Skessuhorn - 02.04.2008, Síða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 2. APRÍL
Fyr ir all mörg um árum starf­
aði ég sem líf rænn „mjaltar ó bót“
í upp sveit um Borg ar fjarð ar og
má segja að ég hafi ver ið nokk­
urs kon ar und an fari þeirra ró bóta
sem nú eru komn ir á ann an hvern
bæ. Þeir hafa það fram yfir mig að
geta ver ið á vakt all an sól ar hring­
inn, þurfa minna að éta og eru ör­
ugg lega þægi legri í um gengni.
Það sem þeir hafa hins veg ar ekki
en ég gat aft ur á móti boð ið upp
á var að ég var fær an leg ur. Starf
mitt fólst ein fald lega í því að ég fór
kvölds og morgna og mjólk aði kýr
á nokkrum bæj um. Yf ir leitt var ég
nokkra daga í röð á sama bæn um
og bónd inn gat þá not að tæki fær ið
og brugð ið sér af bæ eða þá tek ið
því ró lega heima fyr ir, les ið Tím­
ann eða samið ljóð á með an ég sá
um helstu verk á bú inu.
Ég vann við þetta í á þriðja ár
og ég verð að segja að þetta var að
flestu leyti bráð skemmti legt enda
bænd ur upp til hópa skemmti legri
en ann að fólk. Með fullri virð ingu
fyr ir því fólki og þótt ís lensk­
ar kýr séu nokkurn veg inn eins á
öll um bæj um og mjalt ir hafi alls­
stað ar það sama að mark miði, þ.e.
að ná mjólk inni úr kún um, þá var
starf ið hið fjöl breyti leg asta. Það
sem ekki síst skap aði þenn an fjöl­
breyti leika var ann ál uð sér viska ís­
lenskra bænda. Hún kom með al
ann ars fram í því að þótt ég væri
að vinna sömu störf in á sex til átta
bæj um þá voru þau hvergi unn in
eins. Þótt mér þætti kannski þægi­
legra að moka flór inn frá austri til
vest urs þá var það alls ekki í boði ef
það hafði al mennt tíðkast á þeim
bæn um að moka frá vestri til aust­
urs. Ég neita því ekki að þetta fór
svo lít ið í taug arn ar á mér fyrst en
þeg ar frá leið var það þetta sem gaf
starf inu gildi öðru frem ur.
Í ljósi þessa komu þær frétt­
ir mér afar mik ið á ó vart að Sam­
keppn is eft ir lit ið hefði ein hent
sér í að rann saka meint sam ráð
bænda og búaliðs. Núna sitja blý­
antsna g ar ar eft ir lits ins sveitt ir yfir
því að rann saka gögn af bún að ar­
þingi, skýrsl ur, á lykt an ir, tölvu­
pósta, punkta sem sett ir voru nið­
ur á serví ett ur og að feng in gögn,
svos em minnis at riði skráð á snifsi
úr fóð ur bætis pok um, B­ blöndu
að al lega. Þetta kom mér í opna
Skjöldu og Búkollu jafn vel líka þar
sem það er mín reynsla að bænd­
ur eru upp til hópa það ó sam stæð­
ir og svo gjör sneydd ir öllu sam ráði
að unun er á að horfa.
„Eng inn er bú mað ur nema hann
kunni að barma sér“ er stund­
um sagt og það er víst kveikj an
að rann sókn Sam keppn is eft ir lits­
ins en for svars menn Bænda sam­
tak anna sögðu víst í við tali að verð
þyrfti að hækka á bú vör um og svo­
leið is má alls
ekki segja.
Hins veg ar er það ljóst að ef Sam­
keppn is eft ir lit ið ætl ar að rann saka
bænd ur á ann að borð þá á að fara í
saumana á fjall skila mál um. Það er
að sjálf sögðu arg asta sam ráð þeg­
ar bænd ur taka sig sam an og fara
í göng ur til að smala fé sínu, sam­
an. Ef fram fylgja á sam keppn is lög­
um þá verð ur hver bóndi að smala
bara sín um kind um af af rétti.
Gísli Ein ars son, eft ir lits mað ur
Pistill Gísla
Bænda eft ir lit
Horf ur eru á að á þessu ári og því
næsta dragi veru lega úr um fangi
skóg rækt ar á veg um Vest ur lands­
skóga. Á stæð an er brost in fyr ir heit
stjórn valda um greiðsl ur til lands­
hluta bundnu skóg rækt ar verk efn­
anna, sem ekki hafa geng ið að fullu
eft ir. Sig valdi Ás geirs son fram­
kvæmda stjóri seg ir að Vest ur lands­
skóg ar hafi ein göngu yfir að ráða
fjár mun um sem Al þingi veit ir til
verk efn is ins hverju sinni á fjár lög­
um. „Ef tekj urn ar skerð ast er eina
leið in að minnka plöntu kaup og
það þurf um við nú að gera,“ seg ir
hann. Á þessu ári stend ur til að setja
nið ur 560.000 plönt ur á veg um
Vest ur lands skóga en á síð asta ári
var plant að 960.000 skógarplönt­
um. Sig valdi bæt ir við: „Fá ist ekki
auka fjár veit ing frá hinu op in bera
kem ur til enn meiri skerð ing ar á
ár inu 2009.“
8200 hekt ar ar und ir
Vest ur lands skóg ar voru stofn að­
ir í byrj un árs 2000. Mark mið verk­
efn is ins er að veita fjár mun um og
þekk ingu til bænda á Vest ur landi,
í því skyni að stuðla að skóg rækt
á jörð um þeirra. Við brögð bænda
og land eig enda við verk efn inu hafa
ver ið góð en í árs byrj un 2007 voru
102 bæir á Vest ur landi með samn­
inga um nytja skóg rækt. Þeir skipt­
ast þannig að 43 eru í Borg ar fjarð­
ar sýslu, 30 í Dala sýslu, 10 á Snæ­
fells nesi og fjór ir í Kjós. Hver þess­
ara jarða hef ur að með al tali 81
hekt ara lands sem skil greint er sem
skóg rækt ar svæði þannig að nú eru
samn ing ar um skóg rækt á alls 8200
hekt ur um í lands hlut an um.
Pant an ir langt fram
í tím ann
Sig valdi seg ist ít rek að hafa lent í
því, sök um þess hve snemma þarf
að stað festa pant an ir á skógarplönt­
um, að hann hafi pant að meira en
raun veru leg fjár veit ing leyfði. „Það
er eitt í eðli skóg rækt ar verk efn is
sem þess ara, sem ger ir okk ur erfitt
um vik við alla á ætl ana gerð, að við
þurf um að treysta á gef in fyr ir heit
um fjár veit ing ar langt fram í tím­
ann. Fram leiðsla plantna tek ur allt
frá rúm lega einu til rúm lega tveggja
ára. Panta þarf plönt ur með tveggja
til þriggja ára fyr ir vara, þ.e. löngu
áður en ljóst er orð ið hve mikl ar
fjár veit ing ar verða á fjár lög um til
verk efn is ins árið sem greiða þarf
fyr ir plönt urn ar og gróð ur setn ingu
þeirra. Af þess um sök um höf um við
nú tvö ár í röð far ið yfir heim ild ir
og þurf um nú að vinna nið ur þann
yf ir drátt, ef svo má segja.“
53 millj óna króna halli
Sig valdi seg ist allt frá ár inu 2003
hafa tek ið mið af þings á lykt un sem
þá var sam þykkt þar sem sett eru
fram fyr ir heit um fram lög til lands­
hluta bundnu skóg rækt ar verk efn­
anna. Fyr ir heit voru þar gef in fyr ir
fram lög um til skóg rækt ar verk efna
ár anna 2004 til 2008. Skýrt er tek­
ið fram í þess ari á lykt un, að mið­
að sé við verð lag í byrj un árs 2003
og skuli fjár veit ing ar hvers árs taka
breyt ing um í sam ræmi við þró un
verð lags á tíma bil inu. Sig valdi seg­
ir að við þetta hafi ekki ver ið stað­
ið. „Strax á fjár lög um árs ins 2004
var þetta svik ið. Upp safn að ur mun­
ur á lof orð um frá rík inu síð ast lið­
in fjög ur ár um fjár fram lög fram­
reikn að til verð lags dags ins, og þess
sem í raun hef ur skil að sér til okk­
ar, eru 53 millj ón ir króna. Við erum
því að glíma við halla sem þessu
nem ur og er okk ur gert að skera af
a.m.k. helm ing þess ar ar upp hæð­
ar á sem styst um tíma. Við feng um
9 millj ón ir í auka fjár veit ingu á síð­
asta ári en það seg ir af skap lega lít ið
mið að við stöð una nú.“ Sam kvæmt
áð ur nefndri þings á lykt un frá 2003
hefði fram lag til Vest ur lands skóga
á þessu síð ast liðna ári átt að vera 95
millj ón ir á verð lagi þess árs, en var
ein ung is 67,7 millj ón ir króna. Þessi
mun ur skýr ir þann upp safn aða
halla sem orð ið hef ur hjá Vest ur­
lands skóg um og Sig valdi vís ar til.
Dreg ur úr los un
gróð ur húsa loft teg unda
Hann seg ir að mikl ar von ir hafi
ver ið bundn ar við þetta verk efni,
eins og syst ur verk efni þess í öðr­
um lands hlut um. „ Þótti hér vera á
ferð inni góð ur kost ur til að auka at­
vinnu í dreif býli með að gerð um sem
auk þess legðu drög að enn meiri
at vinnu upp bygg ingu í fjar læg ari
fram tíð þeg ar úr skóg un um tæki að
ber ast hrá efni til úr vinnslu iðn að­
ar. Í seinni tíð hef ur þörf Ís lend inga
fyr ir að skuld binda sig til að draga
úr nettólos un gróð ur húsa loft teg­
unda gert stór aukna skóg rækt að
eðli legu verk efni vax andi efna hags­
lífs. Skóg ur inn bind ur koltví sýr ing
í stór um stíl og því meiri verð ur
bind ing in, eft ir því sem skóg ur inn
vex hrað ar og nær yfir stærra svæði.
Vax andi skóg ur dreg ur sem sagt úr
nettólos un gróð ur húsa loft teg unda.
Því má segja að menn slái marg ar
flug ur í einu höggi með því að veita
meiri fjár mun um til skóg rækt ar,“
seg ir Sig valdi.
Al þingi hef ur brugð ist
Sig valdi ger ir ráð fyr ir að á þessu
ári og næsta verði sami fjöldi starfs­
manna hjá Vest ur lands skóg um og
ver ið hef ur, en þrír starfs menn eru
þar, auk hans þau Guð mund ur Sig­
urðs son og Sig ríð ur Júl ía Bryn leifs­
dótt ir. Verk efn in breyt ast þó á með­
an nið ur skurð ur inn var ir og mun
meiri vinna verða lögð í skrán ingu
á ár angri en ver ið hef ur. „Af hálfu
ráðu neyt is sjáv ar út vegs og land bún­
að ar er nú gerð krafa um að þessi
halli á starf semi Vest ur lands skóga
verði greidd ur nið ur snar lega. Fyr­
ir sjá an leg ur er því mik ill sam drátt­
ur í skóg rækt bænda á Vest ur landi
á ár un um 2008 og 2009, nema til
komi mynd ar leg auka fjár veit ing í
lok þessa árs. Til að gera langa sögu
stutta, þá hef ur Al þingi brugð ist
okk ur sem störf um að lands hluta­
bundnu skóg rækt ar verk efn un um
og mér finnst að þing menn ættu að
sjá sóma sinn í að leið rétta þenn an
mun,“ seg ir Sig valdi að lok um.
mm
Nið ur skurð ur ó hjá kvæmi leg ur hjá Vest ur lands skóg um
Sig valdi Ás geirs son, fram kvæmda stjóri Vest ur lands skóga, seg ir fjár veit inga vald ið
ekki hafa stað ið við fög ur fyr ir heit
Víða á Vest ur landi er kjör lendi og góð skil yrði til skóg rækt ar eins og marg ir rækt­
ar leg ir skóg ar bera með sér. Þessi mynd er úr Reyk holts dal.
Sig valdi Ás geirs son, fram kvæmda­
stjóri Vest ur lands skóga.

125023
280925
475878
524500
691583
789676 786111
856368
0
100000
200000
300000
400000
500000
600000
700000
800000
900000
2001 2002 2003 2004 20062005 20072000
Gr
2000-2007
Fj
Nú er gert ráð fyr ir að fjöldi gróð ur settra plantna fari nið ur í 560 þús und plönt ur í
ár og enn meiri fækk un árið 2009 ef ekki kem ur til auka fjár veit ing.
Einn helsti á vinn ing ur inn af skóg rækt er að skóg ur bind ur koltví sýr ing í stór um
stíl og því meiri verð ur bind ing in, eft ir því sem skóg ur inn vex hrað ar og nær yfir
stærra svæði. Með fylgj andi mynd er frá Hell issandi.