Bæjarins besta - 24.02.2011, Qupperneq 4

4 FIMMTUDAGUR 24. FEBRÚAR 2011
Með síðustu skáldsög-
una í smíðum, eða hvað?
Eyvindur P. Eiríksson gaf út
tvær nýjar bækur fyrir jólin sem
bætast í veglegt ritsafn hans. Það
eru barnabókin „Lillilalli og vatn-
ið góða“ og ljóðabókin „Varstu?“
Eyvindur hefur helgað sig ritstörf-
um að mestu frá árinu 1987 en
drýgt tekjurnar með kennslu og
hefur hann kennt á flestum skóla-
stigum.
Eftir Eyvind liggja ljóð, skáld-
sögur, þýðingar og greinar í fag-
tímaritum. Fyrsta ljóðabók hans,
„Hvenær?“, kom út 1974 og
fyrsta skáldsagan, „Múkkinn“,
1988. Eyvindur P. Eiríksson býr
nú í Dalane á Rogalandi í Noregi
en dvelst oft fyrir vestan.
Blaðamaður Bæjarins besta
settist niður með Eyvindi og leit
yfir farinn veg.
– Hvernig byrjaði ritferilinn?
„Ég byrjaði seint að skrifa. Ég
var eitthvað að yrkja í mennta-
skóla eins og svo margur en ekk-
ert að ráði, villtist áfram mennta-
veginn og fór á vinnumarkaðinn.
Lengst af vann ég við háskóla-
kennslu, í Reykjavík, Finnlandi
og Danmörku. Þegar ég sneri aft-
ur heim til Íslands frá Danmörku
árið 1987 var ég ekki með neina
stöðu og ákvað að sækja ekki
strax um slíka en láta slag standa
og reyna að skrifa í nokkur ár.
Mér var reyndar bent á að ég ætti
mikla möguleika á að fá auglýsta
stöðu við Háskólann en ég ákvað
að sækja ekki um hana. Seinna
fékk ég að vita að ég hefði ör-
ugglega fengið hana en ég sé
ekki eftir þeirri ákvörðun minni.
Það hefði svo sem ekkert verið
slæmt að fá þessa stöðu. Þá hefði
ég eflaust orðið dósent í Háskól-
anum og unnið að þeim fræðum
sem ég hafði menntað mig í. En
ég valdi annað. Við erum sífellt
að velja í lífinu og vitum sjaldnast
hvort við veljum rétt. Ætli þar
tróni ekki þessi forlög, sem
heiðnir forfeður okkar trúðu á?
Þeir skildu það, að við stöndum
stöðugt frammi fyrir þeim kost-
um örlaganna að vera maður og
standa sig eða gefast upp. Það
gerum við enn og ætíð sem dauð-
legar verur og þar skal manninn
reyna.
Nú, ég hef svo sem fengið að
gera margt annað skemmtilegt.
Ég fór t.d. sem ungur blaðamaður
í mánuð víða um Sovétríkin sál-
ugu, ferðaðist um þorp innfæddra
í Júkon í Kanada sem „Storytell-
er“, sagnaþulur, vann einnig sem
„myndskáld“ með listamönnum
í Québec og í Genúu á Ítalíu. Þá hef
ég haldið nokkrar „ljóðmynda-
sýningar“, jú og ýmislegt fleira.“
„Fyrstu skáldsöguna mína,
„Ronni“, las ég í útvarp en hún
hefur ekki komið út. Svo gaf
Iðunn út „Múkkinn“ sem fékk
sæmilegar viðtökur þó svo að ég
væri skammaður fyrir gróft orð-
bragð. Hún fjallar um að togara-
áhöfn og sjómenn eru nú almennt
ekkert orðljótari en aðrir menn,
þó það sé auðvitað misjafnt eftir
skipum. Ég var á tveimur togur-
um í minni sjómannstíð og
nokkrum bátum og það var mjög
misjafnt orðbragðið á þeim. En
eins og í byggingariðnaði, vega-
vinnu og víðar kemur upp viss
talsmáti sem oft er grófur, það
verður daglegt mál hjá sumum
að nota grófyrði. Það er jú mis-
jafnt eftir mönnum og sumir eru
síbölvandi eða þá að klæmast. Í
Múkkanum er einn gaur sem
klæmist allan tímann, það er bara
hans talsmáti, leiðinlegur vissu-
lega. Ég ákvað að notast við þetta
í sögunni en þar er engin slík
setning sem ég skáldaði upp og
ég hef oft heyrt mun grófara orð-
bragð en þarna kom fram.
Ég held að ég sé ekki að ljúga
upp á neinn þótt ég segi að þetta
sé metnaðarfyllsta sjómannasag-
an sem skrifuð hefur verið á ís-
lensku, fyrir þá utan ævisögur.
Það hafa verið skrifaðar góðar
sögur en þær eru öðruvísi. Mín
saga notar t.d. þennan 30 manna
heim á margan hátt táknrænt.
Þetta er lokaður karlaheimur um-
lukinn óbundinni og miskunnar-
lausri náttúru, og margir eru um-
komulausir þegar þeir koma í land.
Sagan er ein af fáum íslenskum
kollektíf-sögum, svokölluðum,
þar sem hópurinn, samfélagið,
er í raun aðalpersónan, síður ein-
staklingurinn. T.d. er oft óljóst
hver sé að segja hvað um borð.“
Annað ljóðasafnið
nánast glataðist
„Þarna 1987 var ég kominn á
sextugsaldur. Ég hafði þá gefið
út ljóðakver 1974 sem var nánast
fyrir tilviljun. Einnig annað ljóða-
kver 1978 en fæstir vita af því
þar sem lagerinn eyðilagðist og
aðeins örfá eintök til. Fékk reynd-
ar verðlaun 1983 fyrir leikþátt
og keypti seglskútu fyrir pening-
ana.
Ég eignaðist aldrei minn útgef-
anda, ef svo má segja, og þar af
leiðandi var erfitt að komast inn
í bransann. Maður þarf ákveðinn
stimpil og hann er oft erfitt að fá
og gjarnan tilviljun hver fær og
hver ekki. Það kannast ekki síst
ungt fólk við, einnig þeir sem
eru á einhvern hátt sérvitrir í verk-
um sínum. Nú er ég orðinn þetta
gamall að ég vil bara koma frá
mér því sem ég hef verið að
vinna. Það er auðvitað misjafnt
hvernig rithöfundar vinna en ég
hef alltaf verið með mörg járn í
eldinum. Nú er ég m.a. með í
smíðum allstóra skáldsögu sem
gæti orðið mín síðasta. Ég hef
verið að grípa í hana af og til í
allmörg ár núna og stefni helst
að því að ljúka henni fyrir vorið.
Ég á reyndar grind að annarri og
er að vinna margt annað sam-