Skessuhorn


Skessuhorn - 02.04.2008, Blaðsíða 6

Skessuhorn - 02.04.2008, Blaðsíða 6
6 MIÐVIKUDAGUR 2. APRÍL Fyr ir all mörg um árum starf­ aði ég sem líf rænn „mjaltar ó bót“ í upp sveit um Borg ar fjarð ar og má segja að ég hafi ver ið nokk­ urs kon ar und an fari þeirra ró bóta sem nú eru komn ir á ann an hvern bæ. Þeir hafa það fram yfir mig að geta ver ið á vakt all an sól ar hring­ inn, þurfa minna að éta og eru ör­ ugg lega þægi legri í um gengni. Það sem þeir hafa hins veg ar ekki en ég gat aft ur á móti boð ið upp á var að ég var fær an leg ur. Starf mitt fólst ein fald lega í því að ég fór kvölds og morgna og mjólk aði kýr á nokkrum bæj um. Yf ir leitt var ég nokkra daga í röð á sama bæn um og bónd inn gat þá not að tæki fær ið og brugð ið sér af bæ eða þá tek ið því ró lega heima fyr ir, les ið Tím­ ann eða samið ljóð á með an ég sá um helstu verk á bú inu. Ég vann við þetta í á þriðja ár og ég verð að segja að þetta var að flestu leyti bráð skemmti legt enda bænd ur upp til hópa skemmti legri en ann að fólk. Með fullri virð ingu fyr ir því fólki og þótt ís lensk­ ar kýr séu nokkurn veg inn eins á öll um bæj um og mjalt ir hafi alls­ stað ar það sama að mark miði, þ.e. að ná mjólk inni úr kún um, þá var starf ið hið fjöl breyti leg asta. Það sem ekki síst skap aði þenn an fjöl­ breyti leika var ann ál uð sér viska ís­ lenskra bænda. Hún kom með al ann ars fram í því að þótt ég væri að vinna sömu störf in á sex til átta bæj um þá voru þau hvergi unn in eins. Þótt mér þætti kannski þægi­ legra að moka flór inn frá austri til vest urs þá var það alls ekki í boði ef það hafði al mennt tíðkast á þeim bæn um að moka frá vestri til aust­ urs. Ég neita því ekki að þetta fór svo lít ið í taug arn ar á mér fyrst en þeg ar frá leið var það þetta sem gaf starf inu gildi öðru frem ur. Í ljósi þessa komu þær frétt­ ir mér afar mik ið á ó vart að Sam­ keppn is eft ir lit ið hefði ein hent sér í að rann saka meint sam ráð bænda og búaliðs. Núna sitja blý­ antsna g ar ar eft ir lits ins sveitt ir yfir því að rann saka gögn af bún að ar­ þingi, skýrsl ur, á lykt an ir, tölvu­ pósta, punkta sem sett ir voru nið­ ur á serví ett ur og að feng in gögn, svos em minnis at riði skráð á snifsi úr fóð ur bætis pok um, B­ blöndu að al lega. Þetta kom mér í opna Skjöldu og Búkollu jafn vel líka þar sem það er mín reynsla að bænd­ ur eru upp til hópa það ó sam stæð­ ir og svo gjör sneydd ir öllu sam ráði að unun er á að horfa. „Eng inn er bú mað ur nema hann kunni að barma sér“ er stund­ um sagt og það er víst kveikj an að rann sókn Sam keppn is eft ir lits­ ins en for svars menn Bænda sam­ tak anna sögðu víst í við tali að verð þyrfti að hækka á bú vör um og svo­ leið is má alls ekki segja. Hins veg ar er það ljóst að ef Sam­ keppn is eft ir lit ið ætl ar að rann saka bænd ur á ann að borð þá á að fara í saumana á fjall skila mál um. Það er að sjálf sögðu arg asta sam ráð þeg­ ar bænd ur taka sig sam an og fara í göng ur til að smala fé sínu, sam­ an. Ef fram fylgja á sam keppn is lög­ um þá verð ur hver bóndi að smala bara sín um kind um af af rétti. Gísli Ein ars son, eft ir lits mað ur Pistill Gísla Bænda eft ir lit Horf ur eru á að á þessu ári og því næsta dragi veru lega úr um fangi skóg rækt ar á veg um Vest ur lands­ skóga. Á stæð an er brost in fyr ir heit stjórn valda um greiðsl ur til lands­ hluta bundnu skóg rækt ar verk efn­ anna, sem ekki hafa geng ið að fullu eft ir. Sig valdi Ás geirs son fram­ kvæmda stjóri seg ir að Vest ur lands­ skóg ar hafi ein göngu yfir að ráða fjár mun um sem Al þingi veit ir til verk efn is ins hverju sinni á fjár lög­ um. „Ef tekj urn ar skerð ast er eina leið in að minnka plöntu kaup og það þurf um við nú að gera,“ seg ir hann. Á þessu ári stend ur til að setja nið ur 560.000 plönt ur á veg um Vest ur lands skóga en á síð asta ári var plant að 960.000 skógarplönt­ um. Sig valdi bæt ir við: „Fá ist ekki auka fjár veit ing frá hinu op in bera kem ur til enn meiri skerð ing ar á ár inu 2009.“ 8200 hekt ar ar und ir Vest ur lands skóg ar voru stofn að­ ir í byrj un árs 2000. Mark mið verk­ efn is ins er að veita fjár mun um og þekk ingu til bænda á Vest ur landi, í því skyni að stuðla að skóg rækt á jörð um þeirra. Við brögð bænda og land eig enda við verk efn inu hafa ver ið góð en í árs byrj un 2007 voru 102 bæir á Vest ur landi með samn­ inga um nytja skóg rækt. Þeir skipt­ ast þannig að 43 eru í Borg ar fjarð­ ar sýslu, 30 í Dala sýslu, 10 á Snæ­ fells nesi og fjór ir í Kjós. Hver þess­ ara jarða hef ur að með al tali 81 hekt ara lands sem skil greint er sem skóg rækt ar svæði þannig að nú eru samn ing ar um skóg rækt á alls 8200 hekt ur um í lands hlut an um. Pant an ir langt fram í tím ann Sig valdi seg ist ít rek að hafa lent í því, sök um þess hve snemma þarf að stað festa pant an ir á skógarplönt­ um, að hann hafi pant að meira en raun veru leg fjár veit ing leyfði. „Það er eitt í eðli skóg rækt ar verk efn is sem þess ara, sem ger ir okk ur erfitt um vik við alla á ætl ana gerð, að við þurf um að treysta á gef in fyr ir heit um fjár veit ing ar langt fram í tím­ ann. Fram leiðsla plantna tek ur allt frá rúm lega einu til rúm lega tveggja ára. Panta þarf plönt ur með tveggja til þriggja ára fyr ir vara, þ.e. löngu áður en ljóst er orð ið hve mikl ar fjár veit ing ar verða á fjár lög um til verk efn is ins árið sem greiða þarf fyr ir plönt urn ar og gróð ur setn ingu þeirra. Af þess um sök um höf um við nú tvö ár í röð far ið yfir heim ild ir og þurf um nú að vinna nið ur þann yf ir drátt, ef svo má segja.“ 53 millj óna króna halli Sig valdi seg ist allt frá ár inu 2003 hafa tek ið mið af þings á lykt un sem þá var sam þykkt þar sem sett eru fram fyr ir heit um fram lög til lands­ hluta bundnu skóg rækt ar verk efn­ anna. Fyr ir heit voru þar gef in fyr ir fram lög um til skóg rækt ar verk efna ár anna 2004 til 2008. Skýrt er tek­ ið fram í þess ari á lykt un, að mið­ að sé við verð lag í byrj un árs 2003 og skuli fjár veit ing ar hvers árs taka breyt ing um í sam ræmi við þró un verð lags á tíma bil inu. Sig valdi seg­ ir að við þetta hafi ekki ver ið stað­ ið. „Strax á fjár lög um árs ins 2004 var þetta svik ið. Upp safn að ur mun­ ur á lof orð um frá rík inu síð ast lið­ in fjög ur ár um fjár fram lög fram­ reikn að til verð lags dags ins, og þess sem í raun hef ur skil að sér til okk­ ar, eru 53 millj ón ir króna. Við erum því að glíma við halla sem þessu nem ur og er okk ur gert að skera af a.m.k. helm ing þess ar ar upp hæð­ ar á sem styst um tíma. Við feng um 9 millj ón ir í auka fjár veit ingu á síð­ asta ári en það seg ir af skap lega lít ið mið að við stöð una nú.“ Sam kvæmt áð ur nefndri þings á lykt un frá 2003 hefði fram lag til Vest ur lands skóga á þessu síð ast liðna ári átt að vera 95 millj ón ir á verð lagi þess árs, en var ein ung is 67,7 millj ón ir króna. Þessi mun ur skýr ir þann upp safn aða halla sem orð ið hef ur hjá Vest ur­ lands skóg um og Sig valdi vís ar til. Dreg ur úr los un gróð ur húsa loft teg unda Hann seg ir að mikl ar von ir hafi ver ið bundn ar við þetta verk efni, eins og syst ur verk efni þess í öðr­ um lands hlut um. „ Þótti hér vera á ferð inni góð ur kost ur til að auka at­ vinnu í dreif býli með að gerð um sem auk þess legðu drög að enn meiri at vinnu upp bygg ingu í fjar læg ari fram tíð þeg ar úr skóg un um tæki að ber ast hrá efni til úr vinnslu iðn að­ ar. Í seinni tíð hef ur þörf Ís lend inga fyr ir að skuld binda sig til að draga úr nettólos un gróð ur húsa loft teg­ unda gert stór aukna skóg rækt að eðli legu verk efni vax andi efna hags­ lífs. Skóg ur inn bind ur koltví sýr ing í stór um stíl og því meiri verð ur bind ing in, eft ir því sem skóg ur inn vex hrað ar og nær yfir stærra svæði. Vax andi skóg ur dreg ur sem sagt úr nettólos un gróð ur húsa loft teg unda. Því má segja að menn slái marg ar flug ur í einu höggi með því að veita meiri fjár mun um til skóg rækt ar,“ seg ir Sig valdi. Al þingi hef ur brugð ist Sig valdi ger ir ráð fyr ir að á þessu ári og næsta verði sami fjöldi starfs­ manna hjá Vest ur lands skóg um og ver ið hef ur, en þrír starfs menn eru þar, auk hans þau Guð mund ur Sig­ urðs son og Sig ríð ur Júl ía Bryn leifs­ dótt ir. Verk efn in breyt ast þó á með­ an nið ur skurð ur inn var ir og mun meiri vinna verða lögð í skrán ingu á ár angri en ver ið hef ur. „Af hálfu ráðu neyt is sjáv ar út vegs og land bún­ að ar er nú gerð krafa um að þessi halli á starf semi Vest ur lands skóga verði greidd ur nið ur snar lega. Fyr­ ir sjá an leg ur er því mik ill sam drátt­ ur í skóg rækt bænda á Vest ur landi á ár un um 2008 og 2009, nema til komi mynd ar leg auka fjár veit ing í lok þessa árs. Til að gera langa sögu stutta, þá hef ur Al þingi brugð ist okk ur sem störf um að lands hluta­ bundnu skóg rækt ar verk efn un um og mér finnst að þing menn ættu að sjá sóma sinn í að leið rétta þenn an mun,“ seg ir Sig valdi að lok um. mm Nið ur skurð ur ó hjá kvæmi leg ur hjá Vest ur lands skóg um Sig valdi Ás geirs son, fram kvæmda stjóri Vest ur lands skóga, seg ir fjár veit inga vald ið ekki hafa stað ið við fög ur fyr ir heit Víða á Vest ur landi er kjör lendi og góð skil yrði til skóg rækt ar eins og marg ir rækt­ ar leg ir skóg ar bera með sér. Þessi mynd er úr Reyk holts dal. Sig valdi Ás geirs son, fram kvæmda­ stjóri Vest ur lands skóga. 125023 280925 475878 524500 691583 789676 786111 856368 0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000 800000 900000 2001 2002 2003 2004 20062005 20072000 Gr 2000-2007 Fj Nú er gert ráð fyr ir að fjöldi gróð ur settra plantna fari nið ur í 560 þús und plönt ur í ár og enn meiri fækk un árið 2009 ef ekki kem ur til auka fjár veit ing. Einn helsti á vinn ing ur inn af skóg rækt er að skóg ur bind ur koltví sýr ing í stór um stíl og því meiri verð ur bind ing in, eft ir því sem skóg ur inn vex hrað ar og nær yfir stærra svæði. Með fylgj andi mynd er frá Hell issandi.

x

Skessuhorn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Skessuhorn
https://timarit.is/publication/1096

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.