Morgunblaðið - 08.11.2014, Qupperneq 19

FRÉTTIR 19Innlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. NÓVEMBER 2014
NOTAÐIR BÍLAR · Kletthálsi 2 · 110 Reykjavík · Sími 590 2160 · www.notadir.is
Mercedes-Benz GLK 250
cdi 4MATIC
Árgerð 2014, ekinn 11 þús. km, dísil, 2.143 cc.,
204 hö., sjálfskiptur, eyðsla 6,1 l/100 km.
Verð: 7.890.000 kr.
nýlegum glæsijeppum
Opið virka daga kl. 10-18 og laugardaga kl. 12-16
4x4 4x4
Mitsubishi Pajero
Instyle
Árgerð 2012, ekinn 40 þús. km, dísil, 3.200 cc,
200 hö., sjálfskiptur, eyðsla 9,3 l/100 km.
Verð: 7.890.000 kr.
Toyota Land Cruiser
GX 150
Árgerð 2013, ekinn 41 þús. km, dísil, 2.982 cc,
191 hö., sjálfskiptur, eyðsla 7,1 l/100 km.
Verð: 8.900.000 kr.
4x4
Góð kaup í
Þórunn Kristjánsdóttir
thorunn@mbl.is
Hvernig hefði ásýnd borgarinnar
verið ef Þjóðleikhúsið, teiknað af
húsameistara ríkisins, Guðjóni Sam-
úelssyni, hefði risið í Austurstræti
þar sem Moggahöllin svonefnda var
síðan byggð? Og hvað ef „háborg ís-
lenskrar menningar“ hefði risið á
Skólavörðuholtinu? Þessar
hugmyndir og margar fleiri, sem
komust aldrei af teikniborðinu, eru
skoðaðar ofan í kjölinn í nýrri bók
sem nefnist Reykjavík sem ekki varð
eftir hjónin Önnu Dröfn Ágústs-
dóttur sagnfræðing og Guðna Val-
berg arkitekt.
Í bókinni eru teknar fyrir átta op-
inberar byggingar sem til stóð að
reisa í miðbænum en Arnarhóll og
svæðið í kringum Tjörnina kemur oft
við sögu. „Í gegnum tíðina hafa bygg-
ingarlóðir þar verið vinsælar en um-
deildar,“ segir Anna Dröfn. Skipulag
í Reykjavík er og virðist alltaf hafa
verið ákveðið átakamál, bendir hún á,
einkum staðsetning og stærð opin-
berra bygginga.
Margt sem kom á óvart
„Það var ótrúlega margt sem kom
okkur á óvart þegar við vorum að
sanka að okkur efni. Mér finnst í raun
merkilegt hvað það er margt í hinu
manngerða borgarumhverfi sem ég
hafði aldrei áður pælt í en er mér
núna mjög hugleikið.“
Anna tekur staðsetningu Alþingis-
hússins sem dæmi og segir: „Líklega
þekkist hvergi annars staðar í höfuð-
borgum að gafl þinghúss sé það
fyrsta sem blasir við þegar gengið er
út úr dómkirkju,“ en það á sínar
skýringar sem koma fram í bókinni.
Byggingarsaga Þjóðleikhússins er
þá mjög áhugaverð að mati Önnu en
á sínum tíma sýndist sitt hverjum um
hvar ætti að koma leikhúsbygging-
unni fyrir. Jónasi Jónssyni frá Hriflu
þótti tilvalið að Reykjavíkurborg
keypti land í Grjótaþorpinu og rýmdi
þar til fyrir Þjóðleikhúsinu. Þegar
gengið væri niður Austurstræti
myndi Þjóðleikhúsið blasa við. „Sá
staður hefði líklega verið arkitekt-
inum meira að skapi en endanleg
staðsetning en Guðjón vildi sjá leik-
húsið standa við enda breiðstrætis
eða við torg,“ að sögn Önnu.
Jafnframt voru uppi hugmyndir
um að reisa Þjóðleikhúsið við Reykja-
víkurtjörn, á Skólavörðuholti eða í
Mæðragarðinum og svo mætti áfram
telja. Á endanum var húsið reist við
Hverfisgötu, við hlið Landsbóka-
safnsins sem nú heitir Safnahúsið.
Líklega hefur vegið þungt að ríkið
átti þá lóð. Þetta er meðal þess sem
kemur fram í kafla um Þjóðleikhúsið.
Barn, hjónaband og bókarskrif
Þau Anna Dröfn og Guðni hafa
unnið að bókinni frá árinu 2012. Þá
voru þau ógift og barnlaus en nú,
tveimur árum seinna, eru þau gift og
eiga tæplega tveggja ára stúlku.
Samstarfið hlýtur því að hafa gengið
vonum framar.
Hugmyndin að bókinni kviknaði
þegar þau voru að skoða bók um
Safnahúsið við Hverfisgötu. „Þá fór-
um við að ræða þann fjölda bygginga
sem til umræðu hefur verið að reisa á
Arnarhóli í gegnum tíðina. Guðni
fékk þá hugmynd að gaman væri að
teikna einhverja af þessum bygg-
ingum upp í þrívídd og fella inn á ljós-
mynd af svæðinu eins og það lítur út í
dag. Þannig gætum við áttað okkur
betur á hver áhrifin af því hefðu get-
að orðið. Mér fannst þetta strax ótrú-
lega spennandi og vildi reyna að átta
mig aðeins á umræðunni og þeim
ástæðum sem urðu til þess að margar
tillögur um opinberar byggingar
urðu aldrei að veruleika,“ segir Anna.
Við nánari eftirgrennslan kom í
ljós að engin slík bók var til og létu
þau því slag standa. Bókin er afrakst-
ur góðrar samvinnu þar sem sérsvið
beggja nýtur sín. „Þetta hefur verið
skemmtileg vinna þar sem okkar eig-
in forvitni um efnið hefur verið aðal-
drifkrafturinn,“ segir Anna Dröfn.
Hugmyndir sem urðu ekki að veruleika
 Kafað ofan í hugmyndir um borgarskipulag Reykjavíkur sem komust aldrei af teikniborðinu
í nýrri bók  Skipulag er alltaf umdeilt  Forvitni um efnið aðaldrifkraftur höfundanna
Morgunblaðið/Ómar
Höfundar og hjón Anna Dröfn Ágústsdóttir sagnfræðingur og Guðni Val-
berg arkitekt í Austurstræti þar sem Þjóðleikhúsið hefði getað risið.
Tölvumynd/Guðni Valberg
Reykjavík sem ekki varð Þjóðleikhúsið við Austurstræti. Ásýnd borg-
arinnar hefði orðið önnur ef leikhúsið væri við Ingólfstorg.