Skessuhorn - 11.08.2010, Qupperneq 26

26 MIÐVIKUDAGUR 11. ÁGÚST
Sím on Dala skáld
var sér kenni leg­
ur kvist ur á sinni tíð
og mætti skrifa um
hann langt mál þó
mig bresti kunn áttu
til þess. Minni hans mun hafa ver­
ið með ó lík ind um og svo fljót ur að
yrkja að af bar. Kven holl ur var Sím­
on nokk uð og gerði ekki minna úr
sjálf ur en efni stóðu til. Um tíma
var hann gift ur konu sem Mar grét
hét en skildi við hana enda mun hún
hafa ver ið nokk uð ör lynd og um
þeirra sam skipti kvað hann:
Mar grét lengi mund sterk er
mæðu geng ur vega
og mig hengja ofan á sér
ætl ar drengi lega.
Rúm fjöl mund um reið ir hátt
römm í lundu klæða gátt
hún því undra hef ur mátt
­hana sund ur braut í smátt.
Og eft ir ein sam skipti þeirra kvað
hann:
Lýs is full um lampa skaut,
lítt með huga frýn um.
Nærri sund ur nef ið braut
nú á bónda sín um.
Eft ir skiln að Sím on ar kvað Jón
Jóns son á Gils bakka:
Aldrei bet ur brugð ið var
brandi laga skír um
en höggva í sund ur hneyksl un ar
haft af villi dýr um.
Stakki rú inn ráð deild ar,
rakki nú sem blauð ur,
frakka bú inn for smán ar
flakk ar þú um hauð ur.
Ekki veit ég hvar Sím on gisti þeg­
ar hann orti um hús freyju stað ar ins
né held ur hvort eft ir far andi yf ir lýs­
ing átti yf ir höf uð við nokk ur rök að
styðj ast:
Ingi björg er á gæti.
Allra harma létt ir.
Sef ur fyrst hjá Sím oni­
­sín um bónda á eft ir.
Björn Skúla son sem var fað ir
Ragn hild ar seinni konu Páls Ó lafs­
son ar var mað ur prýði lega hag mælt­
ur og um stúlku nokkra kvað hann:
Inga mín er ærið löng,
eng an mjórri sá ég þveng
hringa­ því ég spái ­spöng
að spengi leg an eign ist dreng.
Magn ús Mark ús son hét mað ur
upp al inn í Hjalta dal fyr ir eitt hvað
um 150 árum eða svo og á líku reki
var þar um slóð ir Jón Sig urðs son
sem síð ar bjó á Skúfs stöð um. Báð­
ir voru þeir fé lag ar vel hag mælt ir og
ortu margt svo sem ungra manna er
sið ur. Eitt sinn byrj ar Magn ús:
,,Ógn er gam an að yrkja vers
eins fljótt og mað ur syng ur“.
Ætl aði hann að halda á fram en
rak þar í vörð urn ar. Jón tók þá við
og hélt á fram hik laust:
,,Fær mun ei reikn ast þú til þess
það er ei barnagling ur.
En hver sem það ger ir hik laust,
hreint
og held ur á fram með efn ið
beint
hann er víst hag yrð ing ur“.
Aust ur í Mýr dal var fyr ir margt
löngu bóndi, hæg læt is­ og geð spekt­
ar mað ur en sama mun ekki hafa ver­
ið sagt með réttu um konu hans sem
var hið mesta skass og beitti ýms um
ráð um ef henni mis lík aði. Um konu
sína kvað bóndi:
Ó vinn an leg borg er vort
sprund.
And skoti mik il ferja.
Hrygg ir hún mig á hverri stund,
­ hik ar þó við að berja.
Tó bak ið tygg ur sitt,
til þess fer búið mitt.
Upp geng ur allt í bráð,
eng in við gef ast ráð.
Ves öld in vill á herja.
Helga Guð munds dótt ir sem köll­
uð var ,, digra“ kvað um ein hverja
hóf lega þrifna hús freyju í sínu ná­
grenni:
Bæt ir varla bæn um á,
bágt það kalla verð ur,
sæt við alla, ­ í sinni flá,
sullu dalla gerð ur.
Magn ús Ein ars son sem var á sín­
um tíma prest ur á Tjörn í Svarf að­
ar dal lærði í æsku und ir skóla hjá
ein um af fyr ir mönn um hér aðs ins en
þó heim il ið væri vel stætt var mat ur
þar naumt skam t að ur og hús freyja
að sjál mjög. Eitt sinn voru bor­
in fram egg með öðr um mat og var
þá eitt egg ið skurn in tóm. Þá kvað
Magn ús:
Kænni hef ég ei konu séð
við krása fram reið ing ar.
Hún Sig ríð ur hef ur sett það með
svona til upp fyll ing ar.
Vænt an lega hef ur ekki ver ið þar
á fóðr um kona sú er kvart aði und an
holda fari sínu við Birgi Hart manns­
son enda var það raun ar löngu síð­
ar, en Birg ir svar aði:
Allt ég þekki það og veit,
þarf ei fletta nein um blöð um.
Þú ert ekki þung né feit
en þrýst in rétt á viss um stöð um.
At huga mitt óð ar skraf
þó ill sé fitu skömm in.
Al mætt ið þér einnig gaf
aukakíló grömm in.
Séra Helgi Sveins son í Hvera­
gerði kom ein hvern tím ann í Skóga­
skóla og gekk þar um beina föngu­
leg stúlka sem skap ar inn hafði ver­
ið ör lát ur við á bæði kíló grömm
og fleira. Ekki varð guðs mað ur inn
ó snort inn af þeirri sjón og kvað:
Geisl um stafar stolt á svip
stella supernova.
Þenn an feiki góða grip
gam an væri að prófa.
Sveinn frá Eli vog um kom þar
sem heit ir kút mag ar voru á borð um
og kvað:
Björg á diski best til hag ar.
Brag ar streng ir hreyfast skjótt.
Bæði fiska­ og meyjamag ar
mér hafa löng um sæt ir þótt.
Sig mund ur hét mað ur, í Hörg ár­
dal lík lega. Hann var tal inn hóf legt
snyrti menni og ekki til halds mað ur í
klæða burði. Eitt sinn er hann þurfti
að bregða sér af bæ og vildi helst
fara í gegn ingagall an um kvað Frið­
björn í Stað ar tungu:
Sýn ist mér að Sig mundi
sæmi galli skrít inn.
Hann er meir en helm ingi
hlýrri fyr ir skít inn.
Það er nú ein fjöl breytn in í mann­
lífs flór unni að ekki eru all ir gagn­
kyn hneigð ir held ur eru til brigð in
sam kyn hneigð ir og sjálf kyn hneigð­
ir fylli lega jafn rétt há og ber mér
sem öðr um að gæta fyllsta jafn rétt­
is gagn vart slík um ein stak ling um.
Er því rétt að birta eft ir far andi í til­
efni hinseg in daga enda hafa gagn­
kyn hneigð ir ein stak ling ar löng um
þurft að þola háð og spé vegna kyn­
hneigð ar sinn ar. Um þekkt an sam­
kyn hneigð an mann kvað Andr és
Björns son:
Aðra varla ætti að saka
öf ugt þó að feti veg inn.
Hann er eins og Homeblest
kaka
­ hann er góð ur báðumeg in.
Með þökk fyr ir lest ur inn.
Dag bjart ur Dag bjarts son
Hrís um, 320 Reyk holt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Vísnahorn
Hann er eins og Homeblest kaka ­ hann er góð ur báðumeg in
Hót el Stykk is hólm ur býð ur eldri
borg ur um nú upp á ein stak ar til­
boðs ferð ir haust ið 2010 og vor ið
2011. Að sögn Mar íu Ó lafs dótt ur
hót el stjóra geta gest ir not ið bestu
þæg inda í hjarta Stykk is hólms auk
þess að boð ið er upp á fjöl breytta
dag skrá, stór brot ið um hverfi og
góð an fé lags skap. Verð fyr ir dvöl
frá mánu degi til föstu dags er að­
eins 35.000 krón ur á mann en ým­
is legt er inni falið í því verði. Þar má
til dæm is nefna morg un verð ar hlað­
borð alla morgna og þriggja rétta
kvöld verð alla daga. Einnig verð ur
sam eig in leg ur há deg is verð ur einn
dag inn. Frítt er í sund og sund­
leik fimi en Sund laug Stykk is hólms
stát ar bæði af inni­ og úti laug,
vatns renni braut og fræg um heit um
pott um sem í renn ur heilsu vatn.
Kvöld skemmt an ir verða öll kvöld­
in en boð ið verð ur upp á spila­
kvöld, bingó og dans að ó gleymdu
skemmti kvöldi í boði Aft anskins,
fé lags eldri borg ara á Stykk is hólmi.
Þá verð ur einnig far in menn ing ar­
ferð á sögu slóð ir og nátt úruperl ur
Snæ fells ness skoð að ar. Dag skrár­
stjóri verð ur Gísli Blön dal, far ar­
stjóri og leið bein andi.
ákj
Á veg um Land græðsl unn ar hafa
að und an förnu far ið fram rann­
sókn ir í Gunn ars holti á notk­
un Roundup ill gres iseyð is til að
hamla út breiðslu lúpínu. „Þær til­
raun ir hafa gef ið góða raun. Lúpín­
an hef ur horf ið og fjöl breytt ur
gróð ur vax ið upp í stað inn,“ seg­
ir í til kynn ingu frá Land græðsl­
unni. Þá seg ir að ein staka lúpínu­
plönt ur hafi þó vax ið upp á ný og
þeim þurfi að eyða. Skóg rækt ar­
fólk not ar Roundup til að eyða ill­
gresi sér stak lega frá ung plönt um
og í annarri rækt un, það er tal inn
sjálf sagð ur hluti af rækt un ar starf­
inu. „Það er mat Land græðsl unn ar
að Þórs merk ur svæð ið sé ein af dýr­
mæt ustu nátt úruperl um lands ins
og þar sé lúpín an ó æski leg og fram­
andi teg und. Land græðsl an náði
sam komu lagi við hlut að eig andi
upp rekstr ar að ila fyr ir um 20 árum
um að friða svæð ið tíma bund ið fyr­
ir beit. Síð an hef ur stofn un in unn ið
þar að upp græðslu og styrkt sjálf­
boða liða til land bóta á svæð inu, en
aldrei með lúpínu. Þess ar land bæt­
ur hafa sýnt að þar er eng in þörf á
að nota lúpínu til gróð ur bóta. Hún
er á nokkrum stöð um á fyrr nefndu
svæði, sums stað ar hef ur hún ekki
breiðst út en ann ars stað ar er hún
að dreifast hratt út á jökulaur um og
mel um sem eru að gróa upp í kjöl­
far frið un ar.“
Land græðsl an hóf fyr ir tveim ur
árum til raun ir til að hefta þessa út­
breiðslu lúpínu á Þórs merk ur svæð­
inu og lof aði ár ang ur inn góðu um
að það myndi takast. Nú í ár neit­
uðu for svars menn Skóg rækt ar rík­
is ins hins veg ar Land græðsl unni
um heim ild til að eyða lúpínu í
Þórs mörk og á Goða landi en þessi
svæði eru á for ræði Skóg rækt ar rík­
is ins. Um þetta seg ir Sveinn Run­
ólfs son land græðslu stjóri: „ Verði
ekk ert að gert mun lúpína því verða
alls ráð andi á hluta af Ran an um og
jökulaur un um fram an við Húsa dal
og ber ast síð an nið ur alla Mark ar­
fljót saura, nema þar sem ein hver
beit er. Á sama hátt mun lúpína
ber ast frá Álfa kirkju og um Stakk­
holt og Steins holt. Reynsl an sýn­
ir að ein planta á Steins holti var
mjög fljót að sá út frá sér og að
þekja u.þ.b. einn hekt ara. Nú hef­
ur Skóg rækt rík is ins ekki ver ið að
planta birki í Þórs mörk þannig að
ó rök studd full yrð ing þeirra um að
birk ið skyggi út lúpín una á ekki við
þarna. Rann sókn ir sýna að birki
nem ur yf ir leitt ekki land í lúpínu­
breið um, en vex mjög vel ef því er
plant að þar. Um hverf is ráðu neyt­
ið hef ur mark að stefnu um að fjar­
lægja lúpínu af stöð um þar sem hún
er ekki tal in æski leg, þar á með­
al Þórs merk ur svæð inu. Lúpín an
hverf ur vissu lega ein hvern tím ann
frá þeim stöð um sem hún nú er.
En ef ekk ert er að gert þá mun hún
breið ast út yfir afar stór svæði þess­
ar ar þjóð ar ger sem ar. Land græðsla
rík is ins tel ur brýnt að koma í veg
fyr ir þessa þró un,“ seg ir Sveinn
Run ólfs son.
mm
Þessi mynd þarfn ast ekki mik­
illa skýr inga. Hér er á ferð inni frá­
bær hug mynd Mjólk ur sam söl unn ar
við að koma fram leiðslu vör um sín­
um á fram færi og merkja þær ost­
um enda lög un heyrúll anna svip uð
og ost anna góðu. Þess ar snyrti legu
heyrúll ur er að finna á tún inu við
Dals mynni í Norð ur ár dal og víð ar
um sveit ir lands ins.
mm/ Ljósm. bae.
Frá Þórs mörk. Land græðslu stjóri tel ur brýnt að koma í veg fyr ir ó æski lega út­
breiðslu lúpínu, með al ann ars á Þórs merk ur svæð inu.
Roundup virk ar vel í bar áttu
gegn lúpínu
Un aðs dag ar í Hólm in um
Hót el Stykk is hólm ur
Ost ur var það heill in