaug Scheving aftur í Lista-
mannaskálanum tveimur eða þremur dögum
síðar. Það var kominn gamall maður í
heimsókn: — Faðir minn, sagði hann. Svo
bauð hann mér kaffi á Hressingarskálanum
og þangað örkuðum við. Á leiðinni sagði
liann mér, að hann hefði viljað lýsa um-
hverfinu, þegar hann byrjaði að mála, fólk-
inu í kringum sig:
— Ég hafði lítinn áhuga á að líkja ein-
vörðungu eftir náttúrunni. Mér fannst ég
hlyti þá að týna sjálfum mér. Mér þykir
maðurinn skemmtileg fyrirmynd. Ekki sízt
sjómaðurinn. Það er gaman að koina út á
sjó og sjá vélina, sjóinn og manninn vinna
saman. Þessi andstæðukenndi samhljómur á
vel við mig. Ég hef lítið gaman af mynd,
þar sem manninn vantar. Og svo er það
vélin. Hún er eins og hjarta, heldur áfram
að hamra í reglubundnum takti, á hverju
sem veltur. Það er gaman að hlusta á þetta
bank. Það er eins og stef I sinfóníunni
miklu. Og svo kemur þytur ^indsins og
stundum óveðursýlfur og nístir merg og
bein. Þetta er vafalaust slæm sinfónía, en
mér þykir vænt um hana. Það er skemmti-
leg mótsögn í þessu, finnst þér ekki? Alað-
urinn er eins og eggjárn eða plógur, sem
ristir i gegnum náttúruna. Þetta er liress-
andi. Þetta er líf. Og gainan að vinna með
það.
Eftir stundarþögn spurði ég til að segja
eitthvað:
— Þykir þér alltaf gaman að mála?
Gunnlaugur svaraði:
— Nei, ekki fyrst þegar ég byrja á mynd,
ekki fyrr en ég er farinn að sjá einhvern ár-
angur.
Ég sagði:
— Þú átt við, þegar myndin er farin að
tala?
Gunnlaugur svaraði:
— Ég á við þegar myndin fer að tifa.
Jóhannes hét úrsmiður á Seyðisfirði, þegar
ég var strákur. Hann átti einu sinni að gera
við klukkuna hans pabba. Svo var farið
með hana til Jóhannesar og ég látinn bursta
hana þar á verkstæðinu til að spara hcimil-
inu aura. Mér fannst þetta leiðinlegt starf.
því það var gott veður úti. Jóhannes tal-
aði um, að hann vildi gera úr mér úrsmið,
því hann hélt ég væri handlaginn. Þá segi
ég við hann: — Þykir þér úrsmíði skemmti-
legt starf? Hann svaraði: — Nei, ekki alltaf.
En það er svo gaman, þegar þær fara að
tifa. Svona er það með mig og málverkin.
Mér finnst leiðinlegt að vinna þau fyrst
framan af, en það er gaman, þegar þau fara
að tifa.
Ég minnti liann á, að sumar klukkur tifa
aldrei. Þá svaraði hann ákveðinn: