Skessuhorn - 08.12.2010, Page 27

27MIÐVIKUDAGUR 8. DESEMBER
Ingi björg Inga dótt ir, kenn ari við
Mennta skóla Borg ar fjarð ar í Borg­
ar nesi, er ný kom in heim úr leik hús­
ferð til Grikk lands þar sem hún fór
á frum sýn ingu á leik rit inu Kvöld­
verð ur með Stalín. Dótt ir henn ar,
Anna Birta Tryggva dótt ir, leik ur
að al hlut verk ið í verk inu en hún er
leik list ar nemi við leik list ar skól ann
Tragka í Aþ enu. Að sögn Ingi bjarg­
ar vann dótt ir henn ar með þess ari
fram komu sann kall að an leik sig ur
í grísku at vinnu leik húsi en verk ið
hef ur feng ið mjög góð ar und ir tekt­
ir. „Ég veit ekki með leik sig ur en
það geng ur mjög vel,“ sagði Anna
Birta í sam tali við Skessu horn en
leik rit ið, Kvöld verð ur með Stalín,
er skrif að af mold a vísku skáldi sem
heit ir Ion Drutse. „ Þetta er kó­
mískt verk með dramat ísk um til­
þrif um. Við erum þrjú sem leik um;
kenn ar inn minn I ann is Mortzos
leik ur Stalín, Petr os X ekouk is leik­
ur þjón inn og ég leik söng kon una.
Leik rit ið fjall ar um unga söng konu
frá leik hús inu Bols hoi sem er send
heim til Stalíns til að skemmta hon­
um eft ir að hafa unn ið hin virtu
Stalín­verð laun. Hún hræð ist hann
því hún nær ekki að syngja eins og
hann vill og er und ir svo miklu á lagi
að hún fer að sjá of sjón ir. Gert er
grín að því hversu erf ið ur Stalín var
í einu og öllu og hvað und ir menn
hans máttu þola.“
Fékk á fall yfir grísku
harm leikj un um
Anna Birta bjó á Grikk landi þar
til hún átta ára göm ul flutti til Ís­
lands. Þá hef ur hún og búið í nokk­
ur ár í Bret landi og eitt ár í Bras il­
íu. „Ég út skrif að ist úr Mennta skól­
an um á Ísa firði og fór svo til Grikk­
lands. Ég var alltaf með á kveðna
nostal g íu og barna ræt urn ar tog­
uðu mig aft ur út. Draum ur inn var
alltaf að fara í leik list ina og mér
fannst til val ið að læra hana þar sem
hún á upp runa sinn að rekja. Ég
tók þátt í leik sýn ingu sem við sett­
um upp í mennta skól an um og vissi
alltaf að þetta væri fyr ir mig, einnig
var ég alltaf í söng námi af og til.“
Anna Birta seg ist hafa átt að sig á
því seinna hversu hug rökk hún var
að sækja um skóla þarna út. „Ég tal­
aði al veg á gæta grísku en fékk pínu
á fall á fyrsta ár inu þeg ar ég sat með
grísku harm leik ina í fang inu skrif­
að a á forn máli og vissi ekki al veg
hvað ég átti að gera. En með tím­
an um og æf ing unni þá kom þetta,
er búin að losa mig við hreim inn og
tala orð ið eins og inn fædd.“
Súr r eal ískt að skrifa
eig in hand ar á rit un
„Ég hef ver ið mjög láns söm. Í
sum ar lék ég í minni fyrstu kvik­
mynd og svo bauð kenn ar inn minn,
Mortzos, sem er mjög þekkt ur og
virt ur leik ari, mér að al hlut verk­
ið í þessu leik riti. Hann var til að
mynda mik ill vin ur Mel inu Merk­
uri sem er ein fræg asta leik kona
Grikk lands, þau hafa oft leik ið
sam an en hún var einnig menn­
inga mála ráð herra Grikk lands.
I ann is var einnig hægri hönd Andr­
ea Pap and eou fyrr ver andi for sæt is­
ráð herra á sín um tíma. Æf ing arn ar
tóku þrjá mán uði og við frum sýnd­
um 19. nóv em ber síð ast lið inn. Við
sýn um frá mið viku degi til sunnu­
dags og tvær sýn ing ar á laug ar dög­
um. Ég var veru lega stressuð, enda
er ég tvo tíma á svið inu án hlés og
syng á rúss nesku. Þeg ar mesta á lag­
ið var á okk ur sagði kenn ari minn
við mig: „Þú ann að hvort slærð í
gegn eða færð aldrei aft ur vinnu í
leik hús inu!“ En svo geng ur þetta
bara ljóm andi vel og við höf um
feng ið mjög já kvæða gagn rýni.
Súr r eal ís kasta stund in var að skrifa
eig in hand ar á rit un, ég fór al veg hjá
mér og fannst þetta mjög ó raun­
veru legt,“ sagði Anna Birta.
Er að skrifa ein leik
Fóst urpabbi Önnu Birtu býr úti
í Grikk landi og hef ur fjöl skyld­
an hald ið vel utan um hana. Hún
not ar til dæm is eft ir nafn ið hans,
Lion raki, því það get ur eng inn sagt
Tryggva dótt ir. „Eins og stað an er
í dag þá á jafn vel að sýna leik rit ið
ann að ár í röð. Við för um til Kýp ur
í vor að sýna verk ið og kannski til
Rúss lands, en leik rit ið hef ur feng­
ið mikla hylli þar. Ég er enn þá í
fullu námi með og út skrif ast í vor.
Svo vinn ég sem leið sögu mað ur á
eyj un um á sumr in. Ég er búin að
koma mér vel fyr ir hér á Grikk landi
og hugsa að ég verði hérna eitt hvað
á fram. Ég er búin að leggja mikla
vinnu í að koma mér inn í þenn an
heim hérna og vona bara að ég hafi
nóg að gera í leik list inni í fram tíð­
inni. Einnig von ast ég til að geta
unn ið eitt hvað heima á Ís landi, er
byrj uð að skrifa ein leik sem ég sýni
kannski á næsta ári ef allt geng ur
vel,“ sagði Anna Birta að end ingu.
ákj
Nú þeg ar kosn ing ar til stjórn laga­
þings eru af staðn ar er eðli legt að
velta fyr ir sér fram kvæmd þess, enda
er tím inn sem því er ætl að ur afar tak­
mark að ur mið að við um fang verk­
efn ins ins. Það er ljóst, hvaða skoð­
un sem fólk kann að hafa á því hvort
nú sé rétti tím inn til að halda þetta
þing eða á ein stök um stjórn laga þing­
mönn um, að ýms ar stjórn ar skrár­
breyt ing ar verð ur að gera og það má
ekki mis takast.
Það er aug ljóst að við erum að
halda stjórn laga þing vegna þess að
Al þingi hef ur á lýð veld is tím an um
reynst ó mögu legt að lag færa marga
og stóra galla á stjórn ar skránni og
eng in á stæða er til að ætla að ef stjórn­
laga þingi tekst ekki að laga þá að það
verði gert á næst unni. Við höf um séð
það á þess um tíma að Al þingi hef ur
reynst ó fært að fjalla um eig in völd í
stjórn ar skrá og eina leið in til þess að
losna úr þeirri sjálfs heldu sem þessi
mál eru í er að fela öðr um að vinna
verk ið. Því ætti það fyrsta sem stjórn­
laga þing ið ger ir að vera að á kveða að
setja þau mál sem Al þingi hef ur ekki
geta tek ist á við í for gang.
For gangs málin eru af tvenn um
toga. Þau sem er í stjórn ar kránni og
verð ur að laga eða fella út og svo þau
sem vant ar í hana.
Víkj um fyrst að því sem í stjórn­
ar skránni er og verð ur að laga.
Það er aug ljóst að það verð ur að
skerpa á þrí skipt ingu valds ins,
helst með eft ir far andi hætti:
• Að þing menn séu ekki ráð herr­
ar og helst verði aðr ir ráð herr ar en
for sæt is ráð herra fagráð herr ar. Þetta
er breyt ing sem mörg um þyk ir rót­
tæk, en ég bendi á að þeg ar er nokk ur
hefð fyr ir fagráð herr um hér á landi
og þetta er spurn ing um að gera það
að reglu.
Dóm ar ar séu vald ir með •
vönd uð um og fag leg um hætti
og þing ið stað festi nið ur stöðu
þess vals, ekki einn ráð herra.
End ur skrifa þarf all ar grein ar •
stjórn ar skrár inn ar sem fjalla
um emb ætti for seta Ís lands.
Hvort sem fólk vill að völd
for set ans séu minni eða meiri
eru þess ar grein ar svo ó skýr ar
að ekki verð ur við unað.
Lands dóm á að fella úr stjórn­•
ar skrá og setja skýr á kvæði
um á byrgð ráð herra, þing­
manna og æðstu yf ir manna
ráðu neyta og rík is stofn anna
í starfi. Hæsti rétt ur ætti að
geta fjall að um slík mál ef lög
um þessi mál eru skýr.
Það þarf auð vit að að af nema •
62 gr. stjórn ar skrár inn ar um
sér stakt sam band rík is og
Evang el ísk lúth ersku kirkj­
unn ar, það er svo verk efni
lýð ræð is ins, að fjalla um sam­
band rík is við trú fé lag ið þjóð­
kirkj una, eins og önn ur trú­
fé lög. Aðr ar grein ar stjórn ar­
skrár inn ar sem fjalla um trú­
frelsi standa vel fyr ir sínu og
þarf ekki að hrófla við.
Víkj um þá að því sem þarf að
bæta við:
Það er aug ljóst að af við bót­•
um við stjórn ar skrána verð­
ur að setja í for gang að ræða
um eign ar hald á auð lind­
um. Ég hef sjálf ur tal að fyr­
ir þeirri hug mynd er að
sett verði á kvæði sem seg­
ir að mik il væg ar, tak mark að­
ar auð lind ir séu þjóð ar eign.
Hug tak ið Þjóð ar eign verði
skýrt í stjórn ar skrá sem sam­
eign lands manna sem rík ið
fer með um sjón með en get­
ur ekki selt.
Rétt væri að setja for mála sem •
kveð ur á um að vald ið spretti
af þjóð inni og grund vall­
ar rétt indi og skyld ur borg­
ar anna og hvaða grunn gildi
liggja til grund vall ar rík inu.
Stjórn ar skrá in mætti kveða á •
um að mann rétt inda á kvæði
al þjóða samn inga sem Ís land
er að ili að séu stjórn ar skrár­
var in.
Við eig um að ræða með hvaða •
hætti stjórn ar skrá in fjall ar um
rétt fólks til að lifa mann sæm­
andi lífi, þrátt fyr ir sér þarf ir,
veik indi eða at vinnu missi.
Það er í öllu falli al ger lág marks­
krafa að stjórn laga þingi tak ist að skila
af sér frum varpi að nýrri stjórn ar skrá
sem tek ur á þeim at rið um sem Al­
þingi hef ur ekki get að og mun ekki
geta breytt. Það er á stæð an fyr ir því
að nauð syn legt er að halda stjórn­
laga þing. Stjórn laga þings menn skulu
ekki halda að ný stjórn ar skrá verði
ein hvers kon ar stór kost leg ur nýr
sam fé lags sátt máli sem muni í einni
svip an laga lýð ræð ið, stjórn mál in
og sam fé lag ið í einni svip an. En hún
verð ur von andi fyrsta skref ið í þá átt
og þá kem ur það í hlut okk ar ­ þjóð­
ar inn ar ­ að taka næstu skref til þess
og þroska stjórn mála menn ingu okk­
ar og lýð ræð is hefð.
Sæv ar Ari Finn boga son
Ég kaus tutt ugu og þrjá á stjórn­
laga þing. Tveir af þeim komust
inn, Andr és Magn ús son lækn ir og
Vil hjálm ur Þor steins son. Það eru
tveir góð ir en eng inn af land byggð­
ar mönn un um sem ég kaus komst
inn. Enda komust bara þrír lands­
byggð ar menn á stjórn laga þing ið.
Nú er það svo að Al þingi setti lög
um kosn ing ar til stjórn laga þings. Í
þess um lög um var sett s é r ­
stök trygg ing fyr ir
því að kynja hlut föll
yrðu ekki af kára­
leg (sem reynd ar
ekki varð). En
hefði þá ekki al­
veg eins þurft
að setja sér staka
trygg ingu í lög in
fyr ir því að hlut­
fall á milli íbúa
hö f uð borg a r­
svæð is og lands­
byggð ar yrðu
ekki af kára leg?
Kjós end um var
ekki treyst fyr ir fram til
þess að gæta eðli legs kynja hlut­
falls. Kjós end um var hins veg ar
treyst fyr ir fram til þess að gæta þess
að hlut fall á milli höf uð borg ar og
dreif býl is yrði eðli legt. Eða þá að
hlut fall ið höf uð borg ar svæði/lands­
byggð var talið skipta svo ó sköp
litlu máli að ekki væri nokk ur þörf á
að setja ein hverj ar regl ur um það.
Mér finnst mjög slæmt hversu
fáir lands byggð ar menn komust á
stjórn laga þing ið. Mín skoð un er
sú að sá sem seg ir A verð ur líka að
segja B. Sá sem set ur á kvæði í lög
um leið rétt ingu kynja hlut falls verð­
ur líka að setja á kvæði um leið rétt­
ingu hlut falls á milli höf uð borg ar­
svæð is og lands byggð ar.
Hinn kost ur inn væri bara sá að
treysta kjós end um að öllu leyti til
að kjósa án nokk urra leið rétt inga
eft ir á.
Að lok um má rifja upp að Al þingi
kaus sér staka nefnd til að end ur­
skoða stjórn ar skrána á sín um tíma
og starf aði hún á ár un um 2005­
2007. Sem sveit ar stjóri Reyk hóla­
hrepps sendi ég þeirri nefnd er­
indi á sín um tíma
og bað nefnd­
ina að hug­
leiða hvort
ekki væri
rétt að setja
inn á kvæði
í stjórn ar­
skrá um rétt al­
menn ings til lög­
gæslu. Þá var stað­
an sú að sú lög reglu­
stöð sem þjón aði í bú um
Reyk hóla hrepps var á Pat­
reks firði í 200 km fjar lægð.
Nú hef ur það gerst að lög reglu­
stjórn in hef ur flust til Ísa fjarð ar
og er öllu lög reglu liði á Vest fjarða­
kjálk an um stjórn að það an. Eins
hafa sam göng ur á milli Hólma vík ur
(þar sem er lög reglu stöð) og Reyk­
hóla batn að síð an þá, en þar á milli
eru 60 km. Eigi að síð ur finnst mér
rétt að rifja þetta upp nú í að drag­
anda stjórn laga þings.
Ein ar Örn Thor laci us
fyrrv. sveit ar stjóri
Pennagrein Pennagrein
Stjórn laga þing og
lands byggð in
Stjórn laga þing verð ur
að for gangs raða
Mynd ir úr leik sýn ing unni
Kvöld verð ur með Stalín.
Ung ís lensk leik kona stend ur sig vel í Grikk landi
Anna Birta Tryggva dótt ir