Morgunblaðið - 11.09.2013, Blaðsíða 25

UMRÆÐAN 25Bréf til blaðsins
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. SEPTEMBER 2013
Ögurhvarfi 2 • 203 Kópavogi • Sími 567 1770 • Opið alla daga kl. 10 -23
Þú hringir
Við bökum
Þú sækir
Miðvikudags-
PIZZA-TILBOÐ
12“ PIZZA, 3 áleggstegundir
og 1l Coke
1.290 kr.
Á Norðurlandi
vestra hafa sveit-
arfélögin séð um
rekstur málefna fatl-
aðs fólks frá árinu
1999, fyrst með sér-
stökum samningi við
félagsmálaráðuneytið
um veitingu þjónustu.
Þótti stjórnvöldum
rekstur málaflokksins
í höndum sveitarfélaganna á Norð-
urlandi vestra vera til eftirbreytni
og greiddi götu þess að málaflokk-
urinn var fluttur á landsvísu til
sveitarfélaganna. Reynslan á Norð-
urlandi vestra var notuð sem fyr-
irmynd að rekstri málaflokksins
fyrir sveitarfélögin í landinu. Hin
góða reynsla af Norðurlandi vestra
sneri bæði að fjárhag og aðbúnaði
og varð hvatinn að því að stjórnvöld
ákváðu að færa málefni fatlaðs fólks
alfarið yfir til sveitarfélaganna í
ársbyrjun 2011.
Nú ber svo við að eftir flutning
málaflokksins til sveitarfélaganna
hefur orðið sífellt erfiðara fyrir
dreifbýla landshluta að sækja sann-
gjarna úthlutun fjár til starfsem-
innar og ef fram heldur sem horfir,
með óbreyttu fjárframlagi fyrir árið
2013, vantar á Norðurlandi vestra
inn í reksturinn um 70 milljónir
króna. Sveitarstjórnarmenn á Norð-
urlandi vestra hafa á árinu ítrekað
reynt að beita sér fyrir því að fá
leiðréttingu á úthlutuninni í sam-
ræmi við skilgreinda þörf, en sú
barátta hefur enn ekki skilað tilætl-
uðum árangri. Hefur nýr ráðherra
nú staðfest með reglugerð tillögu,
sem mun verða til þess að skorið
verður verulega niður í málaflokkn-
um á Norðurlandi vestra. Ef ekki
verður nein breyting þar á er ljóst
að það mun koma illa niður á
grunnþjónustu við fatlað fólk í
dreifbýlinu og þvert á alla umræðu
um málefni fatlaðs fólks.
Umræðan hefur einkennst af
spennandi stefnumörkun um not-
endastýrða persónulega aðstoð
(NPA) og hefur hver ráðstefnan á
fætur annarri verið haldin og heil-
mikill kraftur farið í að þróa stefn-
una. Sömuleiðis hefur mikið verið
fjallað um hvaða aðili fái að leiða
starfið. Minna hefur aftur á móti
farið fyrir umræðu um málefni fatl-
aðs fólks á landsbyggðinni. Í ár er
niðurskurður til málaflokksins um
70 milljónir á Norðurlandi vestra á
skilgreindri þörf eða um 14% af
heildarútgjöldum til málaflokksins!
Það er mjög alvarlegt og kemur
hart niður á þeim einstaklingum
sem þiggja þjónustuna, sérstaklega
í ljósi þess að 94% af framlögum til
málaflokksins fara í launakostnað.
Það getur varla hafa verið ætlun
ríkisstjórnar Framsóknar- og Sjálf-
stæðisflokks að beina niðurskurð-
inum í þetta miklum mæli að fötl-
uðu fólki á Norðurlandi vestra.
Hafa verður í huga að fráfarandi
ríkisstjórn Vinstri grænna og Sam-
fylkingar var búin að skera ræki-
lega niður opinbera þjónustu í
landshlutanum og hefur grafið djúp
skörð í opinbera þjónustu og hlut-
fallslega meira en víðast hvar ann-
ars staðar á landinu. Það er krafa
um rétt allra til að búa jafnir hvort
sem er í þéttbýli eða á landsbyggð-
inni hvort sem um ræðir fatlað fólk
eða ófatlað fólk.
Hver er réttur fatlaðs
fólks á Norðurlandi vestra?
Eftir Sigurjón
Þórðarson og
Hönnu Þrúði
Þórðardóttur
»Umræðan hefur ver-
ið um framtíðarsýn
um notendastýrða per-
sónulega aðstoð (NPA)
en minna um lágmarks-
þjónustu við fatlað fólk í
dreifbýlinu.
Sigurjón
Þórðarson
Sigurjón er sveitarstjórnarfulltrúi
Fjálslyndra og óháðra í Skagafirði og
Hanna Þrúður er stjórnarmaður
Frjálslyndra og óháðra í SSNV.
Hanna Þrúður
Þórðardóttir
Margir hafa áhuga á mörkum og
markaskrám. Sumir þéttbýlisbúar
halda lengi í mörkin sín, án þess
að þau séu notuð.
Þetta er ekki
skrítið því oft er
um að ræða
gömul ættar-
mörk, eða bund-
in tilteknum
stað. Auk þess
finnst mér að
fjármörkin hafi
sál. Þau geta
líka átt sér langa
og merka sögu.
Þau geta til dæmis verið drauma-
mörk, huldumörk, eða bara ein-
staklega hjarðfalleg. Mér finnst
löngu tímabært að elstu fáanlegu
markaskrár sýslnanna verði prent-
aðar, eða settar á netið. Það yrði
feiknamikill fróðleiksbrunnur fyrir
þyrsta.
Fjöldi bænda hefur gefið út ævi-
sögu sína. Ég held að fáir sem
engir minnist á fjármarkið sitt.
Það má heita furðulegt.
Og svo eru það réttirnar. Hvergi
er að finna í gömlum þjóðlegum
fróðleik frásagnir úr réttum. Ég
minnist ekki á safnritið Göngur og
réttir. Það er eins og helgirit þeg-
ar þar er minnst á réttirnar. Var
ekki stundum gert upp og deilt
harkalega í réttunum, jafnvel á
milli hreppa? Meira að segja Gísli
Konráðsson sagnaþulur, sem
margar sögur sagði úr mannlífinu,
t.d. í Skagafirði, minnist ekki á
réttir.
Nú á dögunum var víða um land
smalað og réttað með óvenjulegum
hætti. Menn voru að forðast óveð-
ur. Vonandi gerist það ekki oftar,
né heldur að réttað verði með öðr-
um þvinguðum hætti eins og fram
kemur í lýsingu á hugsanlegri
komu í réttina í sveitinni:
Sæludalsrétt
er troðfyllt
af fénaði
og mannskap
í trássi
við reglugerðirnar
Bjössi á Hól
og nafni hans
á mjólkurbílnum
spangóla hástöfum
nú er hlátur
nývakinn
réttarstjórinn
er á nálum
hann sér bíl
frá eftirlitinu
Gamlasvört
kallar á lömbin
me me
glætan
jarma skal
me ess bé
í réttunum.
HELGI KRISTJÁNSSON.
Ólafsvík.
Hófur, netnál,
biti, bragð
Frá Helga Kristjánssyni
Helgi Kristjánsson