Morgunblaðið - 01.11.2011, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 1. NÓVEMBER 2011
FRÉTTASKÝRING
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Starfsmaður á meðferðarheimili
þurfti fyrir nokkru að fara á spítala
eftir að unglingur á heimilinu laum-
aði eitruðum vökva í glas hjá honum.
Í haust brutust drengir frá meðferð-
arheimili inn í sumarbústað og ollu
þar talsverðum skemmdum og í
sumar réðust piltar á meðferðar-
heimili á starfsmann þess og læstu
hann inni. Í síðustu viku hlupust pilt-
ar á brott frá tveimur meðferðar-
heimilum. Dæmin eru fleiri. Hvers
vegna gerist þetta ítrekað?
„Álagið hjá okkur hefur aukist og
við fáum erfiðari einstaklinga en áð-
ur,“ segir Sólveig Ásgrímsdóttir,
forstöðumaður Stuðla. „Það verður
að hafa í huga að við erum staður
fyrir börn í vanda, sem mörg eru
með mikinn mótþróa, og þetta er
hluti af ferlinu hjá sumum þeirra.
Það er ekki hægt að passa betur upp
á krakkana en við gerum nú þegar.
Meðferðarheimili, sem væri svo
rammgert að það væri ekki hægt að
strjúka, myndi ekki skila neinum
árangri í meðferð,“ segir Sólveig.
„Við viljum ekki slíkan stað.“
Barnaverndarstofa rekur þrjú
meðferðarheimili. Eitt þeirra er Há-
holt í Skagafirði, en í síðustu viku
struku þaðan þrír drengir. Þeir ógn-
uðu starfsfólki og fundust nokkrum
tímum síðar heilir á húfi. Hinrik Már
Jónsson, forstöðumaður á Háholti,
segir að ekki séu margir möguleikar
til að takast á við slíkt. „Í kjölfar
svona atburða er starfsmönnum
fjölgað tímabundið. Þegar krakk-
arnir vilja fara er fátt annað sem við
getum gert en að tala þau til. Við er-
um ekki fangelsi og höfum ekki
sömu heimildir og fangaverðir. Auð-
vitað gætum við passað þau betur.
En það kostar fé, sem við höfum
ekki,“ segir Hinrik.
„Hér eru ólæstar hurðir, en það er
farið eftir ákveðinni dagskrá,“ segir
Valdimar Valsson, meðferðarfulltrúi
á Laugalandi sem er meðferðar-
heimili fyrir stúlkur á aldrinum 13-
16 ára. „Það er aukin þörf fyrir okk-
ar þjónustu og við höfum að und-
anförnu fundið mikinn þrýsting við
að stytta vistunartímann til að koma
fleirum að. En það gengur ekki. Við
fáum meiri öfgar á ýmsan hátt og oft
mikla neyslusögu,“ segir Valdimar.
Erfiðustu tilfellin á stofnanir
Fjölkerfameðferð eða MST er
meðferðarúrræði fyrir unglinga sem
hefur rutt sér til rúms á undan-
förnum árum. Úrræðið er veitt á
heimili unglingsins og hefur gefist
vel, að sögn Braga Guðbrandssonar,
forstjóra Barnaverndarstofu. „Nú fá
fleiri ungmenni meðferð en nokkru
sinni fyrr, eða um 200 á ári. En það
þýðir að erfiðustu tilfellin fara á
stofnanir og sá hópur er því einsleit-
ari en áður,“ segir Bragi. Hann segir
að margt bendi til þess að vandi
barna og unglinga sé þyngri og
margþættari nú en áður. En þarf þá
ekki að sinna þeim betur? „Jú, með
því að bæta við mannafla. En við
getum ekki betur, við stöndum
frammi fyrir 70 milljóna króna
sparnaði, sem jafngildir rekstri eins
meðferðarheimilis.“ Bragi segir vel-
ferðarráðherra sýna málefninu mik-
inn skilning. „Ég get alveg játað að
ég hef áhyggjur af því að við séum
að sigla inn í nýja tíma, þar sem við
getum ekki tryggt öryggi starfs-
mannanna og unglinganna sjálfra.“
Rýmum á meðferðarheimilum unglinga fækkað og eru nú aðeins fyrir þá sem eiga í alvarlegum vanda
„Eigum að
spara, getum
ekki betur“
Meðferðarheimili fyrir unglinga á Íslandi
Meðferðarheimili, á vegum Barnaverndarstofu eru alls þrjú og öll staðsett á landsbyggðinni.
Að auki er Meðferðarstöð ríkisins, Stuðlar, í Reykjavík.
Bragi Guðbrandsson, forstjóri Barnaverndarstofu:
„Um 200 unglingar að 18 ára aldri fá meðferð
við vímuefnanotkun árlega.“
„Við stöndum frammi fyrir 70 milljóna króna
niðurskurði á næsta ári.“
„Mannahaldið er ekki fullnægjandi
til að tryggja öryggi.“
Háholt í Skagafirði
5 börn
Laugaland í Eyjafjarðarsveit
5 - 7 stúlkur
Lækjarbakki, Geldingarlæk við Hellu
6 - 7 börn
Stuðlar Reykjavík
8 á meðferðardeild og
hámark 5 í neyðarvistun
Skert þjónusta
» Það verða ákveðin marg-
földunaráhrif þegar margir ein-
staklingar í miklum vanda eru
samankomnir og það gæti ver-
ið ein af ástæðunum fyrir því
að strok og ofbeldi hefur auk-
ist á meðferðarstofnunum,
segir Bragi Guðbrandsson hjá
Barnaverndarstofu.
» Þjónustan verður skert á
næsta ári, það er alveg ljóst.
Hugsanlega lokum við einu
heimilinu yfir sumarið.
 Sparnaður hjá Barnaverndarstofu
 Flestir eru í meðferð heima hjá sér
„Tilfinning okkar er að neysla barna sé að aukast og að
vandamálin séu umfangsmeiri,“ segir Guðbjörg Er-
lingsdóttir, unglingaráðgjafi hjá Foreldrahúsinu, sem
veitir ráðgjöf vegna vímuefnavanda ungmenna. „Bið
eftir að komast á meðferðarstofnanir hefur lengst og
þar af leiðandi eru krakkarnir lengur úti í neyslu.“
Guðbjörg segir að niðurskurður í stoðþjónustu í
grunnskólum landsins á undanförnum árum hafi haft
veruleg áhrif. „Við fundum fyrir því strax og erum viss
um að það er bein fylgni milli þess og aukinnar neyslu.“
Hún segir að til séu mörg góð úrræði, en hægt sé að
gera betur og bendir á að fátt taki við eftir að 18 ára
aldri sé náð. „Nokkuð stór hópur af 18-22 ára krökkum
er á götunni í mikilli neyslu. HIV-smituðum í þessum
hópi fjölgar og afskipti hafa verið höfð af sumum þess-
ara krakka síðan þau voru 13-14 ára.“
Morgunblaðið/Golli
Fylgni á milli neyslu og niðurskurðar í grunnskólum
Af Stuðlum Álagið þar hefur aukist að sögn forstöðumannsins og erfiðari einstaklingar dveljast þar nú en áður fyrr.
Gámnum sem geymdi fíkniefnin í stóra fíkni-
efnamálinu, sem nú er til rannsóknar hjá lög-
reglunni á höfuðborgarsvæðinu, var skipað í
land í Straumsvík samkvæmt heimildum Morg-
unblaðsins.
Um Straumsvíkurhöfn fer einkum varningur
sem ætlaður er álverinu en einnig koma þangað
almennar vörusendingar.
Gámurinn kom með skipinu Fransesca og
fundust fíkniefnin við leit í gámnum 10. október
sl. Samkvæmt heimildum blaðsins var varning-
urinn í gámnum ætlaður heildsölufyrirtæki í
matvælaiðnaði og fundust fíkniefnin falin í hon-
um. Sama dag var starfsmaður fyrirtækisins,
karlmaður á sextugsaldri, handtekinn og í kjöl-
farið úrskurðaður í gæsluvarðhald sem hann sit-
ur enn í. Yngri maðurinn, karlmaður á fimm-
tugsaldri, var handtekinn við komuna frá Spáni
aðfaranótt sunnudags. Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins hefur yngri maðurinn komið við
sögu við rannsókn fíkniefnamála.
Skammt á veg komnir
Nokkuð er liðið frá því fíkniefnin fundust og
hefur annar maðurinn verið lengi í haldi. Karl
Steinar Valsson, yfirmaður fíkniefnadeildar lög-
reglunnar á höfuðborgarsvæðinu, segir að rann-
sóknin sé í raun og veru skammt á veg komin
og vísar til þess að hinn maðurinn sem er í haldi
hafi aðeins verið handtekinn nú um helgina.
Í gámnum voru kókaín, e-töflur, amfetamín
og sterar en Karl Steinar segir ótímabært að
greina frá því hversu mikið var af hverju efni.
Hann býst við að niðurstöður rannsóknar á
styrkleika efnanna sem fundust liggi fyrir um
næstu helgi.
Gámi með fíkniefnunum var
skipað í land í Straumsvík
Straumsvík Skipið lagði þar að bryggju.
Morgunblaðið/ÞÖK
Nýlega var sam-
þykkt á Alþingi
að breyta lögum
um virðis-
aukaskatt. Frá
deginum í dag er
vaskurinn sá
sami, 7%, hvort
sem tónlist er
keypt stafræn á
netinu eða á geisladiski.
Engilbert Hafsteinsson, fram-
kvæmdastjóri Tónlist.is, segir að nú
sé nokkurra ára baráttu lokið með
fullum sigri. Hann geti loksins boð-
ið verð sem standist allan sam-
anburð við erlenda keppinauta, geti
jafnvel boðið lægra verð en þeir.
„Við sögðum að þetta væri eins
og kaupa kók í gleri eða í dós en sitt
með hvorum skattinum,“ segir
Engilbert. Hann bendir á að nú
muni draga mjög úr því að fólk steli
sér tónlist á netinu eða kaupi með
ólögmætum hætti utanlands.
Lækka vask á staf-
ræna tónlist í 7%