Morgunblaðið - 13.12.2013, Blaðsíða 6

Greiningardeild Íslandsbanka
áætlar að skuldir heimila hafi ver-
ið 108% af vergri landsfram-
leiðslu, um það bil 1.870 milljarðar
króna, um mitt þetta ár. Skulda-
niðurfærslan jafngildir því um
4,3% lækkun á skuldum. Nið-
urfærsla skulda heimila hefur þeg-
ar numið 244 milljörðum króna frá
hruni, samkvæmt tölum Seðla-
bankans. Þar vegur þyngst endur-
244 milljarða niðurfærsla
NIÐURFÆRSLA SKULDA HEIMILANNA
útreikningur gengistryggðra lána,
en fyrri beinar aðgerðir stjórn-
valda hafa leitt til 56 ma.kr. lækk-
unar á skuldunum. Greining-
ardeildin telur, líkt og
Seðlabankinn og greiningardeild
Arion banka, að verðbólguáhrifin
verði nokkur, en að þau muni
dreifast á komandi fjögur ár í lík-
um takti og áhrifin á einkaneyslu
og hagvöxt.
6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. DESEMBER 2013
Jólastemning var í þriðja Powerade Vetrarhlaupinu sem fram fór í
Elliðaárdalnum í gærkvöldi. Hér eru hlauparar á rásmarkinu en að
hlaupi loknu var tekið á móti þeim með piparkökum og flestir drifu sig
síðan í heita pottinn í Árbæjarlauginni. Alls tóku 200 hlauparar þátt í
Vetrarhlaupinu að þessu sinni og veður var hið ákjósanlegasta þrátt fyr-
ir kuldann.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Piparkökur að hlaupi
loknu og beint í pottinn
Jólastemning í Vetrarhlaupi í Elliðaárdalnum
Búðarhálslína 1, sem flytja mun raf-
orku frá Búðarhálsvirkjun, hefur nú
verið tengd við meginflutningskerfi
Landsnets ásamt nýju tengivirki við
Búðarháls. Raforkuflutningur frá
Búðarhálsvirkjun á að hefjast í byrj-
un næsta árs. Kostnaður við línu-
framkvæmdir var um einn millj-
arður króna.
Búðarhálslína 1 er alls 5,6 km
löng, frá tengivirkinu við Búðarháls
að Langöldu þar sem hún er tengd
inn á Hrauneyjafosslínu 1 og þar
með flutningskerfi Landsnets.
Framkvæmdir hófust sumarið
2012 með lagningu vegslóða, vinnu
við undirstöður fyrir möstur og
byggingu tengivirkishússins. Í sum-
ar voru háspennumöstrin reist, leið-
ari línunnar strengdur og lokið við
uppsetningu búnaðar í tengivirkinu.
Næsta sumar verður unnið í frá-
gangi við tengivirkið og meðfram
línunni. Orkuvirki annaðist uppsetn-
ingu háspennubúnaðarins í tengi-
virkinu og Ístak byggði tengivirk-
ishúsið, annaðist jarðvinnu, gerð
vegslóða og uppbyggingu á und-
irstöðum fyrir háspennumöstrin.
Búðarháls-
lína tengd
við kerfið
Raforka Eftir áramót hefst flutn-
ingur á raforku frá Búðarhálsi.
Íslenska ríkinu er gert að greiða
Hópbílaleigunni ehf. tæpar 250
milljónir kr. í skaðabætur vegna
hagnaðar sem fyrirtækið varð af
við það að Vegagerðin hafnaði til-
boðum þess í áætlunarakstur á
sérleyfisleiðum á Suðurlandi og
Suðurnesjum og akstur nemenda
fjölbrautaskólanna á svæðunum á
árunum 2006 til 2008.
Hæstiréttur hefur áður við-
urkennt bótaskyldu ríkisins vegna
synjunar Vegagerðarinnar á
samningum um umræddan akstur.
Fyrirtækið átti lægsta tilboð í
báðum tilvikum. Talið var að fyr-
irtækið hefði ekki átt kost á að
taka að sér samsvarandi verkefni
eftir synjun Vegagerðarinnar.
Ákvörðun fjárhæðar skaðabóta
var reist á yfirmatsgerð dóm-
kvaddra matsmanna. Töldu þeir
að rekstrartekjur af farmiðasölu á
árunum 2006 til 2008 hefðu numið
1.085 milljónum króna, vegna
skólaaksturs 74 milljónum og
styrkur ríkisins að auki orðið 273
milljónir kr.. Hefðu tekjur alls því
numið ríflega 1.430 milljónum kr.
Á móti koma liðlega 1.180 milljóna
króna rekstrarútgjöld. Töldu yf-
irmatsmenn samkvæmt þessu að
áætlaður hagnaður stefnenda
hefði á samningstímabilinu numið
samtals tæpum 249 milljónum
króna. Samkvæmt þessu er áætl-
aður hagnaður af akstri á þessum
leiðum litlu minni en nemur styrk
ríkisins.
Ríkið er einnig dæmt til að
greiða vexti og verðtryggingu af
þessum bótum frá árunum 2007 til
2009 en dráttarvexti frá því yf-
irmat lá fyrir, í nóvember á síð-
asta ári. Einnig fellur liðlega fimm
milljóna króna málskostnaður á
ríkið.
Fá 250 milljónir í bætur
 Rútufyrirtæki missti af hagnaði sem slagar hátt upp í
styrk ríkisins vegna þess að Vegagerðin tók ekki tilboðum
Morgunblaðið/Kristinn
Gunnar Dofri Ólafsson
gunnardofri@mbl.is
Ekki er fyllilega ljóst hver verð-
bólguáhrif af skuldaniðurfellingartil-
lögum ríkisstjórnarinnar verða.
Starfshópurinn
sem vann tillög-
urnar segir þau
vera næstum
engin, en Seðla-
bankinn og grein-
ingardeildir Ar-
ion banka og
Íslandsbanka
hafa gert athuga-
semdir við þær
spár.
Regína Bjarna-
dóttir, forstöðu-
maður greiningardeildar Arion
banka, segir ríkisstjórnina ekkert
hafa gefið út um hvernig ætti að
stemma stigu við verðbólgu eftir að
aðgerðirnar koma til framkvæmda.
„Þetta á að gerast eftir það marga
mánuði að óvissuþáttum um verð-
bólguspána fjölgar.“ Hún telur hag-
tölur þriðja ársfjórðungs benda til
þess að slakinn í hagkerfinu sé ekki
eins mikill og gert hafi verið ráð fyr-
ir í spálíkani starfshópsins. „Ég held
að við séum komin aðeins lengra í
efnahagsbatanum, atvinnumarkað-
urinn hefur verið að batna og fleira
sem bendir til þess.“
Ólíkt fyrri niðurfellingum
Greiningardeild Arion banka
benti í Markaðspunktum sínum 6.
desember á að í líkaninu sem stuðst
var við þegar áhrifin voru metin
hefði verið gert ráð fyrir að áhrif
niðurfellinganna yrðu svipuð og
áhrif fyrri niðurfellinga, svo sem
110% leiðarinnar. Þar hefði verið um
að ræða mjög yfirskuldsett heimili
sem hefðu ekki getað aukið neyslu
sína eftir niðurfellinguna, og þar
með ekki haft verðbólguhvetjandi
áhrif. Seðlabankinn bendir einnig á
hann hafi í ritum sínum rakið hvern-
ig þættir eins og heimild til úttektar
á séreignarsparnaði, gengisdómar
og sérstakar vaxtabætur hafi stutt
við einkaneyslu og aukið þannig eft-
irspurn, dregið úr samdrættinum og
flýtt efnahagsbatanum.
Aðrar aðstæður núna
Bankinn segir það geta verið að
þær aðgerðir hafi gert það að verk-
um að verðbólga varð eitthvað meiri
en ella þótt bankinn hafi ekki birt
sérstaka úttekt á því opinberlega.
Mikilvægt er að hafa í huga ef bera á
saman áhrif lækkunar skulda nú og
á fyrstu árum eftir fjármálakrepp-
una að framan af var mun meiri slaki
í þjóðarbúinu og því rými og nauð-
syn til að styðja við eftirspurn og
auka hana án þess að það ylli ein-
hverjum verulegum verðbólguáhrif-
um.
Aðstæður núna eru aðrar: Slakinn
er líklega að stórum hluta horfinn og
miðað við allar opinberar spár verð-
ur hann örugglega horfinn þegar
meginhluti þessara aðgerða kemur
fram. Það hefur óhjákvæmilega í för
með sér að verðbólguáhrif aðgerða
verða meiri nú en áður.
Óvissa um
áhrif á þróun
verðbólgu
 Seðlabankinn ósammála starfshópn-
um  Erfitt að spá segja greinendur
Regína
Bjarnadóttir
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn varar
við tillögum ríkisstjórnarinnar um
skuldaniðurfellingar og segir þær
„misráðnar“, að því er fram kemur
í frétt Bloomberg í gær.
Að mati AGS kunna tillögurnar
að leiða til þess að auka þurfi fram-
lög ríkissjóðs til Íbúðalánasjóðs um
40 milljarða króna á næstu fjórum
árum, eigi að halda eiginfjárhlut-
fallinu í 2,5 prósentum, sem er að-
eins helmingur þess sem ráðgert er
að hlutfallið sé.
Þessu til viðbótar telur AGS að
tillögurnar eigi eftir að auka verð-
bólgu og kunni að leiða til hækk-
unar á skuldum hins opinbera, ef
látið verður reyna á bankaskatt
fyrir dómstólum, samkvæmt frétt
Bloomberg.
AGS varar
við skulda-
leiðréttingu
– allir eiga skilið gleðileg jól Kertin eru handgerð tólgarkerti framleidd
af sjálfboðaliðum til aðstoðar við heimili í neyð.
Til fyrirtækja
Gefið starfsfólki ykkar
Kærleiksljós fyrir
jólin. Kærleikskerti
Fjölskylduhjálpar íslands.
Verð 650 kr.
Pöntunarsími er 892 9603.