Skessuhorn - 26.09.2007, Síða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 26. SEPTEMBER
Þur íð ur Jó hanna Krist jáns dótt ir
frá Stein um í Staf holtstung um hef­
ur að mestu helg að líf sitt mennt­
un og út breiðslu henn ar. Einnig
hef ur hún kom ið ná lægt Sögu fé­
lagi Borg ar fjarð ar, ver ið rit stjóri
og að al höf und ur síð ustu bind anna
af Borg firsk um ævi skrám af því að
eng inn ann ar vildi gera það svo
not uð séu henn ar orð. Hún seg ist
hafa tek ið við fram kvæmda stjórn
fé lags ins en ekki ævi skrár rit un. Það
voru til vilj an ir sem um margt réðu
því hvern ig líf henn ar varð. Með­
al ann ars hljóp hún yfir bekk í Hér­
aðs skól an um í Reyk holti og hafði
það á hrif á það sem á eft ir fór. Hún
er dokt or og pró fess or í sál ar fræði
en lauk aldrei stúd ents prófi. Fór að
rita Borg firzk ar ævi skrár sem henni
fannst langt frá sínu fræða sviði og
það hafði einnig á hrif á það sem
síð ar varð. Blaða mað ur Skessu­
horns kíkti í heim sókn til Þur íð­
ar fyr ir nokkru og spurði fyrst um
upp runann.
Gíf ur leg breyt ing á
heim il is haldi
„Ég er fædd á Stein um í Staf­
holtstung um, lang yngst fimm systk­
ina. Móð ir mín var frá Stein um en
fað ir minn frá Svarf hóli, báð ir bæ­
irn ir eru í Staf holtstung um. Pabbi
var meiri smið ur en bóndi, var
húsa smíða meist ari og byggði með­
al ann ars flesta skóla í hér að inu. Ég
er alin upp á glað væru heim ili með
fjölda manns og þeg ar ég fyrst man
eft ir mér sváfu fjór ar gaml ar kon­
ur í bað stof unni, stóru her bergi í
risi húss ins. Fyrsta vet ur inn sem
ég man eft ir mér voru tvær þeirra
rúm liggj andi, sjúk ling ar sem þurftu
mikla hjúkr un, en þannig var þetta
gjarn an á sveita bæj um. En gíf ur­
lega margt hef ur breyst eins og all ir
vita. Sem dæmi má nefna hey skap­
inn frá orfi og ljá yfir í drátt ar vél­
ar og frá hey lest um yfir í bagga hey­
skap, ekki hef ur síð ur breyst margt
inn an húss, t.d. voru hlóð ir þeg ar
mamma tók við eld hús inu en hún
hafði síð ast raf magns elda vél.“
Hitti önn ur börn
í skól an um í Hlöðu túni
„Ég var nán ast eina barn ið á
bæn um, að minnska kosti á vetr­
um, og vildi því frek ar vera í skól­
an um en heima þeg ar hægt var, í
skól an um hafði ég fé lags skap. Ég
gekk sem sagt í skóla á Hlöðu túns­
holt inu og kenn ari minn var Anna
Brynj ólfs dótt ir frá Hlöðu túni, síð­
ar hús freyja á Gils bakka. Skóla hús­
ið var ekki stórt þótt okk ur krökk­
un um þætti það sjálf sagt. Þar var
and dyri, fata geymsla og ein stofa
með sex tveggja manna skóla borð­
um með á föst um bekkj um. Með­
fram út veggj um voru bekk ir, lík­
lega not að ir þeg ar fund ir voru í
hús inu eða skemmt an ir. Lýs ing var
með ol íu lampa og kynt með kola­
ofni. Tveim ur árum eft ir að ég lauk
fulln að ar prófi fór ég í Hér aðs skól­
ann í Reyk holti og fékk að fara þar
inn í ann an bekk. Mér fannst ég
hafa eytt of mikl um tíma utan skóla.
Mér hef ur alltaf fund ist mjög gam­
an að læra og það hef ur orð ið hvati
að ýmsu í mínu lífi. En eft ir að vetr­
in um í Reyk holti lauk var ég kom­
in í blind götu. Á þess um árum var
ekk ert eðli legt sam band milli skóla­
stiga. Trú mín er sú að marg ir fleiri
hefðu hald ið á fram námi ef braut­
in hefði ver ið greið ari. Ég á kvað
að reyna inn töku próf í Kenn ara­
skól ann. Hefði ég hins veg ar far ið
í fyrsta bekk í Reyk holti hefði fer­
ill minn að lík ind um orð ið nokk uð
ann ar en varð.“
Raun grein ar
skemmti leg ustu fög in
„ Hefði ég far ið í fyrsta bekk
hefði ég ver ið í ár gangi sem tók
fyrsta lands próf ið sem svo var kall­
að. Það veitti rétt indi til að fara
inn í mennta skóla og það hefði ég
vafa lít ið gert og þá trú lega í stærð­
fræði deild. Þar sem ég hef alltaf
haft gam an af raun grein um og
ekki var far ið að kenna líf fræði hér
heima býst ég við að ég hafði far­
ið í lækn is fræði enda var ég ekk ert
frá bit in henni.“ Þur íð ur seg ir að
það hafi eng um á Stein um dott ið í
hug að kon ur gætu ekki lært stærð­
fræði og aðr ar raun grein ar þó að
það hafi sums stað ar leg ið í loft inu.
„Ég komst inn í Kenn ara skól ann,
lík lega fyr ir til vilj un eins og margt
ann að. Ég hafði ekki lært allt sem
þurfti, hafði ekki les ið margt sem
kennt var í fyrsta bekk í Reyk holti.
Ég tók próf ið í ís lensku og dönsku
og taldi að þar hefði ég slopp ið fyr­
ir horn. Ég krækti mér síð an í pest
og gat ekki tek ið hin próf in. Í raun
kom þetta sér afar vel. Frey steinn
Gunn ars son skóla stjóri var lát inn
vita um hagi mína og hann sagði að
ég skyldi koma þeg ar sett yrði fyr­
ir. Það gerði ég og keypti þær bæk­
ur sem til þurfti.“
Veit ekki enn hvort ég
var tek in inn í skól ann
„Ég var lík leg bet ur les in fyrstu
skóla vik una en bæði fyrr og síð ar
enda var alltaf ver ið að taka mig upp
í tímun um og taldi að það ætti að
koma í stað inn töku prófs. En und­
ir lok þess ar ar fyrstu skóla viku kom
skóla stjóri og boð aði mig í próf eft­
ir há degi þann dag í krist in fræði og
landa fræði. Ég réðst á bekkj ar fé lag­
ana sem höfðu tek ið inn töku próf in
og lét þá segja mér um hvað hefði
ver ið spurt og svör við ein hverju af
þeim spurn ing um. Reyndi að læra
af þeim á þess um ör tíma það sem
ég gat og tók síð an próf in. Síð an
hef ég ekk ert af þeim heyrt, enn í
dag veit ég ekki hvort ég náði þeim
en var lát in í friði eft ir þetta, hélt
á fram og lauk kenn ara prófi 1948.
Árið sem ég byrj aði í Kenn ara­
skól an um var ver ið að breyta fyr­
ir komu lagi þar, skól inn hafði ver ið
þrjú ár, sjö mán uði á ári en beytt ist
þarna í fjög urra ára skóla og hvert
náms ár varð átta mán uð ir.“ Blaða­
manni finnst merki legt að kenn ara­
nám ið hafi ekki ver ið á há skóla stigi
sem Þur íð ur seg ir hafi ver ið eðli legt
því lengi loddi við sá hugs un ar hátt­
ur að ekki þyrfti merki lega kunn­
áttu til að kenna krökk um þó það
hafi ver ið að breyt ast. „Sama við­
horf var ríkj andi þeg ar Fóstru skól­
inn var stofn að ur. Þá fannst fólki að
það þyrfti sann ar lega ekki að læra
að passa krakka. En þetta hef ur sem
bet ur fer allt breyst.“
Leið in leg lat ína varð
að skemmti leg asta
ári lífs ins
„Eft ir út skrift var ég á kross göt­
um. Mig lang aði til að læra meira en
einnig til að reyna mig við kennslu
og vinna fyr ir mér. Mér var boð­
in staða í Stykk is hólmi við gagn­
fræða skóla sem var ver ið að koma
þar upp, sló til og kenndi þar í tvo
vet ur. Kennslu grein ar voru eink­
um raun grein ar og ís lenska. Þarna
var kaþ ólsk ur spít ali og nunna þar
kenndi mér frönsku bæði árin, sjálf
las ég ensku og lat neska mál fræði.
Ég hætti í Stykk is hólmi til að fara
til Reykja vík ur og lesa á fram und­
ir stúd ents próf, ekki af því að mér
hafi lík að illa þar. Hins veg ar hafði
ég hald ið að það væri held ur leið in­
legt að eiga heima í þorpi en komst
að hinu gagn stæða. Fyrri vet ur­
inn minn þar var hrika lega snjó­
þung ur svo ekki var far ið yfir fjall­
ið frá því snemma í jan ú ar og langt
fram í maí. Ég man eft ir því að það
var ver ið að fara með börn in eft ir
djúp um snjó tröð um á skemmt un á
sum ar dag inn fyrsta. Þetta var ó trú­
legt. Er til Reykja vík ur kom gerð­
ist ég þing skrif ari, hafði lært hrað­
rit un og gat unn ið fyr ir mér á þann
hátt en tók tíma í ís lensku, þýsku
og frönsku og las sjálf les grein­
ar þess á milli. Er líða tók á vet ur­
inn fór ég að í huga hvort ég ætti að
nota næsta vet ur til að lesa lat ín una
en fannst vetr in um held ur illa var­
ið með því svo ég sótti um skóla­
vist við Kenn ara há skóla Dan merk­
ur, fékk já kvætt svar og hef sagt að
þar hafi ég átt besta og skemmti­
leg asta ár ævi minn ar. Að al grein ar
mín ar voru fjór ar grein ar í líf fræði
en tók dönsku sem auka grein, bæði
mál fræði og bók mennt ir. Með mér
í skól an um í öll um sömu grein um
var stúlka frá Jót landi og við smull­
um sam an við fyrstu kynni. Henni
var Kaup manna höfn jafn ó kunn ug
og mér en við könn uð um borg ina
sam an á reið hjól um, fór um í leik­
hús og átt um eink ar á nægju lega
náms dvöl þarna úti.“
Kennt á Ís landi og sótt
um Full bright styrk
„Þótt raun gein ar séu mín ar upp­
á halds grein ar þá stund aði ég ekk ert
frekara nám í þeim held ur lét það
sem ég tók í Dan mörku duga. Árið
1952 kom ég heim aft ur og kenndi
eitt ár í Skóg um und ir Eyja fjöll um
en fór síð an í Haga skóla og kenndi
þar til 1966 að einu ári und an skildu
þeg ar ég var í Englandi. Lærði þar
með al ann ars að ferða fræði og töl­
fræði. Einnig var ég á náms mats­
deild á Rann sókna stofn un upp­
eld is mála fyr ir Eng land og Wa les
því ég hafði orð ið mik inn á huga á
náms mati. Eft ir þetta lang aði mig
til að fara í meira nám og þá helst í
mennta sál ar fræði en sá ekki hvern­
ig það mætti verða. En svo fékk
ég Full bright styrk til náms dval­
ar við há skóla í Banda ríkj un um
og var við rík is há skól ann í Ill in o­
is og hélt sum part á fram því námi
sem ég hafði byrj að á í Englandi.
Ég var mjög hepp in, skóla gjöld
eru þarna mjög há en þau þurfti ég
aldrei að greiða, Full bright styrk ur­
inn greiddi þau þang að til ég hafði
lok ið B.Sc. prófi. Hann greiddi
einnig ferð ir til og frá Ís landi. Eft­
ir það naut ég styrkja frá há skól­
an um sem nægðu bæði til uppi­
halds og skóla gjalda, kom því heim
skuld laus. Í stuttu máli sagt lauk ég
B.Sc. prófi í al mennri sál ar fræði
og kennslu fræði og síð an masters­
prófi og dokt ors prófi í mennta sál­
ar fræði. Það beið mín kenn ara staða
við Kenn ara skól ann þeg ar ég kom
heim sem var afar nota legt.“
Fyrsti pró fess or inn
„Það var árið 1971 sem ég kom
heim og tók við kenn arastöðu við
Kenn ara skól ann ­ Kenn ara há skól­
ann, en skól inn var einmitt færð­
ur á há skóla stig þetta ár. Það voru
mik il þrengsli í hús inu því enn
voru tveir mjög fjöl menn ir ár gang­
ar í námi eft ir eldra kerf inu. Ann­
að árið mitt var einnig deild þar
sem ver ið var að kenna námskrár­
gerð og náms mat svo ekki vor um
við verk efna laus. Ég fékk pró fess­
ors stöðu 1973, fyrsti pró fess or við
þenn an ný stofn aða há skóla og var
Margt er til vilj un um háð
Rætt við Þur íði J Krist jáns dótt ur, kenn ara og rit stjóra frá Stein um
Systk in in frá Stein um og sum ar börn. Hóp ur inn var að koma úr berja mó þeg ar mynd in
var tek in árið 1930. Aft ari röð frá vinstri eru: Lára Bier ing, Odd ur, Mál fríð ur, Krist ín.
Fremri röð frá vinstri: Björn, Þur íð ur og Hin rik Bier ing.
Þur íð ur Jó hanna Krist jáns dótt ir frá Stein um í Staf holtstung um.
Þur íð ur með hund in um Karo. Mynd in er tek in 1930.