Fréttir - Eyjafréttir - 04.12.2008, Blaðsíða 8

8
Fréttir / Fimmtudagur 4. desember 2008
Bókin um Stebba Run:
Annasamir dagar
- Bókakaflar um störf hans fyrir íþróttahreyfinguna, störfín í Vinnslu
Um þessar mundir er að koma út
bókin Stebbi Run, annasamir dagar
og ögurstundir, sem Oskar Þór
Karlsson hefur skrifað að mestu eftir
munnlegri frásögn Stefáns. Bókin
fjallar um æviminningar þessa þekkta
Eyjamanns, sem marga fjöruna hefur
sopið. Stefán segir í bókinni frá
bernsku sinni og uppvexti í Eyjum,
störfum fyrir íþróttahreyfinguna og
síðast en ekki síst langri starfsævi við
fiskvinnslu, sem eru í senn heimildir
úr sögu þessarar undirstöðuatvinnu-
*
greinar Islendinga, en einnig um átök
og bitra reynslu hans af starfslokum
hans í Vinnslustöðinni. Bókaútgáfan
Hólar gefur bókina út og fengu
Fréttir góðfúslegt leyfi hennar til að
birta kafla úr bókinni.
Formaður íþróttabanda-
lags Vestmannaeyja
Eins og ég hef áður sagt frá þá
spilaði ég mikið fótbolta og æfði
íþróttir á barns- og unglingsárum
mínum. Ég spilaði alltaf með Þór
og sat síðan í stjóm félagsins frá
árinu 1950, allar götur þar til ég
flutti til Keflavíkur, var flest árin
gjaldkeri félagsins.
Ég hafði aðeins verið heima á
Búðarfelli í tvo daga eftir Kefla-
víkurdvölina þegar tveir menn
knúðu þar dyra. Á tröppunum stóðu
þeir Ólafur Jónsson og Jóhann
Ólafsson. Erindi þeirra var að falast
eftir því við mig hvort ég væri
tilbúinn til þess að bjóða mig fram
og taka að mér formennsku fyrir
Iþróttabandalag Vestmannaeyja á
komandi ársþingi félagsins sem
halda átti skömmu síðar. Á þessum
tíma hafði starf IBV verið í mikilli
lægð og raunar varla nema nafnið
eitt því fyrrverandi formaður
félagsins var þá fluttur úr bænum
og hafði engu skilað af sér. Það
voru ekki til nein gögn um starf
félagsins síðustu ár enda hafði það
legið í láginni um nokkurn tíma.
Eftir að hafa átt gott samtal við þá
félaga þakkaði ég þeim fyrir
traustið og sagðist þurfa að taka
mér smá umhugsunarfrest. Ég
sagðist gera mér grein fyrir að ef til
kæmi þá væri ég að taka að mér
heilmikið starf. Ég vildi líka ganga
úr skugga um hvort mínir nýju
vinnuveitendur hefðu eitthvað við
það að athuga að ég tæki þetta að
mér. Svo reyndist ekki vera. Ég
braut svo heilann um þessi mál í
nokkra daga og velti þeim vel fyrir
mér þar til ég hafði komist að
niðurstöðu en þá kallaði ég þá
félaga til mín aftur. Ég sagði þeim
að ég hefði mótað mér mínar skoð-
anir og stefnu og væri tilbúinn til
þess að taka þetta starf að mér en
þó með vissum skilyrðum. Ég
sagðist í fyrsta lagi vilja eiga kost á
að tilnefna þá menn í stjóm sem ég
kysi að vinna með. Stjórnin yrði
auðvitað kosin á aðalfundinum en
ég vildi bera fram lista til stjórnar-
kjörs ef ég gæfi kost á mér í for-
mannskjör því ég treysti á ákveðna
menn til þess að starfa með. Ólafur
og Jóhann tóku báðir vel undir þetta
og töldu engin vandkvæði á að
framkvæma það. Síðan sagði ég
þeim félögum hvaða menn ég hefði
í huga og fann að þeir höfðu miklar
efasemdir um val mitt því ég til-
nefndi tvo hörðustu andstæðingana
úr hvoru félagi. Síðan vildi ég
sameina knattspyrnulið beggja
félaganna í öllum flokkum til
keppni uppi á landi undir merki
ÍBV og ráða sérstakan þjálfara til
þess. Þeir höfðu enn þá meiri
efasemdir um að það fengist
samþykkt á ársþinginu.
Síðustu árin í Vinnslu-
stöðinni
Róðurinn í rekstri Vinnslustöð-
varinnar var þungur allan 8. áratug-
inn vegna verðbólgu og erfíðra
rekstrarskilyrða hér heima. Við það
bættist sölutregða á afurðum og
birgðasöfnun sem var áberandi
vandamál hjá fiskvinnslufyrir-
tækjunum á þessum árum. Sjálf
framleiðsla fyrirtækisins gekk hins
vegar vel, var jöfn og stöðug allt
árið. Hráefni úr togurunum var nú
orðin ákveðin uppistaða í bolfisk-
vinnslunni en á haustin var sfldar-
vinnslan alltaf stór þáttur í rekstr
inum. Hinar miklu vertíðartarnir
fyrri ára heyrðu nú sögunni til og
sama gilti um þann mikla fjölda
aðkomufólks sem komið hafði til
okkar á vetrarvertíðir áður fyrr.
Aðkontufólki fækkaði mikið eftir
því sem árin liðu. I stað vertíðar-
tarna komu stórar loðnuvertíðir í
febrúar og mars sem sköpuðu
miklar annir. Þá frystum við alltaf á
skömmum tíma mikið af loðnu og
loðnuhrognum.
Við höfðum, eins og ég gat um
áður, bætt verulega við frystigetuna
í Vinnslustöðinni en til þess að auka
hana enn frekar gripum við til þess
ráðs að setja sérstakan dælubúnað
með tilheyrandi á ammoníaksflæðið
í frystikerfmu. Við vorum með
framúrskarandi vélvirkja í húsinu
sem hét Sigurður Sigurbergsson,
ungur maður sem sá um vélaverk-
stæðið. Hann var líka mjög góður
málmsmiður. Baldur Sveinsson og
Bjarni Guðjónsson hjá SH sáu um
teikningar kerfisins. Sigurður vildi
sjálfur takast á við að sjá um þessar
breytingar. Ég ákvað að setja þetta
verkefni alfarið í hendurnar á
honum enda vissi ég að hann væri
vel hæfur til þess. Þegar okkur
bárust svo teikningarnar frá SH
taldi Sigurður sig sjá veilu í teikn-
ingunum sem varð til þess að þeir
komu á staðinn báðir tveir, þeir
Baldur og Bjami. Bjami var vél-
stjóri að mennt en Baldur vélaverk-
fræðingur. Sigurður reyndist hafa
rétt fyrir sér. Hann rak þá báða
félagana frá SH á stampinn og
teikningunum var breytt í samræmi
við álit Sigurðar. Hann sá svo al-
farið um að koma dælukerfinu upp
og sá sjálfur um smíði á því sem til
þurfti.
Þetta verk tókst í alla staði mjög
vel, afköstin jukust stórlega og
orkan nýttist betur sem líka skipti
miklu máli því það mátti helst ekki
fara upp fyrir þann orkutopp sem
við höfðum keypt.
En Sigurður er nú látinn, blessuð
sé minning hans. Hann lést í mótor-
hjólaslysi, var á norðurleið í gegn-
um Borgarnes á hjólinu með ungan
son sinn á því. Þegar hann var
kominn yfir brúna og var að beygja
til norðurs skammt frá Hyrnunni þá
skrikaði hjólið og féll í götuna svo
feðgarnir hentust báðir af því.
Sigurður hentist á stálbita sem bar
uppi stórt skilti þarna við veginn
með fyrrgreindum afleiðingum.
Skömmu áður hafði komið þama
bíll fullur af möl og misst talsvert af
henni niður á malbikið þarna í
beygjunni á sama stað og slysið
varð. Þessi möl varð orsök slyssins.
Sonur Sigurðar lifði slysið af sem
betur fer. Höggið sem varð Sigurði
að bana var svo mikið að þessi
áðurnefndi stálbiti bognaði.
Eitt sinn þegar ég var þama á ferð
þá spurði ég starfsmennina á
bensínstöðinni hvort væri nú ekki
hægt að laga þessa beygju á
bitanum sem minnti mig alltaf á
dauða eins af starfsmönnum
mínum. En það hafði ekki verið gert
síðast þegar ég vissi til.
Talandi um snjalla menn get ég
ekki stillt mig um að nefna Elías
Björn Angantýsson eða Ella Bjössa
eins og hann er alltaf kallaður.
Hann kom til okkar strax árið 1974.
Það fyrsta sem hann gerði var að
rífa niður til grunna og endurnýja
eina Baader 99 flökunarvél. Elli
Bjössi var ekki í vandræðum með
þetta verkefni þótt það væri hans
fyrsta verk við Baader-vélar. Elli
Bjössi er einn af þeim mönnum sem
allt leikur í höndunum á en hann
hefur nú mörg síðustu ár verið
starfandi sem vélaviðgerðamaður
hjá Baader.
Bolfiskvinnslan í Vinnslustöðinni
var tiltölulega jöfn yfir árið og
humarvinnslan bættist við yfir
sumartímann. Fyrirtækið var vel
mannað, mannahald stöðugt og að
mestu sama verkstjóralið með okkur
ár eftir ár sem skipti gríðarlega
miklu máli.
Strax upp úr 1980 fór reksturinn
að ganga betur, verðbólga hér
innanlands sló að vísu öll met á því
ári en á móti kom að verð á sjávar-
afurðum var hagstætt og salan gekk
mjög vel, sérstaklega f Bandaríkj-
unum. Við nutum þess lfka að doll-
arinn varð mjög sterkur snemma á
níunda áratugnum.
Síðast en ekki síst voru þessi
fyrstu ár níunda áratugarins gjöful
aflaár og framleiðslumagnið hjá
okkur jókst að sama skapi. Rekstur-
inn gekk því þokkalega og sú tölvu-
væðing, sem við tókum í gagnið og
ég áður nefndi, reyndist okkur vel
og með árunum gerðum við það enn
þá fullkomnara. Nú gátu starfs-
mennimir, sem framkvæmdu
skoðanir á afurðum og skráðu
nýtingu og afköst, skráð þessar
upplýsingar beint inn á lyklaborð,
eða tölvubretti eins og við kölluðum
það, þannig að allar þessar upp-
lýsingar söfnuðust strax á einn stað
til Ásmundar yerkstjóra sem sá um
þennan þátt. Ásmundur hætti svo
1984 og þá tók Viðar Elíasson við
hans hlutverki.
Á þessum árum voru að byrja að
eiga sér stað miklar breytingar á
fyrirkomulagi í fiskvinnslu með
Róðurinn í rekstri Vinnslustöðvarinnar var þungur allan 8. áratuginn
vegna verðbólgu og erfíðra rekstrarskilyrða hér heima. Við það bættist
sölutregða á afurðum og birgðasöfnun sem var áberandi vandamál hjá
fiskvinnslufyrirtækjunum á þessum árum.
-E