Morgunblaðið - 19.11.2014, Blaðsíða 30

30 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. NÓVEMBER 2014
Söngkonan Elvý G. Hreinsdóttir og
eiginmaður hennar, organistinn
Eyþór Ingi Jónsson, halda fyrstu
tónleikana í tónleikaferð sinni um
NA-land í Þorgeirskirkju í kvöld kl.
20. Í nóvember í fyrra fluttu þau
efnisskrána „Kvæðin um fuglana“ á
sex stöðum í Eyjafirði og Þing-
eyjarsýslum og hafa nú sett saman
nýja efnisskrá sem ber yfirskriftina
„Kvæðin um sólina“. Á henni eru
þjóðlög, sönglög og dægurlög frá
Íslandi, Færeyjum, Noregi, Svíþjóð,
Hollandi, Frakklandi, Úkraínu og
Bandaríkjunum. Elvý og Eyþór
munu, líkt og í fyrra, sýna ljós-
myndir sínar á tónleikunum. Sér-
stakur gestur þeirra hjóna verður
14 ára gítarleikari, Birkir Blær Óð-
insson.
Á morgun halda þau stofu-
tónleika í Sunnutröð 8 í Hrafnagils-
hverfi kl. 20, í Þórshafnarkirkju á
laugardaginn kl. 17, menningar-
húsinu Bergi á Dalvík á sunnudag-
inn kl. 17 og í Hofi á Akureyri
fimmtudaginn 27. nóvember kl.
20.30.
Tónleikaferð Elvý og Eyþór Ingi.
Kvæðin um sólina
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Síðustu vikur hefur kammeróperan
Babel eftir tónskáldið Steingrím
Rohloff verið flutt sjö sinnum af
dönsku Athelas-sinfóníettunni og
fjórum einsöngvurum í Teatermuseet
Hofteatret í Kaupmannahöfn. Verkið
byggist á smásögu argentínska
sagnameistarans
Jorges Luis Bor-
ges um bókasafn-
ið í Babel. Mynd-
arlega hefur verið
fjallað um verkið
og uppfærsluna í
dönskum fjöl-
miðlum.
Steingrímur
hefur verið virkur
þátttakandi í ís-
lensku tónlistarlífi
á síðustu árum þrátt fyrir að hann sé
ekki búsettur á landinu; hann hefur
til að mynda verið staðartónskáld í
Skálholti, samið píanókonsertinn
Phantasmagoria fyrir Kammersveit
Reykjavíkur, sem Tinna Þorsteins-
dóttir flutti, og klarinettukonsert sem
Rúnar Óskarsson flutti með Sinfón-
íuhljómsveit Íslands. Móðir Stein-
gríms er Unnur Sigurðardóttir frá
Sámsstöðum og hann fæddist í
Reykjavík en faðir Steingríms, dr.
Alfred Rohloff, er þýskur og hann
ólst upp í Þýskalandi. Síðasta áratug-
inn hefur hann verið búsettur í Dan-
mörku, þar sem hann á börn.
Steingrímur hefur á síðustu árum
samið nokkur tónverk fyrir leiksvið
og segir það hafa tekið tvö ár að koma
Babel á fjalirnar í Kaupmannahöfn.
„Í Danmörku má sækja um styrk
til uppfærslu á verkum sem þessu, í
sjóð sem frjálsir leikhópar sækja í.
Ríkið styrkir sex leikhús en aðrir
sækja um í þennan verkefnasjóð,“
segir Steingrímur þegar hann er
spurður út í þetta nýjasta verk sitt.
„Athelas-hópurinn sem flytur tón-
listina er eins konar Caput-hópur hér
úti, hann hefur sérhæft sig í samtíma-
tónlist og einstaka sinnum hefur
hann tekið þátt í uppsetningu á óp-
erum eða sviðsverkum sem þessu.“
Steingrímur hafði gengið með þá
hugmynd um skeið að semja kamm-
eróperu sem byggðist á smásögunni
eftir Borges.
„Ég hef þekkt þessa sögu í nokkur
ár og hreifst strax af henni. Þetta er
fantasía, í anda Becketts og Kafka,
höfunda sem ég dái. Hún gerist í ab-
strakt rými og fær mann til að hugsa
um eilífðina.
Þegar forsvarsmenn Athelas
spurðu hvort ég hefði hugmynd að
verki að vinna með þeim kom ég með
þessa tillögu, við sóttum um styrk til
uppfærslunnar og fengum.
Það er gríðarlega mikil vinna að
setja verk sem þetta upp. Við fengum
textahöfund til liðs við okkur en ég
tók virkan þátt í öllu ferlinu; auk þess
að semja tónlistina skrifaði ég líka
hluta textans, út frá texta Borges.
Svo fengum við góðan leikstjóra til að
halda utan um uppsetninguna.“
Ögrar sér og listamönnunum
Tónlistina byrjaði Steingrímur að
semja fyrir um ári og lauk því nú í
ágúst. Hann segir það hafa vakið sér-
staka athygli að þrír hlutar óper-
unnar eru dúettar þar sem söngvari
syngur á móti sjálfum sér á vídeói og
ásláttarleikari leikur með. Það sé
tæknilega erfitt fyrir listamennina en
vissulega afar samtímaleg áskorun að
tefla saman söngnum og tækninni.
„Ég er mjög spenntur fyrir hug-
myndum sem þessari, að blanda list-
formum saman,“ segir hann. „Ég
nota myndbandatæknina mikið í
verkinu og samspil ólíkra þátta. Það
þótti mér spennandi og ögrandi.
Mezzósópraninn syngur til dæmis í
upptökutæki, leikur síðan upptökuna
og syngur á móti henni. Þá er hún
með annað upptökutæki og tekur dú-
ettinn upp. Þannig hleðst þar lag ofan
á lag. Og þetta gerir hún allt á svið-
inu. Sumir áhorfendur telja að beitt
sé einhverjum brellum, að upptakan
sé gerð fyrirfram en sú er alls ekki
raunin. Söngkonan tekur þetta sjálf
upp og leikur sama hlutinn þrisvar
sinnum. Það tókst mjög vel.
Ég hlóð verkið alls konar hug-
myndum sem ég fékk og okkur tókst
að raungera þær allar – það finnst
mér vera kraftaverk. Ég ögraði sjálf-
um mér og listamönnunum en það
gekk allt upp.“
Mikilvægt að koma til Íslands
Steingrímur segir Babel vera
fimmta sviðslistaverkið af þessu tagi
sem hann semur. Mikið mæði á
söngvurunum í þessu verki og þeir
standi sig afskaplega vel.
„Þetta er verk sem færir óperu-
hefðina fram á veginn. Hvað söguna
varðar er verkið líka mjög athygl-
isvert því það er ekkert plott, verkið
fjallar um tilgangsleysi og eilífðina og
er í raun hringlaga. Sviðið er fullt af
bókum og áhorfandinn skynjar sterkt
að söngvararnir eru staddir á bóka-
safni. Þau leita að merkingu í bók-
unum en finna hana ekki.“
Steingrímur bjó áður í Köln og
París, þar sem hann var við nám, og
segir vera nokkurn mun á tónlistarlíf-
inu þar og í Kaupmannahöfn. Að
mörgu leyti sé gott að vera tónskáld í
Danmörku, hann hafi til að mynda
getað unnið nær árlega undanfarið að
nýju sviðsverki. Hann sé alltaf með
einhver verkefni.
„Að sumu leyti er staðan fyrir tón-
skáld hér góð, því hægt er að sækja
um styrki og stuðningur við menn-
ingu er enn mikill í Danmörku. Tón-
listarsenan er þó ekki stór, þótt hún
stækki með hinni norrænu samvinnu.
Það eru þó vissulega viðbrigði að
færa sig hingað frá París þar sem
hægt er að velja milli þrennra frá-
bærra tónleika daglega.“
Þegar spurt er að lokum um tengsl
Steingríms við tónlistarlífið á Íslandi
segist hann vera reglulegur gestur á
Myrkum músíkdögum. Eins og fyrr
er getið hefur hann unnið að ýmsum
tónsmíðum fyrir íslenska tónlistar-
hópa og -flytjendur.
„Mér finnst alltaf stórkostlegt að
koma til Íslands, það er mikilvægt
fyrir mig, og Harpa hefur auðgað
tónlistarlífið gríðarlega mikið.“
Blandar listformum saman
 Babel, nýrri kammeróperu eftir Steingrím Rohloff, var vel tekið í Danmörku  „Ég hlóð verkið
alls konar hugmyndum sem ég fékk og okkur tókst að raungera þær allar,“ segir tónskáldið
Ljósmynd/Christoffer Askman
Babel „Sumir áhorfendur telja að beitt sé einhverjum brellum … en sú er alls ekki raunin,“ segir Steingrímur
Steingrímur
Rohloff
Fjallað var um uppsetninguna á
Babel, kammeróperu Stein-
gríms Rohloffs, í mörgum
dönskum miðlum og yfirleitt á
mjög jákvæðan hátt. Freder-
iksborg Amts Avis gaf verkinu
fimm stjörnur af sex; „afar
kröftugt“ segir m.a. í Inform-
ation um dúettsöng með upp-
tökutæki; í Smagsdommerne
sagði rýnir verkið hlaðið fant-
asíu og fjölbreytilegum tóna-
gangi; og í Berlingske er talað
um fjölda hrífandi hugmynda
og að verkið byggist á hugvits-
samlegri notkun raddanna.
Fantasía og
fjölbreytileiki
LOFSAMLEGIR DÓMAR Í
DÖNSKUM MIÐLUM
Stuttmyndin Ártún eftir leikstjór-
ann Guðmund Arnar Guðmundsson
hlaut aðalverðlaun stuttmynda-
hátíðarinnar Brest European
Short Film Festival í Frakklandi
um síðustu helgi og Hvalfjörður,
fyrri stuttmynd Guðmundar, hlaut
auk þess sérstök dómnefnd-
arverðlaun á ALCINE-kvik-
myndahátíðinni í Madrid á Spáni.
Hjónabandssæla, stuttmynd í leik-
stjórn Jörundar Ragnarssonar, tók
einnig þátt í keppni hátíðarinnar í
Brest.
Ártún og Hvalfjörður hlutu verðlaun
Þroskasaga Í Ártúni segir af dreng
sem býr í smábæ úti á landi og lang-
ar að upplifa fyrsta kossinn.
Í ferðalagið
Á vinnustaðinn
Í sumarbústaðinn
Í eldhúsið • Klippir plastfilmur og ál
• 35% sparnaður
• Ódýrari áfyllingar
• Má setja í uppþvottavél
Fæst í Hagkaupum,
Fjarðarkaupum og Byko
Engar flækjurEkkert vesen
www.danco.is
Heildsöludreifing
Wrapmaster
Skammtari fyrir plastfilmur
Hlaða Draga út og vefja Þrýsta og skera Geyma