Skessuhorn - 16.09.2009, Qupperneq 4

4 MIÐVIKUDAGUR 16. SEPTEMBER
Kirkjubraut 54-56 - Akranesi Sími: 433 5500
Skessuhorn kemur út alla miðvikudaga. Skilafrestur auglýsinga er kl. 14.00 á
þriðjudögum. Auglýsendum er bent á að panta auglýsingapláss tímanlega.
Skilafrestur smáauglýsinga er til 12.00 á þriðjudögum.
Blaðið er gefið út í 3.200 eintökum og selt til áskrifenda og í lausasölu.
Áskriftarverð er 1.581 króna með vsk. á mánuði. Elli- og örorkulífeyrisþegar
greiða kr. 1.363. Verð í lausasölu er 400 kr.
SKRIFSTOFA BLAÐSINS ER OPIN KL. 9-16 ALLA VIRKA DAGA
Útgefandi: Skessuhorn ehf. - 433 5500 skessuhorn@skessuhorn.is
Ritstjórn:
Magnús Magnússon, ritstjóri s. 894 8998 magnus@skessuhorn.is
Þórhallur Ásmundsson, blaðamaður th@skessuhorn.is
Haraldur Bjarnason, blaðamaður (hlutast.) hb@skessuhorn.is
Auglýsingar og dreifing:
Pálína Alfreðsdóttir palina@skessuhorn.is
Umbrot:
Ómar Örn Sigurðsson augl@skessuhorn.is
Bókhald og innheimta:
Guðbjörg Ólafsdóttir bokhald@skessuhorn.is
Prentun:
Ísafoldarprentsmiðja
Með gamla góða lag inu
Ég var svo hepp inn að kom ast í rétt ir á mánu dag inn. Það er nátt úr lega
allra meina bót fyr ir skrif stofu blók eins og mig að ná að viðra sig og ekki
var verra að geta gert ör lít ið gagn líka. Þeg ar líða tók á rétt ina var ég held­
ur far inn að lýj ast. Fór ég þá allt í einu að hugsa um hvort ekki væri hægt
að auð velda rétt ar störf in með ein hverju móti. Væri ekki hægt að þróa þessa
alda gömlu að ferð við að flokka fé nið ur á bæi?
Mér varð hugs að til fisk flokk un ar véla sem flokka til dæm is fisk flök eft­
ir stærð og spýta þeim síð an út af færi band inu í rétta kassa. Má ekki yf­
ir færa þessa þekk ingu yfir á sauð fjár bú skap inn? Hvern ig væri að búa til
svona langa flokk un ar rennu sem flokk ar féð þeg ar það kem ur af fjalli? Það
er nátt úr lega laf hægt. Til þess þarf í fyrsta lagi að setja ör merki í hnakk­
ann á öll um lömb um að vori sem merktu þau við kom andi býli. Jafn framt
fengi lamb ið kenni tölu sem fylgdi því alla tíð og væri til mik ill ar hag ræð­
ing ar. Slík merki hafa þeg ar ver ið þró uð og not uð t.d. í hross. Í slát ur húsi
þyrfti þá t.d. ekki ann að en tölvu lesa hvað an lamb ið væri og senda við kom­
andi upp lýs ing ar beint í tölvu kerfi Bænda sam tak anna og spara mikla vinnu.
Enda laust mætti rekja kosti þess að upp runa merkja lömb in með þessu móti
strax frá fæð ingu.
En víkj um aft ur að hag ræð inu sem skap að ist við rétt irn ar á haustin. Þeg­
ar féð væri rek ið af fjalli færi það inn í stórt girð ing ar hólf líkt og nú sem
hef ur rekstr ar tregt í ein hverju horn inu til að auð velt væri að reka úr því.
Það an væri féð rek ið inn í þessa sér búnu rennu eða nokk urs kon ar langt
færi band með litl um köss um og mörg um hurð um á hvorri hlið, eða jafn
mörg um hurð um og sauð fjár bú in í sveit inni eru. Kind urn ar fær ast á færi­
band inu og les tölvus kanni af ör merk inu og seg ir hvar kind in á að fara af
band inu. Þá opn ast dyr sem til heyra við kom andi býli og ýt ist kind in út á
vagn eða bíl bónd ans. Svona ein falt er það og hin ar eig in legu rétt ir eru þar
með ó þarf ar.
Nei, svona ein falt gæti þetta aldrei orð ið. Hér er ég að sjálf sögðu að
leggja til svo mikla tækni lega fram för að eng ar lík ur eru á að bænda stétt­
in ljái henni máls. Þess í stað verð ur á fram rétt að eins og gert var á 19. öld
og það verð ur engu breytt. Þá ber að taka það al veg sér stak lega fram að
rétt ir á haustin hafa miklu meiri til gang en ein ung is að þar sé féð dreg ið í
dilka. Þær eru stærstu átt haga mót in sem hald in eru á hverju ári. Í rétt um
hitt ast kyn slóð ir og all ir taka þátt í að slíta sér út, gera sig skítuga upp fyr­
ir haus, gleðj ast og drekka kaffi sopa und ir rétt ar vegg, eða jafn vel eitt hvað
enn sterkara. Þannig er mik il menn ing fólg in í rétt um og geri ég ekki lít­
ið úr gildi henn ar.
Því skildi svo eiga að verða fram far ir í þessu frek ar en öðru? Ég heyrði
það sagt að nýj ustu fjár hús in hér á landi hafi ver ið byggð aust ur á landi fyr­
ir skömmu. Þar er ung ur og metn að ar full ur bú fræð ing ur að fjár festa og
hyggst hefja sauð fjár bú skap. All ir vita að tekj ur af þess ari bú grein eru ekki
til skipt anna og því byggði þessi ungi bóndi ódýr fjár hús. Þeg ar búið var
að lýsa hús un um fyr ir mér kom í ljós að ein ung is var einn mun ur á þess um
fjár hús um og þeim sem afi minn sál ugi byggði árið 1922. Nú var hægt að
renna fóð ur vagni eft ir jötu bönd un um. Að öðru leyti voru þetta tað hús en
á fram gef ið á garð ann. Sú dap ur lega stað reynd að þessi ungi bóndi byggði
ekki ný tísku leg ustu fjár hús in sem fyr ir löngu er búið að hanna, helg ast af
einu litlu at riði. Verð fyr ir af urð irn ar er alltof lágt og hann hafði ekki efni
á dýr ari hús um. Með an bænd ur sætta sig við það að leggja dilka inn í slát­
ur hús þar sem fá keppn is staða er uppi mun aldrei fást við un andi verð fyr­
ir ket ið. Auð vit að er hægt að fá hærra verð fyr ir lamba kjöt ein hvers stað ar á
mörk uð um er lend is, það þarf bara að hafa fyr ir því að selja það. Svo virð­
ist hins veg ar sem báð ir slát ur leyf is haf arn ir sem eft ir eru hafi ekki burði til
þess. Við skul um því bara halda á fram að rétta með gamla lag inu.
Magn ús Magn ús son.
Leiðari
„Það er bara ver ið að vinna á
fullu. Bleyt an hef ur reynd ar ver­
ið að stríða okk ur svo lít ið. Ég hef
samt trú á að á ætl an ir gangi eft ir
að búið verði að leggja á Arn kötlu­
dals veg inn fyr ir næstu mán aða mót,
svo fram ar lega sem tíð ar far ið verði
ekki þeim mun blaut ara og verra,“
seg ir Guð mund ur Rafn Krist jáns­
son deild ar stjóri ný fram kvæmda á
norð vest ur svæði hjá Vega gerð inni.
Byrj að var að leggja bund ið slit lag
á Arn kötlu dals veg inn fyr ir um tíu
dög um. Nokk ur seink un hef ur orð­
ið á vega gerð inni í Arn kötlu dal af
ýms um á stæð um allt frá byrj un og
rign ing ar núna síð ustu dag ana hafa
taf ið fyr ir.
Arn kötlu dals veg ur inn er sem
kunn ugt er milli Stein gríms fjarð­
ar við Hólma vík og Króks fjarð ar­
ness við Gils fjörð og kem ur til með
að stytta leið ina milli Reykja vík­
ur og Ísa fjarð ar um hátt í klukku­
tíma í akstri, eða rúm lega 40 kíló­
metra. Guð mund ur Rafn Krist­
jáns son hef ur síð ustu dag ana ver­
ið á vinnu svæð inu í Arn kötlu dal.
Sagði hann í sam tali við heim síð u
Reyk hóla hrepps að sá orðróm ur
væri til hæfu laus að lík ur séu á því
að verk lok um muni seinka, það er
að ekki myndi takast að ljúka lagn­
ingu bundna slit lags ins í þess um
mán uði.
þá
Helsta breyt ing á fjölda at vinnu­
lausra á Vest ur landi í liðn um á gúst­
mán uði var að at vinnu laus um fjölg­
ar í sveit ar fé lög un um Borg ar byggð
og Snæ fells bæ. Í Borg ar byggð fjölg­
aði um 22 á skránni, þar af 20 karl a.
Í Snæ fells bæ fjölg aði at vinnu laus­
um um 15, þar af 10 karl a. Á öðr­
um stöð um var nán ast eng in breyt­
ing milli mán aða. At vinnu leysi á
Vest ur landi í mán uð in um var 4,1%
og er það einu pró sentu stigi und­
ir með al tali at vinnu leys is á lands­
byggð inni. Flest ir án at vinnu mið­
að við mann afla eru á Suð ur nesj­
um, 11,4% og höf uð borg ar svæð­
inu 9,8%, en fæst ir á Vest fjörð um
1,3%, á Norð ur landi vestra 1,8%
og Aust ur landi 2%. At vinnu leysi á
Suð ur landi og Norð ur landi eystra
er næst með al tali á lands byggð inni,
5,1 og 6%.
At vinnu leysi er sem fyrr meira
hjá kon um á Vest ur landi, eða 5,1%
en það er pró sentu stigi und ir með­
al tali á lands byggð inni. Hjá körl­
um er at vinnu leysi 3,8%. Þess má
geta að á sama tíma fyr ir einu ári
síð an voru sam tals 239 á at vinnu­
leys is skrá á móti 367 í á gúst 2009.
Í á gúst árið 2008 var at vinnu leysi
2,7% í lands hlut an um, eða 1,4 pró­
sentu stigi minna en í fyrra.
þá
Það sem af er þessu ári hafa um
160 at vinnu leit end ur feng ið vinnu í
gegn um Vinnu mála stofn un á Vest­
ur landi, þrátt fyr ir miklu minna
fram boð af störf um en áður. Þetta
seg ir Guð rún Sig ríð ur Gísla dótt­
ir for stöðu mað ur stofn un ar inn ar
á Vest ur landi. „Það hef ur ver ið lít­
ið fram boð af störf um und an far ið
en það tek ur yf ir leitt frek ar skamm­
an tíma að manna þau. Það er helst
að það vanti núna á Snæ fells nes ið í
fisk vinnslu. Á næstu dög um og vik­
um erum við svo að fara af stað með
ým iss nám skeið sem at vinnu leit end­
um bjóðast ým ist ó keyp is eða með
styrk frá Vinnu mála stofn un.“
Guð rún seg ir að sú um ræða sem
bor ið hef ur tals vert á að und an förnu,
að fólk sé að hafna vinnu í stór um
stíl sé mjög ein hliða og það sé ekki
það sem hún upp lifi. „Mín reynsla
er að al mennt taki at vinnu leit end ur
þeirri vinnu sem býðst. Auð vit að er
eitt hvað um það, líka á þessu svæði,
að fólk hafi neit að vinnu, en ég get
ekki sagt að það sé al gengt. Al­
menna regl an er að fólk hef ur mán­
uð til að leita sér vinnu og er ekki
skylt að ganga í hvaða vinnu sem er
á þeim tíma. Þeg ar sá tími er lið­
inn er mögu lega horft til þess ef fólk
hef ur von um vinnu inn an skamms
tíma. Það er sjaldn ast sem við get­
um boð ið fólki drauma starf ið, sér­
stak lega ekki á þess um tím um þeg ar
at vinnu leit end ur koma úr breið ari
hópi en áður. Nú er tal verð ur hóp ur
mik ið mennt aðs fólk í hópi at vinnu­
leit anda. Við bend um fólki á að með
því að taka starf ið sé það að afla sér
starfs reynslu og sé ekki að binda sig
til fram tíð ar, á fram geti það leit að að
drauma starf inu.“
Skýr ar regl ur en
þó und an þág ur
Guð rún seg ir að regl urn ar séu
skýr ar. Ef fólk hafn ar vinnu eða
mæt ir ekki í starfsvið tal og gef ur ekki
við hlít andi skýr ing ar, þá eru all ar
lík ur á því að það verði úr skurð að á
40 daga bið, sem þýð ir að það get ur
orð ið án at vinnu leys is bóta í 40 daga.
Engu að síð ur séu þeir sem missa at­
vinnu leys is bæt ur um tíma í flest um
til vik um enn þá í hópi at vinnu leit­
enda og á at vinnu leys is skrá.
Guð rún bend ir í þessu til efni á
lög nr. 54/2006 um at vinnu leys is­
trygg ing ar í fimmta kafla sem fjall­
ar um við ur lög við því að starfi
eða starfsvið tali sé hafn að. Þar seg­
ir orð rétt um und an þág ur frá þess­
um við ur lög um: „Vinnu mála stofn­
un skal meta við á kvörð un á við ur­
lög um hvort á kvörð un hins tryggða
að hafna starfi hafi ver ið rétt læt­
an leg vegna ald urs hans, fé lags­
legra að stæðna sem tengj ast skertri
vinnu færni eða um önn un ar skyldu
vegna ungra barna eða ann arra ná­
inna fjöl skyldu með lima. Enn frem ur
er Vinnu mála stofn un heim ilt að líta
til heim il is að stæðna hins tryggða
þeg ar hann hafn ar starfi fjarri heim­
ili sínu sem og til ráðn ing ar hans í
ó tíma bund ið starf inn an til tek ins
tíma. Þá er heim ilt að taka til lit til
að stæðna þess sem get ur ekki sinnt
til tekn um störf um vegna skertr ar
vinnu færni sam kvæmt vott orði sér­
fræði lækn is.“
Guð rún seg ir mjög mik il vægt
að at vinnu leit end ur séu virk ir í at­
vinnu leit inni, því alltaf sé ein hver
hreyf ing á störf um. Rann sókn ir sýni
að ein ung is hluti lausra starfa sé
aug lýst ur og þess vegna mik il vægt
að vera á vakt inni og virkja tengsla­
net ið.
þá
Sam tals kar l ar kon ur
Akra nes kaup stað ur 220 90 130
Borg ar byggð 73 35 38
Dala byggð 8 3 5
Eyja­ og Mikla holts hr 1 1 0
Grund ar fjarð ar bær 19 6 13
Helga fells sveit 1 1 0
Hval fjarð ar sveit 7 1 6
Skorra dals hrepp ur 0 0 0
Snæ fells bær 26 14 12
Stykk is hólms bær 12 8 4
Sam tals: 367 159 208
Töl ur um at vinnu á stand á Vest ur landi skipt ast
þannig milli sveit ar fé laga:
At vinnu laus um fjölg ar
í Borg ar byggð og Snæ fells bæ
Guð rún Sig ríð ur Gísla dótt ir for stöðu­
mað ur Vinnu mála stofn un ar Vest ur­
landi.
Óal gengt að fólk hafni vinnu til boði
Bleyt an tef ur í Arn kötlu daln um
Heild ar afli ís lenskra skipa í ný­
liðn um á gúst mán uði, met inn á föstu
verði, var 11,9% minni en í á gúst í
fyrra, eða 112.550 tonn sam an bor­
ið við 142.123 tonn. Það sem af er
ár inu hef ur afl inn auk ist um 5,7%
mið að við sama tíma bil 2008, sé
hann met inn á föstu verði. Botn fisk­
afli dróst sam an um rúm 3.000 tonn
frá á gúst fyr ir ári og nam tæp um
32.000 tonn um. Þar af var þorskafl­
inn tæp 13.000 tonn, sem var tæp­
um 4.000 tonn um meira en árið
áður. Ýsu afl inn var tæp 6.000 tonn
sem er um 3.000 tonn um minna en
í á gúst 2008. Ufsa afl inn dróst sam­
an um 2.000 tonn á milli ára og nam
um 6.000 tonn um. Um 3.000 tonn
veidd ust af karfa, sem er um 1.600
tonn um minna en í á gúst 2008.
Afli upp sjáv ar teg unda var tæp
78.000 tonn sem er um 26.000
tonn um minni afli en í á gúst 2008.
Síld ar afl inn stóð nokkurn veg inn í
stað milli ára og nam rúm um 63.000
tonn um. Um 13.000 tonn veidd­
ust af mak ríl, sem er tæp um 27.000
tonn um minni afli en í á gúst 2008.
þá
Minni afli í á gúst en fyr ir ári