Blað frjálslyndra stúdenta - 01.10.1939, Blaðsíða 7

BLAÐ FRJÁLSLYNDRA STÚDENTA
7
haustið var þó eigi hægt að stofna nýtt félag. Lágu
til þess ýmsar ástæður, svo sem lítill tími til stefnu,
sumir bundnir í Félagi róttækra, aðrir búnir að
láta innrita sig í stúdentafélágið Vöku o. s. frv.
En að Framsóknarmenn væru þannig tvístraðir,
var auðvitað frá flokkslegu sjónarmiði algerlega
óviðeigandi. Okkur var það því þegar ljóst snemma
í fyrravetur, að hér þurfti eitthvað að gera. Þrjár
leiðir gátu komið til greina. Fyrsta leiðin var sú,
að allir stúdentar gengu í Félag róttækra stúdenta.
Önnur leiðin var sú, að allir Framsóknarmenn
gengju í Vöku. Og loks var þriðja leiðin sú, að
stofna nýtt félag. Tvær fyrrnefndu leiðirnar voru,
úr því sem komið var, ófærar. Það var með engu
móti hægt að ætlast til þess af okkur, sem starfað
höfðum í Félagi róttækra stúdenta og barizt gegn
íhaldsmönnum í mörg ár, að við gengum úr Félagi
róttækra og 1 stúdentafélagið Vöku. Og á hinn
bóginn gátum við þá eigi heldur gert þá kröfu til
þeirra, sem gengir voru í Vöku, að þeir gengu úr
því félagi og í Félag róttækra stúdenta. Þriðja leið-
in, að stofna nýtt félag, var sjálfsögð og eðlileg.
Þegar við vorum komnir að þessari niðurstöðu,
kom til greina að ákveða það, hvort félagið ætti
eingöngu að vera bundið við Framsóknarmenn,
eða hvort það skyldi vera á rýmra grundvelli, þann-
ig að í því gætu verið Framsóknarmenn, jafnaðar-
menn og óflokksbundnir, frjálslyndir menn. Við
nánari athugun kom það í ljós, að hið síðara var
heppilegra. Með því var hægt að hafa félagið fjöl-
mennara og fjörugra. Og með því móti var hægt
að búast við að félagið fengi meiri áhrif á afgreiðslu
mála, sem hagsmuni stúdenta snerta. Ef Alþýðu-
flokksmenn hefðu verið útilokaðir, þá hefðu þeir
í rauninni verið neyddir til að vera áfram í sam-
starfi við kommúnista í Félagi róttækra stúdenta,
þar sem þeir eru, nú sem stendur, svo fámennir í
háskólanum, að þeir munu tæplega geta myndað
sjálfstætt flokksfélag. Það virtist eigi heldur veru-
legum annmörkum bundið fyrir áðurnefnda að-
ilja, að starfa saman í einu félagi, a. m. k. sýndist
ólíkt eðlilegra, að Framsóknarmenn og Alþýðu-
flokksmenn störfuðu saman, heldur en að Alþýðu-
flokksmenn væru í samvinnu við kommúnista. Það
var einnig eðlilegt, að leyfa hinum óflokksbundnu
stúdentum að vera með, því að eins og kunnugt er,
er allverulegur hluti stúdenta óflokksbundinn, svo
að erfitt er að halda uppi hreinum flokksfélögum
í háskólanum. Með því að hafa félagið þannig á
rýmra grundvelli, var einnig hægt að einangra
andstæðingana, kommúnistana á annan bóginn
og íhaldsmennina og þjóðernissinnana á hinn bóg-
inn. Geta þeir þá eigi framar siglt undir neinum
fölskum flöggum. Eins og kunnugt er, hafa „Vöku-
menn“ tekið því illa að vera bendlaðir við Sjálf-
stæðismenn, og fáir stúdentar vilja kannast við, að
þeir séu kommúnistar. Það er eins og þessir áður-
nefndu aðiljar séu hræddir við að koma fram í
sinni réttu og sönnu mynd.
Af því, sem hér hefir verið sagt, vona ég, að les-
endur geti gert sér ljóst, hvers vegna Félag frjáls-
lyndra stúdenta var stofnað. Og ég hygg einnig,
að flestir þeirra verði mér sammála um það, að til
þess hafi nauðsyn rekið. Það er trú mín, að stofn-
un Félags frjálslyndra stúdenta muni marka tíma-
mót í sögu íslenzkra háskólastúdenta. Það er trú
mín, að áhrifa þessa félags muni gæta mikið, ekki
einungis í háskólanum heldur og í þjóðfélaginu.
Það er von mín, að í kjölfar þess muni sigla hollur
og heillaríkur andi í þjóðlífinu, andi bjartsýnis,
manndáða og framtaks.
Það er von mín, að þessi félagsstofnun verði
upphaf að því, að störf háskólastúdenta verði
frjórri og ávaxtaríkari en hingað til, hvort sem
þeir starfa að málum stúdenta eða landsmálum.
Þeir, sem að félaginu standa, hafa bjargfasta trú
á landinu og þjóðinni. Þeir treysta því, að með
viturlegri stjórn og með hjálp vísinda og nútíma-
tækni geti öllum landsmönnum liðið hér vel. Þeir
vilja eigi ala á vonleysi þjóðarinnar með sífelldum
harmatöliun og kveinstöfum. Þeir vilja hvetja ein-
staklingana til að gera fyrst kröfur til sjálfra sín
og síðan til þjóðfélagsins. Þeir hafa enga trú á því,
að erlendar öfgastefnur séu þau undralyf, sem
lækni allar meinsemdir og vandræði þjóðarinnar.
Hinsvegar álíta þeir, að frelsi og sjálfsákvörðunar-
réttur fólksins séu þeir hornsteinar, sem menning
og gengi þjóðarinnar hvílir á. Þess vegna telja þeir
það skyldu sína, að verja og vernda þessi réttindi
gegn hverskonar árásum, hvaðan sem þær kunna
að koma. Ég treysti því, að frjálslyndir stúdentar
ræki jafnan þessa skyldu sína. Hér skal annars
eigi farið nánar út í þessi atriði, því að það var
eigi ætlun mín, að rekja eða skýra stefnuskrá Fé-
lags frjálslyndra stúdenta í þessu erindi. Það mun
verða gert í annarri grein hér í blaðinu.
Þó að ég sé nú kominn úr háskólanum og muni
af þeim sökum verða afskiptaminni um mál há-
skólastúdenta, en að undanförnu, hefir mér þó
þótt rétt að skrifa grein þessa, af því að ég var
einn þeirra, sem gengust fyrir stofnun hins nýja
félags. Geri ég það því fremur, sem ég hafði eigi
tíma til síðastliðið vor að gera mínum fyrri félög-
um grein fyrir afstöðu minni.
Það er stundum dálítið erfitt að skilja við sína
fyrri samherja og félaga og leggja til baráttu við
þá. Mönnum þykir leiðinlegt að bera vopn á þá,
sem áður hafa barizt við hlið manns. Þannig er
þessu farið með mig. Mér þykir að ýmsu leyti leitt
að skilja við mína fyrri félaga. Ég hefi margt gott