Læknablaðið - 15.10.2004, Blaðsíða 23

FRÆÐIGREINAR / DÍKLÓFENAC í MJÓGIRNI
þrjár slímhúðarblæðingar sáust hjá tveimur þátttak-
endum. Það hefur þó ekki verið staðfest með hef-
ðbundnum speglunaraðferðum að holsjárhylkisrann-
sókn sé fullnægjandi til að skoða maga. Kerfisbundin
skoðun á ristli var ekki möguleg. Það þurfti hins vegar
að gera skoðun á efsta hluta ristils til að meta hvenær
holsjárhylkið færi niður í digurristil (caecum). Við þá
skoðun sást stórt sár hjá einum sjálfboðaliða og frítt
blóð hjá öðrum.
Kalprotektín: Meðalgildi kalprotektíns (±SD)
(normalgildi<60) fyrir lyfjagjöf var 29 mg/L (±28) en
148 mg/L (±108) eftir lyfjagjöf (p< 0,001). Allir þátt-
takendur nema einn sýndu hækkun á kalprotektíni
eftir meðferð (mynd 1). Marktæk fylgni fannst milli
vegins áverkaskors og hækkunar á kalprotektíni eftir
meðferð (r = 0,78; p < 0,01) (mynd 2). Það var ekki
marktæk fylgni milli hækkunar á kalprotektíni og
blóðrauða (r=0,l) eða einkennaskors (r=0,07).
Meltingarfæraeinkenni: Tólf sjálfboðaliðar höfðu
óþægindi frá meltingarfærum meðan á lyfjagjöf stóð
og flestir þeirra höfðu fleiri en eina tegund (mynd
3). Langalgengasta og svæsnasta einkennið var vind-
gangur (mynd 4). Ekki kom fram marktæk fylgni milli
einkenna og áverkaskors eða kalprotektíns.
Blóðrannsóknir: Engin marktæk breyting varð á
blóðgildum nema meðalgildi blóðrauða lækkaði úr
145,1 í 136,8 g/L (t=2,71; p<0,05). Tíu þátttakendur
lækkuðu í blóðrauða á bilinu 10-18 g/L.
Breyting á kalprotektíni gr/L eftir díklófenac
Mynd 1. Kalprotektín í hœgðtim fyrir og eftir díklófenac.
Breyting á kalprotektíni gr/L eftir díklófenac
ouu
♦

Y= 118,8+0,78x
300 - 200 <
♦ — ~
< i
1 W 1 ) 20 40 60 i i 80 íoo i: !0
-100 J Áverkaskor eftir díklófenac
Mynd 2. Samband áverkaskors og breytinga á kalprotektíni.
Umræða
Skoðun á meltingarvegi með holsjárhylki er rnjög
áhugaverð aðferð sem er í örri þróun. Hún hefur
sannað gildi sitt við nokkra sjúkdóma og/eða vanda-
mál. Aðferðin er kjörrannsókn við að finna dulda
blæðingu frá meltingarvegi og hún er einnig gagnleg
við að meta og greina Crohn's sjúkdóm (5-9). Engar
rannsóknir hafa verið gefnar út um notkun holsjár-
hylkis við að greina áverka af völdum salflyfja en ein
rannsókn hefur verið gefin út í formi útdráttar (4).
Mat á salílyfjaáverka er töluvert vandasamari heldur
en að greina æxli og æðaflækjur með holsjárhylki. Salí-
lyfjaáverki kemur fram í ntörgum myndum og það
eru einkum vægari tegundir sem erfitt er að meta. Þar
er unt að ræða forstig sára sem byrja með því að slím-
húðartotur þurrkast af („denuded mucosa") og fram
koma rauðir blettir með eða án rofs á slímhúð. Enn-
fremur koma smáblæðingar í slímhúð sem geta síðan
sprungið út og myndað sár með blæðingu. Höfundar
þessarar greinar hafa ekki mikla reynslu í úrlestri hol-
sjárhylkisrannsókna (rnjög fáir hafa slíka reynslu) en
þeir hafa allir setið námskeið og heimsótt staði þar
sem rannsóknin er framkvæmd.
Haft var samráð við þann vinnuhóp sem fyrstur
gerði rannsókn á áhrifum gigtarlyfja á mjógirni og
fenginn úrlestur á okkar myndböndum (4) en í okkar
Mynd 3. Fjöldi þátttakenda með einkenni frá meltingar-
fœrum.
Fjðldl
Brjóstsviöi
65
Nióurgangur Uppþemba óþægindi í Vindgangur
kviðarholi
Mynd 4. Samtals stigfyrir einkennifrá meltingarfœrum
fyrir alla sjálfboðaliða.
Læknablaðið 2004/90 691