Skessuhorn - 21.09.2011, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 21. SEPTEMBER
Land náms setr ið í Borg ar nesi
fagn ar um þess ar mund ir fimm ára
af mæli sínu. Af því til efni verð ur
laug ar dag inn 24. sept em ber næst­
kom andi frum flutt ur ein leik ur­
inn „Blót goð ar“ sem sam inn er
og flutt ur af Þóri Tul ini us leik ara.
Leik stjóri verks ins er sænski leik­
stjór inn Pet er Eng kvist, en hann
leik stýrði Bene dikt Er lings syni í
Skalla gríms syni og Orms tungu
sem sýnd ar voru við mikl ar vin­
sæld ir fyr ir nokkrum árum.
Í kynn ingu seg ir að verk ið fjalli
um hinn forna sið er land náms fólk
að hyllt ist fyr ir kristni töku. Í ein­
leikn um bregð ur Þór sér í hlut verk
ým issa vel þekktra per sóna Ís lend­
inga sagna. Sögu svið ið er Þing vell­
ir þá er kristni var lög tek in. Legg ur
Þór út frá rit uðu máli Ís lend inga­
bók ar Ara fróða en get ur í eyð urn­
ar, sem eru ansi marg ar eins og seg­
ir í kynn ingu. Þar seg ir einnig að
leik sýn ing in sé inn blás in af sagna­
mönn um sögu ald ar inn ar sem fóru
milli bæja, sögðu frá og skreyttu
vel. Vafa laust hafa þeir not að öll
með ul í bók inni til að miðla efn inu
af krafti og gera stund ina ó gleym­
an lega fyr ir þá sem á hlýddu. Voru
þeir skáld, leik ar ar eða uppi stand­
ar ar?
Frum sýn ing „Blót goða“ er sú
fyrsta af fimm frum sýnd um verk um
sem flutt verða á Sögu lofti Land­
náms set urs ins í vet ur. 15. októ­
ber kl. 20 verð ur frum sýnd „Lífs­
daga bók ást ar skálds“ um ævi og
ást ir Páls Ó lafs son ar, en Þór ar inn
Hjart ar son hef ur sett sam an sýn­
ingu um ævi og ást ir skálds ins. 4.
nóv em ber kl. 20 mun Ari Eld járn
uppi stand ari láta gamm inn geysa af
sinni al kunnu snilld. Í jan ú ar munu
svo verða frum flutt ar tvær sýn ing­
ar sem fjalla um feðgana frá Kirkju­
bóli. Á fyrri sýn ingfunni, „Skáld­
ið sem sól in kyssti“ seg ir Silja Að­
al steins dótt ir sögu ljóð skálds­
ins, bónd ans og hug sjóna manns­
ins Guð mund ar Böðv ars son ar frá
Kirkju bóli. Sýn ing in er byggð á
sam nefndri bók Silju.
Í fram haldi af þeirri sýn ingu
mun son ur Guð mund ar, Böðv­
ar Guð munds son, fara með eig ið
efni. Böðv ar tók við skálda kyndl in­
um af föð ur sín um en hann hef ur
get ið sér gott orð sem rit höf und ur,
laga og texta höf und ur, trú bador og
leik skáld.
-frétta til kynn ing
Á St.Franciskusspítalanum í
Stykk is hólmi, sem nú er hluti af
Heil brigð is stofn un Vest ur lands,
hef ur í bráð um tutt ugu ár ver ið
starf rækt háls­ og bak deild und ir
stjórn fagteym is. Sam anstend ur það
af lækni, sjúkra þjálf ur um, hjúkr un­
ar fræð ingi, geð hjúkr un ar fræð ingi
og að stoð ar fólki við sprautu með­
ferð, auk starfs manns á legu deild.
Í ný legri út tekt á veg um vel ferð­
ar ráðu neyt is ins er lagt til að starf­
semi háls­ og bak deild ar inn ar verði
auk in að um fangi þar sem hún hef­
ur gef ið góða raun. Eng in á kvörð­
un um slíkt ligg ur þó fyr ir.
Stofn end ur deild ar inn ar í upp­
hafi árið 1992 voru þau Lucia de
Kor te, sjúkra þjálf ari og Jós ep Ó
Blön dal lækn ir sem bæði starfa enn
við deild ina. Seg ir Jós ep þetta hafa
ver ið í fyrsta skipti sem slíkt fyr ir­
komu lag á rekstri og upp bygg ingu
sam bæri legr ar deild ar var reynt í
Evr ópu. Fyr ir komu lag ið á rekstri
og með höndl un sjúk linga sé að
banda rískri fyr ir mynd en þar lend ir
lækn ar byrj uðu á ní unda ára tug síð­
ustu ald ar að tengja sam an þær níu
grein ar sem bak vanda mál falla und­
ir í lækn is fræði. Banda rísk ar rann­
sókn ir frá átt unda og ní unda ára­
tugn um sýndu fram á tak mark að­
an ár ang ur sér tækra með ferða ein­
göngu svo sem æf inga, hnykk inga,
sprautu með ferða og fleira.
„Í kjöl far ið fóru menn að prófa sig
á fram með að tengja úr ræði mark­
visst sam an með góð um ár angri,“
seg ir Jós ep. Fyr ir tveim ur árum var
gerð út tekt á ár angri með ferð ar í
Stykk is hólmi. Reynd ist hann al­
mennt góð ur en í út tekt inni kem­
ur með al ann ars fram að um 85%
þeirra sem hafi sótt sér með ferð á
háls­ og bak deild inni hafi enn ver­
ið að gera æf ing ar 1­ 2 árum frá út­
skrift og lyfja notk un hóps ins mun
minni eft ir með ferð en áður. Út­
tekt in náði til fólks sem ver ið hafði
í með ferð 9­26 mán uð um áður en
hún var gerð.
Lang ir biðlist ar
Und an far in ár hafa að með al tali
250­300 manns beð ið inn lagn ar í
Stykk is hólmi og hef ur bið tími ver­
ið um eitt og hálft ár. „Bið tími eft­
ir inn lögn er kostn að ar sam ur fyr­
ir sjúk linga, heil brigð is kerf ið og
sam fé lag ið í heild. Lyfja kostn að­
ur og kostn að ur vegna skamm tíma
með ferð ar úr ræða með an beð ið er
eft ir inn lögn er mik ill og myndi
lækka til muna ef hægt væri að eyða
biðlist um með stækk un deild ar inn­
ar og koma á skil virkara skipu lagi á
grein ingu og með ferð háls­ og bak­
vanda í land inu al mennt. Al gengt
er að fólk sé í sjúkra þjálf un og
annarri með höndl un í lang an tíma
án þess að það skili nein um var an­
leg um ár angri. Það er mjög baga­
legt fyr ir sjúk linga og sam fé lag ið í
heild. Stækk un háls­ og bak deild­
ar myndi spara tals verð ar fjár hæð ir
í heil brigð is kerf inu þar sem kostn­
að ur við þá sem bíða með ferð ar
myndi lækka til lengri tíma lit ið en
hann er mik ill vegna áð ur greindra
þátta,“ seg ir Jós ep.
Já kvæð ar nið ur stöð ur
út tekt ar
Í ný leg um nið ur stöð um út tekt­
ar á starf semi St. Franciskusspít­
ala sem gerð var á veg um vel ferð ar­
ráðu neyt is ins, og birt ar voru fyrr á
þessu ári, er með al ann ars lagt til að
starf semi háls­ og bak deild ar spít­
al ans verði auk in að um fangi. Í út­
tekt inni seg ir með al ann ars: „Til
langs tíma lit ið væri hyggi legt að
nýta reynslu og þekk ingu fagteym­
is ins til að efla þekk ingu og þjálf un
heil brigð is starfs fólks á lands vísu.
Öfl ug ast væri að gera deild ina að
landsmið stöð, eins kon ar „ National
Spine Institu te.“ Hefði hún það
hlut verk í sam vinnu við sér fræð­
inga Lands spít al ans, aðr ar heil­
brigð is stofn arn ir, há skóla og vís­
inda sam fé lag ið að koma á verk ferl­
um á sviði grein ing ar og með ferð­
ar háls­ og bak vanda mála og standa
fyr ir rann sókn um. Slík stofn un
myndi sinna ráð gjöf til handa fag­
fólki og skipu leggja mennt un og
þjálf un, en á deild inni eru nú þeg ar
starf andi nem ar í sjúkra þjálf un og
lækn is fræði.“
Í sum ar voru unn ar skemmd ir á
gömlu bát un um á Safna svæð inu í
Görð um á Akranesi og enn er ver­
ið að auka við eyði legg ing una. Jón
All an son for stöðu mað ur Byggða­
safns ins seg ir að ekki standa til
að leggja út í kostn að við eft ir lit á
svæð inu með upp setn ingu eft ir lits­
mynda véla eða auk inn ar gæslu að
svo komnu máli. Það sé hins veg­
ar sorg legt að horfa upp á sögu leg­
ar minj ar eyði lagð ar.
„Það er ekki ver ið að vinna nein­
ar stór skemmd ir á bát un um svos­
em, en þeg ar mað ur mæt ir til vinnu
eft ir helg ar má alltaf sjá merki um
nýj ar skemmd ir sem hafa ver ið
unn ar þeg ar eng inn er á svæð inu.
Þeg ar bát arn ir voru sett ir upp hér á
sín um tíma voru þeir end ur gerð ir.
Þetta byrj aði með því að ein og ein
rúða var brot in og það virð ist hafa
gef ið skot leyfi á frek ari skemmd­
ir. Und an farna mán uði hef ur mað­
ur svo séð tals verð an mun á því
hvað bát arn ir hafa drabb ast nið ur
vegna skemmd anna. Lík lega verð­
ur bát un um lok að í vet ur. Því fylg ir
kostn að ur og því verð ur ekki neit að
að skemmti legra væri að eyða þeim
pen ing um í upp bygg ingu frek ar en
að fyr ir byggja frek ari skemmd ir.
Það er svo sem ekki ann að hægt að
gera en að biðla til vel vilj aðra íbúa
í ná grenni Safna svæð is ins að vera á
varð bergi gagn vart skemmd ar vörg­
um. Ég vil taka sér stak lega fram að
krakk ar sem koma að skoða bát ana
og leika sér hér á svæð inu eru jafn
hjart an lega vel komn ir og áður,“
seg ir Jón að lok um.
ksb/ Ljósm. hs.
Enn ver ið að skemma
báta á Görð um
Í til efni af fimm ára af mæli Land náms set urs ins í Borg ar nesi verð ur frum flutt ur
ein leik ur inn „Blót goð ar“ sem sam inn er og leik inn af Þóri Tul ini us.
Land náms setr ið fagn ar
fimm ára af mæli
Háls- og bak deild in í Stykk is hólmi tví tug á næsta ári
Svig rúm til stækk un ar
Fjöldi inn lagn ar rúma í Stykk is­
hólmi hef ur hald ist ó breytt ur frá
stofn un en pláss er fyr ir 13 sjúk­
linga til inn lagn ar á deild inni. Seg­
ir Jós ep svig rúm til að bæta við
þrem ur til fimm inn lagn ar rúm um
á háls­ og bak deild ina. „Vinnu ferl­
ið við með höndl un hvers sjúk lings
er í gegn um teym is vinnu þannig að
hér koma all ir starfs menn að með­
höndl un hvers og eins. Starf sem­
in býð ur því upp á að hér séu fleiri
sjúk ling ar inniliggj andi, eða allt
að 18, en við telj um frek ari stækk­
un geta kom ið nið ur á teym is vinn­
unni. Það sem við höf um hins veg ar
á huga á að gera er að kenna öðr um
þær að ferð ir sem hafa ver ið þró að ar
hér frá stofn un deild ar inn ar. Í fram­
hald inu mætti hugsa sér að þeg ar
búið væri að sam hæfa verk ferla og
þekk ingu þeirra sem starfa við bak­
með ferð ir á Ís landi þá kæmu sjúk­
ling ar hing að í Stykk is hólm til inn­
lagn ar í viku. Eft ir það héldu þeir
svo sinni með ferð á fram á heima­
slóð um í sam vinnu við teymi þar,
sam bæri leg við það sem starfar á
háls­ og bak deild inni hér í Stykk is­
hólmi,“ seg ir Jós ep að lok um.
ksb
Í ný legri út tekt á veg um vel ferð ar ráðu neyt is ins er lögð til aukn ing á um fangi á
starf semi háls­ og bak deild ar inn ar á St. Franciskusspít ala í Stykk is hólmi.
Mynd in er tek in í æf inga sal háls­ og bak deild ar inn ar í Stykk is hólmi.