Skessuhorn - 16.09.2009, Qupperneq 9

9MIÐVIKUDAGUR 16. SEPTEMBER
„Ég held mér hafi alltaf ver ið ætl­
að að vinna verka manna vinnu frek­
ar en að ganga mennta veg inn, ég
er mik il véla mann eskja með al gjöra
bíla dellu. Það leit svo sem ekk ert
vel út með heilsu far ið hjá mér til að
byrja með. Þeg ar ég var á öðru ári
upp götvast að ann að lung að í mér
var eins og gata sigti að sjá, með
blett um út um allt og var ég send
í að gerð til Dan merk ur. Það átti að
höggva rif bein in til að kom ast að
lung anu, en svo brá við þeg ar þetta
var rann sak að bet ur bara skömmu
áður en fram kvæma átti að gerð ina,
að blett irn ir voru að mestu horfn­
ir. Að gerð in varð því ekki eins erf­
ið því það var hægt að fara á milli
rifja til að laga þetta,“ seg ir Mar­
ía Lúísa Krist jáns dótt ir hús freyja
í Stóra­Lamb haga í Hval fjarð ar­
sveit. Hún er trú lega ein af nú ver­
andi bænda kon um í land inu sem
hvað yngst hóf bú skap, að eins 17
ára göm ul, en í dag er hún 54 ára.
Mar ía seg ir að það hafi þó vak ið
enn þá meiri at hygli í sveit inni þeg­
ar hún byrj aði að keyra skóla bíl inn.
Ekki hefði öll um lit ist vel á að kona
væri kom in und ir stýr ið og þurfa
að treysta henni fyr ir börn un um.
Mar ía átti þó eft ir að fær ast meira
í fang í keyrsl unni. Nokkrum árum
seinna fór hún að keyra treiler bíla.
„Stelp un um mín um leist ekk ert á
það, héldu að þetta væri alltof erfitt
fyr ir mömmu sína. Það sem mér
fannst erf ið ast í þessu var að klifra
upp í payloader inn, en við þurft um
sjálf að moka á bíl ana,“ seg ir Mar­
ía Lúísa.
Ekta inn fædd ur Gafl ari
Mar ía seg ist vera ekta inn fædd­
ur Gafl ari, því fyrstu sex árin átti
fjöl skyld an heima í Hafn ar firði og
þar fædd ist hún bara í hjóna rúm inu
heima. „For eldr ar mín ir eru Krist­
ján Ragn ars son og Elín Ás dís Ingv­
ars dótt ir. Pabbi er núna bú sett ur í
Reykja vík en mamma dó árið 1980
þeg ar þau bjuggu á Sauð ár króki.
Við erum sex systk in in, fimm stelp­
ur og einn strák ur og ég er elst.
Þeg ar ég var níu ára flutt um við til
Akra ness. Það var gam an að koma á
Skag ann. Við vor um rosa lega mik­
ið í úti leikj um krakk arn ir, það voru
stund um stríðs leik ir á milli efri
og neðri Skaga. Við átt um fyrsta
árið heima í Drauga höll inni sem
við köll uð um stóra hús ið við hlið­
ina á hót el inu sem nú er Breið in,
svo flutt um við á Prest húsa braut­
ina. Fjar an var vin sælt leik svæði og
á þess um tíma var ver ið að byggja
í þrótta hús ið við Vest ur götu. Sú lóð
var oft vett vang ur bar dag anna á
milli hverf anna.“
Fór yfir Merki gil ið
með kúna
Elín móð ir Mar íu Lúísu var ná­
skyld nöfn un um sem bjuggu á
Gils bakka í Aust ur dal í Skaga firði,
Hjör leif un um Jóns syni og Krist ins­
syni. Báð ir voru þeir sér stæð ir, allt
að því heims spek ing ar, og sá eldri
kunn ur fyr ir kveð skap sinn.
„Það var al gjört æv in týri að vera
í sveit á Gils bakka og það mynd­
uð ust mjög sterk tengsl milli okk­
ar systk in anna og frænd anna á
Gils bakka, sem áttu í okk ur hvert
bein. Það var raun veru lega ekk ert
sem við mátt um ekki gera og þeir
treystu okk ur ekki fyr ir. Það var að­
al starf ið að sækja kýrn ar og ég var
meira að segja ekki göm ul þeg ar
mér var treyst fyr ir því að fara með
yxna kú yfir Merki gil ið, sem er
djúpt og mik ið gil rétt hjá bæn um
og skammt frá því er bær með sama
nafni. Þar bjó sú lands fræga Mon­
ika með dæt urn ar sjö enn þá og þar
var þarfa naut ið.
Ég kall aði Hjör leif eldri alltaf
afa og Hjör leif yngri, Krist ins son,
frænda. Þeim lík aði það vel. Vor­
ið eft ir að mamma dó vor um við
Sig urð ur Sverr ir mað ur inn minn á
Gils bakka hjá frænda yfir sauð burð­
inn, þá var afi dá inn. Það voru mörg
ár lið in frá því ég var þar síð ast og
mér varð á að kalla hann Hjör leif.
Hon um lík aði það ekki, tók mig af­
síð is og sagði mér að hann kynni
nú mun bet ur við frænda tit il inn.
Okk ur fannst þetta al veg dýr leg ur
tími að vera í sauð burð in um á Gils­
bakka og hon um fannst það á reið­
an lega líka. Ég svaf alltaf í stof unni
hjá afa. Hann var í gömlu af þilj uðu
rúmi eins og þau voru í gömlu bæj­
un um og ég svaf á svefn bekk við
hinn vegg inn. Á milli var borð þar
sem á var út varps tæk ið, blöð, bæk­
ur og poki með skroi og járn til að
skera nið ur tó bak ið. Á hillu við
borð ið var gler krukka hálf full af
smá pen ing um. Ég trúði því að þeg­
ar ég yrði stór fengi ég þessa pen­
inga og þá yrði ég rík.“
Kynnt ust á balli
í Braut ar tungu
Mar ía er flest barna skóla ár in og
fram yfir gagn fræða próf ið á Skag­
an um. Það var þó ekki í skól an um
sem hún kynnt ist mann in um sín­
um Sig urði Sverri Jóns syni sem er
frá Stóra­ Lamb haga. „Við kynnt­
ust á balli í Braut ar tungu. Þótt ég
væri ekki nema 17 ára og hann 18
ára, var ég al veg til bú inn að byrja
bú skap inn og hann líka. Ég hafði
van ist því að hafa fyr ir hlutn um og
kunni þeg ar orð ið mik ið af heim­
il is stör f un um, hafði t.d. gert tals­
vert af því að prjóna og sauma. Við
vor um van ar því syst urn ar að þurfa
að hugsa um heim il ið þar sem að
mamma átti alltaf við heilsu leysi að
stríða.“
Mar ía Lúísa seg ir að þau Sig urð­
ur Sverr ir hafi ver ið hjá tengda for­
eldr un um í Stóra­Lamb haga fyrsta
árið, 1972, en eft ir að búið var
að laga gamla í búð ar hús ið fluttu
þau þang að. „Það stóð ekki á því
að fjölg aði í fjöl skyld unni. Fyrsta
dóttir in fædd ist árið eft ir að við
kom um hing að, þeg ar ég var 18 ára.
Síð an komu þær tvær næstu með
tveggja ára milli bili og voru orðn ar
þrjár þeg ar ég var 22 ára. Síð an liðu
11 ár þang að til sú fjórða kom.
Sverr ir keypti kýrn ar af frænda
sín um Sig urði Sig urðs syni og við
byrj uð um bú skap með 14 kýr og
50 kind ur. Við vor um þó ekki mörg
ár á fullu í bú skapn um. Við kus um
að hætta með kýrn ar árið 1976, en
vorum þá reynd ar búin að fjölga
fénu sem við héld um á fram með.
Þá fór Sverr ir að vinna inni í Hval­
stöð og ég vann alltaf af og til með
heim il inu, yf ir leitt í versl un ar störf­
um fyrstu árin.“
Í meira próf
til að keyra skóla bíl inn
Sig urð ur Sverr ir byrj aði í skóla­
akstri við Heið ar skóla árið 1985.
Börn un um í sveit inni fjölg aði á
þess um árum, eink an lega í Svína­
daln um, og einnig urðu breyt ing ar
á skipu lagi skóla akst urs ins þannig
að það kom að því að ekki dugði
leng ur einn bíll í skóla akst ur inn.
„ Þetta var til þess að bíla dellu­
kon an á kvað að skella sér í meira­
próf ið til að geta keyrt hinn skóla­
bíl inn, þetta var um 1990. Ég held
að sum um hafi ekk ert lit ist á að
kona færi að keyra skóla bíl inn. Ég
gerði mér strax grein fyr ir á byrgð­
inni sem skóla keyrsl unni fylg ir og
var strax á kveð in í því að standa
mig. Það hef ur alltaf geng ið mjög
vel. Fyrstu árin bar tals vert á ó færð
hérna en alltaf tókst mér samt að
kom ast alla leið. Krakk arn ir eru
mjög góð ir far þeg ar og sam komu­
lag ið við þá hef ur alltaf ver ið gott.“
En Mar ía lét ekki stað ar numið í
skóla akstr in um og réði sig sem bíl­
stjóra á trailer bíl hjá JG vinnu vél­
um á Bjart eyj ar sandi í tvö sum ur.
„Stelp un um mín um fannst skrít­
ið að ég skyldi vera far in að keyra
trailer á und an pabba þeirra. Ég var
á Scania húdd bíl sem var svo lít ið
harð ur. Jónas ætl aði að gera vel við
mig og láta mig fá ný leg an fram­
byggð an bíl með mun mýkra sæti,
sem færi nú bet ur með kerl ing­
una. Mér fannst hann aft ur á móti
of mjúk ur og fór á þann gamla aft­
ur, enda kunni ég vel við hann. Við
vor um mik ið að keyra kísil efn um
og grjóti ofan úr nám um upp við
fjall í Hval firð in um og nið ur í mal­
ar­ og efn is vinnsl una rétt við Ol íu­
stöð ina. Svo vor um við um tíma að
vinna að end ur bót um á hita veitu­
lögn um í Mos fells bæ. Það þurfti
stund um að hita þess ar lagn ir til
að ná þeim í sund ur, þannig að það
kom fyr ir að við vor um með hálf­
log andi efni á pall in um. Þetta var
svo lít ið stressandi til að byrja með.
Við ókum yfir Gull in brúna með
efn ið til förg un ar nið ur í Gufu nes
en feng um síð an að aka styttri leið í
gegn um í búð ar hverfi til baka.“
Hef tíma fyr ir mig
Mar ía seg ir að í raun sé skóla­
akst ur inn ekki mik il vinna og því
sé á gætt að hafa aðra vinnu með
hon um. „Þeg ar ég er búin að keyra
börn un um í skól ann á morgn ana,
fer ég inn að Vatna skógi og að stoða
þar í eld hús inu. Þarna eru í hverri
viku all an vet ur inn hóp ar ferm ing­
ar barna víðs veg ar af land inu. Svo
fer ég eft ir há deg ið, venju lega á
þriðja tím an um í seinni ferð ina, að
koma krökk un um heim úr skól an­
um. Ég er kom in heim um fjög ur­
leit ið, þannig að ég hef seinni part
dags ins fyr ir mig, við prjóna skap
og ann að sem ég er að dunda við.
Það er mjög þægi legt,“ seg ir Mar ía
Lúísa, en hún prjón ar með al ann ars
húf ur úr lopa sem hún síð an þæf­
ir og sagt var frá í Skessu horni fyr­
ir skömmu, en þær þykja mjög á lit­
leg ar sem smala húf urn ar í ár.
Þau Mar ía Lús ísa og Sig urð­
ur Sverr ir hættu með all an bú skap
fyr ir nokkrum árum. „Það er mjög
gott að vera ekk ert bund inn yfir
búsmal an um. Við erum mik ið með
barna börn in hjá okk ur og það elsta
er orð ið 18 ára. Það eru þrír strák­
ar og þrjár stelp ur, skipt ast bet ur
milli kynja en börn in okk ar. Svo er
svaka lega gam an að skreppa í fjalla­
ferð ir inn á milli, ekki síst á vet urna
á vél sleð un um. Það er æð is legt,“
seg ir Mar ía Lúísa að end ingu.
þá
Stelp un um fannst skrít ið að ég skyldi keyra trailer inn
Mar ía Lúísa Krist jáns dótt ir hús freyja í Stóra-Lamb haga flutti ung í sveit ina
Nýja í búð ar hús ið í Stóra­Lamb haga sem þau Sig urð ur Sverr ir og Mar ía Lúísa
byggðu eft ir að þau hættu kúa bú skap.
Þrátt fyr ir að keyra skóla bíl og trailera kann Mar ía Lúísa samt best við sig í eld hús inu.
Fjöl skyld an í Stóra­Lamb haga fyr ir um tíu árum. Mar ía Lúísa og Sig urð ur Sverr ir á samt dætr un um fjór um: Svandísi Jónu til
vinstri, Hjör dísi, El ínu Guð rúnu og fyr ir fram an er Inga Mar ía.