Skessuhorn - 23.01.2008, Síða 12

12 MIÐVIKUDAGUR 23 . JANÚAR
Með al þekktra íbúa á Akra nesi
um ára bil er Hörð ur Páls son bak­
ara meist ari. Hörð ur var mjög á ber­
andi í bæj ar líf inu um langt skeið,
við rið inn bæj arpóli tík ina í tvo ára­
tugi, hafði af skipti af í þrótta mál­
um, skóla mál um og var drif fjöð ur í
hin um ýmsu mál um í bæn um. Það
var því ekki að ósekju sem Ó laf ur
Ragn ar Gríms son for seti Ís lands
veitti hon um fálka orð una þann 17.
júní fyr ir tæp um fimm árum.
Blaða mað ur Skessu horns brá
sér í heim sókn til Harð ar og konu
hans Ingu Sig urð ar dótt ur á Kirkju­
braut ina á dög un um, en þang að
fluttu þau fyr ir skömmu í bjarta og
rúm góða íbúð. Þeg ar Hörð ur seg­
ir frá upp vaxt ar ár um sín um á Sauð­
ár króki, þar sem hann ólst upp í
svoköll uðu Höfners húsi ­ sem hýsti
marg ar fjöl skyld ur, þar af um 30
börn ­ kem ur upp í hug ann að ó líku
sé sam an að jafna hjá Herði þá og
nú. En svona hafa tím arn ir breyst á
rúmri hálfri öld á Ís landi.
„Ég fædd ist 27. mars 1933
á Skaga strönd. For eldr ar mín­
ir fluttu svo til Sauð ár króks, þeg ar
ég var nokk urra vikna gam all. Við
bjugg um þar í hálf gerðu fjöl býl is­
húsi í mikl um þrengsl um. Þetta var
á kreppu ár un um og fá tækt in var
nátt úr lega mik il á Krókn um eins og
víða. Al menn ing ur hafði naum lega
í sig og á og sum ir þurftu að þiggja
af sveit. Það var ekki alltaf mik ið
að borða, þó man ég aldrei eft ir að
við vær um sér stak lega svöng. Þetta
var skemmti legt sam fé lag og sam­
komu lag ið gott. Yf ir leitt var heima
á haustin keypt ur hálf ur skrokk­
ur af hrossa kjöti og hann salt að ur.
Síð an var tek ið slát ur og það nýtt
eins og kost ur var. Það má segja að
þetta hafi ver ið meg in uppi stað an í
fæð inu yfir vet ur inn,“ seg ir Hörð­
ur þeg ar hann rifj ar upp bernsku ár­
in á Krókn um.
Bernskuminn ing arn ar eru skær­
ar hjá Herði og á Krókn um eins og
víða voru það leik ir og í þrótt ir sem
voru að al á huga mál in hjá börn um.
Fé lags mála árátt an var far in að gera
vart við sig hjá Herði strax á þess­
um fyrstu árum og hún beind ist að
í þrótt un um.
„Það er mér sér stak lega minn is­
stætt þeg ar við ytri bæ ing ar vor um
stadd ir út við í þrótta völl inn á Eyr­
inni á fögru haust kvöldi 1946. Þá
á kváð um við að stof na í þrótta fé lag.
Við geng um upp í brekk una, sett­
umst þar og rædd um mál in. Drang­
eyj an blasti við okk ur þar sem við
sát um og við á kváð um að skíra fé­
lag ið Drang ey. Það var geysi leg ur
kraft ur í þessu fé lagi. Fund ir haldn­
ir einu sinni og jafn vel tvisvar í
viku,“ seg ir Hörð ur, en seinna rann
þetta fé lag svo inn í Tinda stól.
Söng fyr ir her menn ina
Þeir eru sjálf sagt marg ir sem
muna eft ir Herði þeg ar hann
söng með þeim geysi vin sæla kvar­
tett Skaga kvar tett in um. Söng ur­
inn hef ur alltaf haft mik il ítök í
Herði og enn þá syng ur hann með
kirkjukórn um hér á Skag an um.
„Ég hef alltaf haft af skap lega
gam an af því að syngja. Ég þótti
sem dreng ur hafa skæra rödd og á
stríðs ár un um fengu Bret arn ir mig
til að syngja. Þeir náðu í mig til að
syngja úti í brögg un um og mér var
stillt upp á svið. Það var eitt lag sem
var í sér stöku upp á haldi hjá mér,
Denny boy, írska þjóð lag ið. Upp frá
þessu var ég alltaf kall að ur Denni
boy, út frá þessu söng at riði mínu í
brögg un um. Á Krókn um er ég enn
í dag, af flest um sem ég þekki, kall­
að ur Denni. Ég man eft ir að þeg ar
Króks ar ar komu í heim sókn í bak­
arí ið eft ir að ég flutti á Skag ann og
spurðu eft ir Denna kann að ist eng­
inn við hann.“
Harð ar kringl ur
og boll ur
Á Sauð ár króki var brauð gerð
með al þeirra iðn greina sem fest­
ist í sessi í bæn um, enda Krók ur­
inn þjón ustu stað ur fyr ir stórt land­
bún að ar hér að. Hörð ur dreif sig
ung ur í bak ara nám ið og út skrif að­
ist frá Guð jóni Sig urðs syni bak ara­
meist ara í kring um tví tugs af mæl­
ið 1953. Þá lá leið in til Nor egs þar
sem hann átti í fram hald inu náms­
dvöl í eitt ár.
Á ár inu 1958 var far ið að blunda
í Herði að breyta að eins til, hleypa
heim drag ann frá Krókn um. „Ég
var á ferða lagi í sum ar frí inu og
kom í heim sókn hérna á Skag­
ann. Hafði frétt af því að í Al þýðu­
brauð gerð ina, sem var hér gam al­
gró ið bak arí, vant aði bak ara til að
standa fyr ir rekstr in um. Sveinn Kr.
Guð munds son var þá kaup fé lags­
stjóri í Kaup fé lagi Suð ur­Borg firð­
inga eins og það hét og átti í þess­
um rekstri á samt fleir um. Ég hitti
Svein og hann spurði mig hvort ég
vildi koma og taka við bak arí inu.
Ég flutti síð an hing að í sept em ber­
mán uði þetta ár.
Ég keypti Al þýðu brauð gerð ina
eft ir að hafa unn ið þar í fimm ár
og breytti nafn inu í Harð ar bak arí.
Gár ung arn ir voru reynd ar að gant­
ast með nafn ið og töldu að ég væri
að aug lýsa harð ar kringl ur, harð ar
boll ur og þar fram eft ir göt un um.
En ég hafði bara gam an af þessu og
tel að þetta hafi ver ið á gæt is aug lýs­
ing fyr ir mig. Svo þeg ar ég á kvað
að setj ast í helg an stein um síð ustu
alda mót seldi ég bak arí ið. Þeir sem
keyptu fannst nafn ið svo gott að
þeir á kváðu að halda því og bak arí­
ið er því kennt við Hörð á fram.“
Mikl ar kemp ur
í bæj ar stjórn inni
Hörð ur seg ir að sér hafi geng ið
mjög vel að festa ræt ur á Skag an­
um. „Ég var mik ið hjá þeim Sveini
kaup fé lags stjóra og Guð rúnu Örn­
ólfs dótt ur konu hans fyrstu árin,
enda bjó ég á neðri hæð inni hjá
þeim. Þau voru bæði templ ar ar eins
og ég og drifu mig í stúk una hérna
sem hét Ak ur blóm nr. 3. Þar kynnt­
ist ég mörgu á gæt is fólki. Sveinn
vildi líka endi lega að ég gengi í
Odd fell ow­regl una. Ég gekk í hana
1960 og starf aði mjög mik ið þar.
Ég hafði alltaf ver ið póli tísk ur.
Eft ir að ég kom hing að á Skag ann
fór ég að sækja fundi hjá Sjálf stæð­
is flokkn um. Það leiddi til þess að
ég var feng inn til að vera of ar lega
á lista flokks ins fyr ir bæj ar stjórn ar­
kosn ing arn ar 1970. Ég var vara bæj­
ar full trúi kjör tíma bil ið 1970­’74
og sat þá marga fundi í bæj ar stjórn.
Síð an var ég í bæj ar stjórn inni sam­
fellt næstu 12 árin. Það reynd ist mér
mik ill og góð ur skóli enda marg­
ar kemp ur sem sátu í bæj ar stjórn­
inni á þess um tíma. Með mér í bæj­
ar stjórn ar liði Sjálf stæð is flokks ins á
þess um árum voru þeir Valdi mar
Ind riða son, Jós ep H. Þor geirs son
og Guð jón Guð munds son. Fyr­
ir Al þýðu flokk inn voru Guð mund­
ur Vé steins son og Rík harð ur Jóns­
son í bæj ar stjórn. Fyr ir Fram sókn­
ar flokk inn sátu á þess um tíma Dan­
í el Á gústín us son og Ó laf ur Guð­
brands son og fyr ir Al þýðu banda­
lag ið Jó hann Ár sæls son. Þetta voru
allt á gæt is menn.“
Fór ná lægt
kosn inga úr slit un um
„Sá mað ur sem lífg aði ekki
síst upp á bæj ar mál in var Dan í­
el Á gústín us son, mik ill ræðu skör­
ung ur og ó væg inn, þannig að mað­
ur varð að hafa sig all an við til að
lenda ekki und ir í um ræð un um.
Mér er sér stak lega minnistætt þeg­
ar ég á kjör degi 1974 hitti Dan í el
á götu. Hann spurði mig hvern ig
gengi og ég svar aði því til að þetta
gengi á gæt lega. „Hvað fáið þið
nú mörg at kvæði?“ spurði hann.
Ég var snögg ur til og sagði að við
feng um 834 at kvæði, sem var nokk­
uð bí ræf ið svar hjá mér því þetta var
um 40% af at kvæða magn inu. Ég
heyrði það seinna um kvöld ið að
Dan í el hefði fund ist þetta kynd ugt
og sagt frá því að hann hefði hitt
Hörð bak ara sem var svona fá rán­
lega bjart sýnn. Nið ur stað an varð
hins veg ar sú þeg ar búið var að telja
upp úr köss un um að við feng um
836 at kvæði, eða tveim ur fleiri en
ég skaut þarna á í fljót heit um.“
Skag firð ing ur inn sem festi fljótt ræt ur á Skag an um
Ég þótti sem dreng ur hafa skæra rödd
Hörð ur Páls son á svöl um í búð ar sinn ar að Kirkju braut 12.
Hörð ur veit ir fálka orð unni við töku á Bessa stöð um 17. júní 2003. Frá vinstri: Stef án Lár us Stef áns son mað ur Guð rún ar dótt ur Harð ar og nú ver­
andi sendi herra í Stras bo urg í Frakk landi. Inga Sig urð ar dótt ir eig in kona Harð ar. Hörð ur Páls son. Guð rún Bryn dís og Sig ríð ur Anna dæt ur Harð­
ar og Ingu. Þá eiga þau hjón in einnig syn ina Sig urð Pál og Hörð.
Skaga kvar tett inn að syngja í veislu fagn aði á Hót el Sögu í apr íl mán uði 1969 á 150 ára af mæli
Odd fell ow regl unn ar í heim in um. Frá vinstri: Hörð ur Páls son, Sig urð ur Ó lafs son fyrrv. fram­
kvæmda stjóri Sjúkra húss Akra ness, Sig urð ur R. Guð munds son fyrrv. skóla stjóri Heið ar skóla
og Helgi Júl í us son úr smið ur.