Skessuhorn - 11.07.2012, Síða 32

���������������������
��������������������������������
������������ ��������������������
��������������������������������
S m á a u g l ý s i n g a r -
a t b u r ð a d a g a t a l - f r é t t i r
www.skessuhorn.is
V e l j u m í s l e n s k t
Skessuhorn
Nú stend ur yfir forn leifa upp gröft­
ur við gamla ver búð á Gufu skál­
um. Verk efn ið er sam starfs verk efni
Forn leifa stofn un ar Ís lands, Þjóð­
garðs ins Snæ fells jök uls, Forn leifa­
vernd ar rík is ins, City Uni versity of
New York (Cuny) og Stir l ing há­
skóla á Bret landi. Ell efu forn leifa­
fræð ing ar og ­nem ar eru stadd­
ir á svæð inu við upp gröft en auk
Lilju Bjark ar Páls dótt ur sem stjórn­
ar verk inu og Á gústu Ed wald eru
aðr ir starfs menn frá nokkrum há­
skól um í Banda ríkj un um, flest ir frá
Cuny. Upp gröft ur inn er fjár magn­
að ur af banda ríska vís inda sjóðn um
National Sci ence Founda tion en
verk efn ið er einnig styrkt af Þjóð­
garð in um Snæ fellsjökli.
Blaða mað ur Skessu horns fór á
upp graft ar svæð ið og spjall aði við
Lilju Björk. „ Þetta er björg un ar upp­
gröft ur því minjarn ar eru að hverfa
vegna rofs, bæði frá sjó og land foki.
Við verð um hér í fjór ar vik ur við að
grafa ver búð sem far ið er að brotna
und an. Þá held ur gröft ur á fram í
skurði í öðr um ver búð ar hól sem
við byrj uð um á í fyrra auk smærri
verka," seg ir Lilja.
Upp hleðsl ur standa
enn vel
Lilja hef ur fylgst með svæð inu í
lang an tíma. „Ég hef fylgst með
staðn um síð ast lið in fimm ár því
mér finnst hann spenn andi og mik­
il væg ur út frá forn leifa fræði legu
sjón ar miði. Því hef ég kom ið hing­
að nokkrum sinn um á ári og tek ið
ljós mynd ir af rofa svæð um. Á milli
mynda taka hjá mér hef ég séð mikl­
ar breyt ing ar og stund um stór grjót
fær ast um svæð ið. Fólk átt ar sig oft
ekki á því að þetta eru leif ar af ver­
búð um og öðr um mann virkj um
tengd um sjó sókn en ekki bara eitt­
hvað fjöru grjót. Árið 2008 gerði ég
fyrstu rann sókn ina fyr ir styrk frá
Forn leifa sjóði og var þá með lít inn
hóp forn leifa fræð inga. Í fyrra fékk
verk efn ið fjár magn frá Banda ríkj un­
um til að stunda rann sókn ir á Gufu­
skál um í þrjár vik ur auk þess sem
Þjóð há tíð ar sjóð ur styrkti verk efn ið.
Þá var hérna tólf manna hóp ur og
við gróf um nokkra skurði á svæð um
sem mik ið láta á sjá vegna rofs. Ég er
að vinna í því að skrá þær minj ar sem
sjást en þær eru hér á gíf ur lega stóru
svæði og mun stærra en ég bjóst við.
Svo er vind ur inn stöðugt að blása
ofan af minj um og því kem ur á vallt
nýtt í ljós," seg ir Lilja Björk.
Sam kvæmt kolefn is grein ingu eru
þær minj ar sem nú er ver ið að skoða
frá því snemma á 15. öld og hafa
ýms ir mun ir fund ist á svæð inu. „Við
erum búin að ald ur greina eina tóft­
ina og það kom í ljós að hún væri frá
1420­1430 og ég gæti trú að að flest­
ar minjarn ar næst strönd inni séu frá
15.­16. öld.
Ver búð in sem við erum að rann­
saka nú er mjög vel varð veitt, ég átti
ekki von á því að hún stæði svona
vel. Enn sem kom ið er hef ur ekki
kom ið mik ið af grip um enda erum
við rétt kom in í gegn um hrun­ og
á fokslög og nið ur á mann vist ar lög.
Flest ir mun ir sem við finn um tengj­
ast fisk vinnslu. Við höf um einnig
fund ið tafl menn sem tengj ast af­
þreyingu ver manna­ og kvenna."
seg ir Lilja.
Finna fyr ir
mikl um stuðn ingi
Öll mann vist ar lög sem hóp ur inn
gref ur upp eru sigt uð til að fá sem
heild stæð ast safn af dýra bein um. Af
safn inu má svo ráða hvaða teg und ir
var ver ið að veiða og jafn vel á hvaða
tíma bil um menn stund uðu veið arn­
ar. Dýra bein in eru svo flokk uð og
greind í vet ur. Á síð asta ári varð af­
rakst ur inn yfir 500 kg af dýra bein­
um, bæði fisk­ og spen dýra bein.
Á Sand ara gleði geta á huga sam ir
kíkt á upp gröft inn sem er í gangi við
Gufu skála vör. „ Þetta er skemmti legt
svæði og við höf um fund ið fyr ir mjög
mikl um stuðn ingi fólks hér sem er
al veg ó met an legt. Á laug ar dag inn
14. júlí ætl um við að hafa opin dag.
Þá er Sand ara­ og Rifs ara gleð in og
við mun um vera úti á svæði frá kl.
12­16 þar sem fólk get ur séð hvern­
ig við vinn um og feng ið leið sögn um
svæð ið. Ef veð ur leyf ir mun um við
hafa hjá okk ur gripi sem hafa kom ið í
ljós í sum ar og fólk get ur skoð að. Við
höf um ver ið að fá mik ið af gest um
og flest ir þeirra út lensk ir ferða menn.
Þá hafa þeir bara séð eitt hvað um
að vera og kom ið og kíkt á okk ur,"
seg ir Lilja að lok um sko
Forn leifa upp gröft ur við Gufu skála
Hluti af mann skapn um sem er að vinna við upp gröft inn und ir for ystu Lilju Bjark ar
Páls dótt ur. Lilja er fyr ir miðju í fremstu röð, í jakka frá 66°norð ur.
Lilja Björk og Dr. Á gústa Ed wald eru hér við störf í ein um upp greftrin um.
Þessi ten ing ur fannst á svæð inu. Ten­
ing ur inn er ekki full klár að ur, en er í
ein stak lega góðu á standi.
Ljósm. Lilja Björk.