Nýtt Helgafell - 01.10.1959, Síða 29

ÞJÓÐ Á KROSSGÖTUM
99
þróazt á eðlilegan hátt. Rökrétt niðurstaða
þessarar stefnu yrði vaxandi vöruskiptaverzl-
un og hægfara innlimun í efnahagskerfi Aust-
ur-Evrópu, þar sem allt útlit er fyrir, að það
verði að lokum eina markaðssvæðið, sem
hægt verður að skipta við á hinum óhagræna
grundvelli vöruskipta.
Hin leiðin er að koma á jafnvægi í efnahags-
málum inn á við og út á við með róttækum
aðgerðum gegn verðþenslu og með leiðrétt-
ingu gengisskráningar í því skyni að geta
komið á sem frjálsustum viðskiptum við aðr-
ar þjóðir og gerzt þátttakendur í viðskipta-
bandalögum Vestur-Evrópu. Það dylst vafa-
laust engum, sem málin skoðar, að þessum
markmiðum verður ekki náð nema með mjög
gagngerri stefnubreytingu og aðgerðum, sem
ekki geta orðið sársaukalausar, svo mjög sem
efnahagskerfi landsins hefur verið fært úr
réttum skorðum með hafta- og styrkjastefnu
undanfarinna ára. Hitt verða menn að hafa
hugfast, að séu þessar aðgerðir sársaukafullar
nú, verða þær enn þá erfiðari, ef þeim verður
frestað enn um sinn. Með hverju ári sem
líður markar haftastefnan dýpri spor í efna-
liagskerfið. Því átaki að korna á jafnvægi í
efnahagsmálum hefur verið frestað hvað eftir
annað, og það er lífsnauðsyn, að því verði
ekki frestað enn á ný.
Við þetta bætist svo, að nú virðast aðstæð-
ur út á við íslendingum hliðhollar, ef þeir
vilja taka upp nýja stefnu. En enginn vafi er
á því, að það verður mjög erfitt fyrir íslend-
inga að koma á jafnvægi í efnahagsmálum án
aðstoðar og stuðnings annarra þjóða. Til þess
að geta dregið verulega úr innflutningshöftum
án alvarlegs samdráttar verða Islendingar að
eiga kost á stuttum lánum, þar sem þá skortir
nú algjörlega gjaldeyrisvarasjóði til að mæta
tímabundnum greiðsluerfiðleikum. í öðru lagi
munu íslendingar þurfa á að halda erlendu
fjármagni, ekki til þess að mæta almennum
greiðsluhalla, heldur til að byggja upp nýjar
útfh.tningsatvinnugreinar, sem nýttu hinar
miklu auðlindir, sem ísland á enn ónotaðar.
í þriðja lagi verða viðskiptaþjóðir okkar að
fallast á ráðstafanir til að bæta aðstöðu ís-
lendinga til sölu á fiskafurðum á erlendum
mörkuðum. Ef íslendingar verða þátttakend-
ur í fríverzlunarsvæðinu eða tollabandalög-
um, verða þeir loks að fá einhverjar undan-
þágur um skeið vegna þeirra iðngreina hér
á landi, sem erfiðast mundu eiga uppdráttar
í samkeppni við erlenda framleiðslu.
Það er óhætt að segja, að allt l>etta séu
sanngirniskröfur, sem búast má við, að vel
yrði tekið í af öðrum þjóðum, eins og nú
standa sakir. Það er orðin viðurkennd hefð
í efnahagssamvinnu vestrænna þjóða, að sam-
eiginlegt átak sé gert til að hjálpa þeim ríkj-
um, sem einhverra liluta vegna dragast aftur
úr í þróuninni til frjálsra viðskipta. Þau skil-
yrði ein hafa verið sett fyrir slíkri aðstoð, að
viðkomandi þjóð sýndi einlægan vilja til að
gera sitt til að leysa vandamálin. Séu íslend-
ingar reiðubúnir til að gera slíkt hið sama,
geta þeir kinnroðalaust farið fram á aðstoð
bandalagsþjóða sinna til að koma efnahags-
málum sínum á réttan kjöl. Jafnframt er rétt
að hafa í huga, að aðstæður í þessum efnum
eru óvenjulega góðar nú, vegna þess að verið
er að koma á þeim viðskiptabandalögum inn-
an Evrópu, sem áður hefur verið getið. Eru
augu manna því opin fyrir þeirri nauðsyn
að hjálpa sem flestum þátttökuríkjum til að
fylgjast með þegar frá upphafi. Enginn veit,
livort undirtektir verða jafn góðar eftir nokk-
ur ár, ef þjóðir, sem ekki treystu sér til að
vera með í upphafi, berja þá að dyrum og
óska eftir aðstoð til að geta fengið inngöngu.
Þar að auki sýnir reynslan, að það er marg-
falt auðveldara að koma inn sérsjónarmið-
um í samning, sem er í undirbúningi, heldur
en að breyta honum í þágu eins aðila, eftir
að hann hefur verið í gildi um margra ára
skeið.
VI.
Þeirri spurningu er stundum varpað fram,
hvort þátttaka íslendinga í fríverzlnn með
Vestur-Evrópuþjóðum yrði ekki til þess að
stefna í voða hinum mikilvægu viðskiptum
þeirra við Austur-Evrópu. Svo þarf alls ekki
að vera. Á því er ekki vafi, að verulegur