Akureyri - 07.08.2014, Blaðsíða 12

12 28. tölublað 4. árgangur 7. ágúst
Bréf frá Kaupmannahöfn
29.07. 2014
Kæru Akureyringar
Mér datt í hug að skrifa ykkur línu
héðan frá Kaupmannahöfn þar sem
ég hef nú dvalið í tæpar tvær vik-
ur. Ekki nenni ég að þreyta ykkur
á að lýsa veðurblíðunni, því eins og
við Akureyringar vitum, nennum
við lítt að fást um fréttir af veðri
utan okkar eigin heimabyggðar. Við
áttum hlýjasta júní hér við Eyja-
fjörðinn síðan árið 1933. Látum
það gott heita.
Mig langar hins vegar að bera
saman nokkur atriði í menningu
Dana og Akureyringa. Mig langar
að byrja á að ræða umhverfisvænar
samgöngur. Ég veit að sumir Ak-
ureyringar spyrja: Hvers vegna að
ganga eða hjóla ef hægt er að aka á
bíl? Ekki sakar ef bíllinn er fínn og
nýþveginn. Gaman að aka um með
vinstri olnbogann út um gluggann,
einkum á góðviðrisdegi.
Málið er bara að við erum hægt
en örugglega að skemma framtíð
barnanna okkar með koltvísýringi.
Við erum að myrða plánetuna, hægt
en örugglega. Tvö mál eru sögð ógna
heimsbyggðinni helst nú um stund-
ir. Annað er vaxandi efnahagslegur
ójöfnuður. Lýðræði gerir ráð fyrir
jöfnuði. Ef ójöfnuður fer í hæstu
hæðir eins og t.d. í Bandaríkjun-
um síðari ár leiðir slík öfugþróun
að jafnaði af sér átök, jafnvel stríð.
Sjá má merki um það hér á landi
einnig að stjórnmálamenn mylji
undir ólígarka og forríka vini en al-
menningur sjálfur verði undir. Það
er ekki nóg að nöldra til að bregð-
ast við. Það þarf að aðhafast. Hin
helsta ógn samtímans er umhverfi-
sógnin. Það hefur verið áhugavert
að sjá umræðu um nýtt miðbæj-
arskipulag hér á Akureyri fara sí-
endurtekið í þann farveg að hvað
mikilvægast sé að einkabíllinn fái
sem mestan framgang, að þaðverði
alls staðar að vera næg bílastæði
fyrir borgarana og svo framvegis.
Bíll er dauður hlutur. Manneskjur
eru lifandi. Blóm og tré eru líka lif-
andi sem og kindur og kýr í Eyja-
firði. Sömu sögu er að segja um
þorskinn í hafinu sem gerir okkur
kleift að kaupa föt á börnin okkar.
Öll þurfum við skilyrði til að dafna
og þrífast. Bíll sem eyðir jarðelds-
neyti ógnar með eitrun andrúms-
loftsins jafnvægi og afkomuskilyrð-
um líkt og margs konar orkufrek
iðnaðarstarfsemi hér á landi. Snúa
þarf af braut sértækra hagsmuna
ólígarkanna, það er samasemmerki
milli umhverfisógnar og ójöfnuðar.
Græðgin er óseðjandi púki og hún
er andstæða sjálfbærni og langtíma
áætlanagerðar.
Danir eru býsna umhverfis-
sinnaðir svo læra má af. Þeir hafa
fundið svör við sumum af ógnum
vaxandi mengunar. Vindmyllur
framleiða umhverfisvænt rafmagn
og á götunum er hjólhesturinn eitt
aðalmálið. Danir hafa lengi þróað
sitt samgöngukerfi innan Kaup-
mannahafnar þannig að þar þurfa
hjólreiðamenn ekki að vera hrædd-
ir um að verða eknir niður. Þar fer
hjólreiðamaður ekki að hósta á
rauðu ljósi vegna útblásturs frá
tugum ökutækja í kring. Í Kaup-
mannahöfn er líka víða litið niður
á þann sem notar einkabílinn til
allra ferða, áherslan á vistvænar
samgöngur hefur lengi verið við
lýði og reisn hjólreiðafólksins að-
greinir hinn danska hjólreiðamann
frá akureyrskum, leyfi ég mér að
fullyrða í þessu litla bréfi. Konur
og karlar hjóla með reisn í Kaup-
mannahöfn. Þar fer stolt fólk sem
PÆLING
Björn Þorláksson
EITT DÆMI UM umburðarlyndi og frjálslyndi Dana. Á baðströndinni Amager
Strand má fá lánaða öskubakka til að stinga í sandinn, fólk skilar þeim svo aftur
og eru heimtur í dagslok nánast 100% að sögn starfsmanns og sjaldgæft að fólk
hendi stubbnum í sandinn. Fremur en að beita boðum og bönnum höfða Danir
til þess að reykingamenn sýni elsku sína gagnvart umhverfi Kaupmannahafnar
með því að ganga frá sígarettustubbum.
ÞAÐ ER GAMAN að fljúga skýjum ofar í Tívolíinu í Kaupmannahöfn. En það eitt að máta sinn bakgrunn við menningu annarra þjóða dugar líka oft eitt og sér til þess að hugurinn fari á flug, burtséð frá öllum
leiktækjum.