Fréttir - Eyjafréttir - 23.02.1995, Blaðsíða 7

Rótarýhreyfingin er 90 ára í dag:
Rótarýklúbbur
Vestmanna-
eyja verður 40
ára á þessu ári
Minnismerkið um Oddgeir Kristjánsson, tónskáld, sem reist var á Stakkagerðistúni fyrir forgöngu klúbbsins.
Friðrik Ásmundsson næiir merki í Óskar J. Sigurðsson, vitavörð í
Stórhöfða, heiðursfélaga Rótarýkiúbbs Vestmannaeyja starfsárið 1993 -
1994.
Rótarýfélagar vinna að gerð á undirstöðum undir útsýnisskífu sem rís á
Stórhöfða í vor.
Ólafur Ólafsson, núverandi forseti klúbbsins, nælir merki Rótarý í barm
Hcru Óskar Einarsdóttur, scm gekk í klúbbinn fyrir skömmu ásamt
Hönnu Maríu Siggeirsdóttur. Eru þær fyrstu konurnar sem ganga í
klúbbinn.
Stofnun
Rótarýklúbbs
Vestmannaeyja og
aðdragandi
Baldur Johnsen, héraðslæknir í
Eyjum 1951 - 1960, hóf undirbúning
að stofnun Rótarýklúbbs Vest-
mannaeyja árið 1953. Hann var áður í
Rótarýklúbbi Isafjarðar. Jafnframt er
þess að geta að Þorvaldur Ámason í
Hafnarfirði, umdæmisstjóri 1954 -
1955, fékk augastað á Eyjum fyrir
nýtt landnám hreyfingarinnar.
Þá er Baldur hafði undirbúió málið
sem honum líkaði, kom Þorvaldur til
Eyja. Undirbúningsfundur var svo
haldinn 24. maí 1955 í Akóges-
húsinu. Á fundinn komu 14 menn
sem boðaðir höfðu verið og vissu
fæstir hvað Rótraý var. Þorvaldur
bætti úr þeirri vanþekkingu, flutti
ýtarlegt erindi um sögu og þróun
hreyfingarinnar.
Kosin var þriggja manna undirbún-
ingsnefnd, Baldur Johnsen, Guð-
laugur Gíslason og Páll Þorbjömsson.
Rætt hafði verið við 32 menn um
þátttöku í stofnun rótarýklúbbs.
Stofnfundur var haldinn í
Samkomuhúsinu 26. maí 1955. 27
manns á fundi og gerðust stofnfélag-
ar. I stjóm voru kosnir: Baldur
Johnsen forseti, Magnús Bergsson
varaforseti, Jón Eiríksson ritari,
Baldur Ólafsson gjaldkeri og Páll
Þorbjömsson stallari.
Ekki varð þess vart, að þessi
félagsstofnun hafi vakið athygli í
bænum. Félagar hafa aldrei barið
bumbur til kynningar. Rótarýklúbbur
Vestmannaeyja verður því 40 ára 26.
maí í ár.”
Þannig segir Haraldur Guðnason
frá stofnun Rótarýklúbbs Vestmanna-
eyja sem verður 40 ára á þessu ári en
Rótarýhreyfingin er 90 ára í dag.
Ágrip af sögu klúbbsins
Þó ekki hafi borið mikið á
Rótarýklúbbnum í bæjarlífinu hefur
hann beitt sér fyrir ýmsum málefnum,
líknar- og menningarmálum. Strax á
fyrsta starfsári sá klúbburinn um að
útvega fötluðum manni bíl og fékk
hann bílinn afhentan á fundi 16. ágúst
1956.
Árið 1967 stofnaði klúbburinn
Minningarsjóö um Oddgeir
Kristjánsson, tónskáld og var það gert
aó fmmkvæði Jóhanns Pálssonar.
Oddgeir var klúbbfélagi frá 1956 til
dauðadags, 1966. Á næstu árum gáfu
íþróttafélögin og fleiri samtals 50
þúsund krónur í sjóðinn. Tilgangur
sjóðsins var að styrkja fjárhagslega
efnileg ungmenni úr Vest-
mannaeyjum til framhaldsnáms í tón-
list og tónlistarfræðum. Meðal annars
vegna gossins 1973 kom ekki til þess
að veittir væru styrkir úr sjóðnum en
árið 1975 kom Bragi Ólafsson með
tillögu um að reist yrði minnismerki
um Oddgeir og. var hún samþykkt.
Með þátttöku fleiri aðila var minnis-
merkið reist á Stakkagerðistúni, er
táknrænt útisvið, vígt í júní 1982.
Klúbburinn, með Stefán Ámason
yfirlögregluþjónn í fararbroddi, átti
hlut að því að hafist var handa um
fomleifarannsóknir í Herjólfsdal sem
Margrét Hermannsdóttir, fom-
leifafræðingur, stjómaði á árunum
1971 til 1981. Klúbburinn safnaði
einnig hluta af peningum sem fóru í
að kaupa uppstoppaðan geirfugl.
Árið 1958 gaf klúbburinn iít
fræðslurit um Vestmannaeyjar á
ensku. Baldur Johnsen samdi ritið en
bærinn styrkti útgáfuna. Var því
dreift erlendis, m.a. til 50 fiskibæja í
Noregi.
Af öðrum verkefnum sem klúbb-
urinn hefur staðið fyrir má nefna að
hann lét smíða farandbikar handa
íþróttamanni ársins í Eyjum. Nefnd
klúbbfélaga valdi kappann í samráði
við íþróttafélögin. I nóvember 1983
var þessu hætt þar sem aðrir höfðu
tekið að sér þetta verkefni.
Einnig hefur klúbburinn, ásamt
öðrum þjónustuklúbbum, keypt
rannsóknatæki handa Sjúkrahúsi
Vestmannaeyja, ljósritunarvél handa
Safnahúsi Vestmannaeyja, hlífðar-
plötur á gólf Iþróttamiðstöðvarinnar,
myndlykil l'yrir Hraunbúðiro.m.fl. Þá
hefur klúbburinn gefið jólatré á sam-
býli fatlaðra nokkur undanfarin ár,
styrkt meðferóarheimilið Búhamri 17
og í tvígang unnið að landgræðslu-
verkefnum á Haugasvæðinu. Stýri-
mannaskólinn og Tónlistarskólinn
hafa notið góðs af starfsemi skólans.
Veitir klúbburinn verðlaun fyrir
bestan árangur í íslensku í Stýri-
mannaskólanum og fyrir besta á-
stundun í Tónlistarskólanum.
Heimaeyjargosið varð klúbbnum
þungt í skauti. Fyrir gos voru félagar
38 en tíu þeirra sneru ekki aftur.
Haldnir voru fimm fundir í Reykjavík
en fyrsti fundurinn í Eyjum var
haldinn 31. janúar 1974. Þennan tíma
var starfið í hálfgerðum molum en
um mitt ár 1974 var það aftur komið í
fullan gang.
Ymsir innlendir klúbbar hafa
heimsótt Rótarýklúbb Vestmanna-
eyja og félagamir hafa gert talsvert af
því að heimsækja aðra klúbba.
Klúbbfélagar hafa þegið boð erlendis
frá og þeir hafa einnig tekið á móti
Rótarýmönnum frá öðrum löndum,
sent út námsfólk og tekið á móti
námsfólki erlendis frá. Er öflugt
skiptinemakerfi starfrækt innan
Rótarýhreyfingarinnar og em flestir
skiptinemamir, sem til landsins
koma, sendir til Eyja til að kynnast
hinni fögm náttúm hér.
Rótarýklúbbur Vestmannaeyja
hefur átt einn umdæmisstjóra, Harald
Guðnason, sem var það árin 1964 til
1965. Það fylgir starfi umdæmisstjóra
að halda umdæmisþing og var 18.
umdæmisþingið haldið í Vest-
mannaeyjum 5. til 7. júní 1965. Um
90 manns vom skráðir til þing-
haldsins sem var um hvítasunnuhelgi.
Esja, skip Ríkisskipa, var leigð til að
flytja gesti til og frá Eyjum en þingið
var haldið í Gagnfræðaskólanum.
Fulltrúi forseta Rotary Intemational,
Conrad Vogt-Svendson frá Noregi,
mælti m.a. svo í ávarpi sínu: „Hvaða
umdæmisstjóri er það sem getur
haldið umdæmisþing sitt í næsta
nágrenni við nýtt land með eldfjalli,”
og átti þá við Surtsey. Hvað hefði
hann sagt átta ámm síðar?
Að lokum má geta þess aö tveir
félagar í klúbbnum, Haraldur
Guðnason og Valtýr Snæbjömsson,
hafa fengið Paul Harris-orðuna sem
er æðsta vióurkenning Alþjóðasam-
taka Rotary.
Heimildir: Ur bókinni,
Rótarýhreyfingin á Islandi 50 ára,
Rótarýkúbbur Vestmannaeyja
eftir Harald Guðnasson.
Hvað er Rótarý?
Rótarý er hreyfing manna úr við-
skiptalífi og atvinnulífi. Rótarýhreyf-
ingin er alþjóðafélagsskapur sem er
starfandi í um 184 þjóðlöndum og í
öllum heimsálfum. Félagar em á aðra
milljón. Þessi alþjóðlegu samtök
standa fyrir mannúðarstarfi, stuðla að
sem bestu siðgæði í öllum starfs-
greinum og hvetja til góðvildar og
friðar í heiminum. Til marks um það
er opinbert kjörorð alþjóða-
hreyfingarinnar þetta: „Þjónusta ofar
eigin hag” (Service Above SelO-
Rótarý hófst í Chicago í Illinois,
Bandaríkjunum 23. febrúar 1905.
Stofnandinn var Paul P. Harris, lög-
maður. Þann dag hittust Paul og þrír
vinir hans - Silvester Schiele,
kolakaupmaður; Gustavus E. Loehr,
námaverkfræðingur; og Hiram E.
Shorey, fatakaupmaður. Upphaflega
hafði Paul í huga að fremja bræðralag
með viðskiptafélögum. Fljótlega varð
úr þessu hugsjón um þjónustu við
aðra. Mennimir hittust til skiptis (in
rotation) í fyrirtækjum sínum og
þaðan er nafnið runnið. Til þess að
klúbburinn endurspeglaði viðskiptalíf
og atvinnustarfsemi í samfélaginu var
einungis tekinn í hann einn úr hverri
viðskiptagrein eða starfsgrein. Þetta
var upphafið af flokkunarkerfi klúbb-
anna. Byrjunin aó Rótarý- hreyf-
ingunni var smá í sniðun en áran-
gurinn, eins og fram hefur komið,
orðinn alþjóðlegur.
Hver Rótarýklúbbur er samtök
leiðandi manna í viðskipta- og at-
vinnulíft ákveðins sveitarfélags
(borgar, bæjar) eða hverfis. Tilgangur
þeirra er bræðralag og þjónusta og
fyrir þeim eru forseti og stjóm.
Klúbbfélagar em fólk með trausta
skapgerð og góðan orðstír. Félagar
verða aó starfa eða eiga heima í sama
sveitarfélagi og klúbburinn er
skráður. I svokölluðu Rótarýumdæmi
tengjast klúbbamir í samræmi við
stjómskipulag alþjóðahreyfingar-
innar. Þar er í forystu umdæmisstjóri
embættismaður alþjóðahreyfingar-
innar, sem hefur það hlutverk að
liðsinna klúbbunum. Umdæmis-
stjórar em tilnefndir í hverju umdæmi
fyrir sig og kosnir til eins árs í senn á
Állsherjarþinginu. Umdæmisstjóri
íslenska rótarýumdæmisins 1994-95
er Olafur Helgi Kjartansson, sýslu-
maður á Isafirói.
Alþjóðahreyfmgin (Rotary Inter-
national) er samtök allra Rótarý-
klúbba um víða veröld. í stjóm
hreyfingarinnar em forseti hennar og
verðandi forseti og 16 aðrir félagar
víðs vegar að úr heiminum. Skrifstofa
hreyfingarinnar hefur aðalstöðvar í
Evanston í Illinois, en það er úthverfi
Chicago-borgar. Þar starfar fólk af
margs konar þjóðemi og undir
forystu aðalritarans (General
Secretary). Utibú skrifstofunnar em í
Sydney, Sao Paulo, Delí, Tókíó,
Ztirich, Buenos Aires, Seoul og
Manila.
Fundir í hverjum Rótarýklúbbi em í
hverri viku og er mætingaskylda hjá
Rótarýfélögum. Það em bæði réttindi
og skylda hvers Rótarýfélaga að
leggja fram tillögur um nýja félaga.
Til að halda uppi merki þjónustu-
hugsjónarinnar eiga Rótarýmenn að
taka virkan þátt í starfi þeirra nefnda
sem forseti skipar þá til.
Núverandi forseti Ólafur Ólafsson,
tók við af Friðrik Ásmundssyni, en
auk hans eru í stjóm, Jón Pétursson
stallari, Hlynur Gunnarsson ritari,
Óskar Óskarsson gjaldkeri, Friðrik
varaforseti.