Listin að lifa - 01.10.2001, Qupperneq 13

„Það er fallegt á Ósi“, segir Guðmundur sem lætur málverk af jörðinni vera í beinni sjónlínu
við rúmið sitt.
„Merkilegra var að sjá geislana frá bfl-
ljósunum. Ljósin lýstu svo langt og
komu alveg inn til okkar. Ég man líka
vel eftir viðbrögðum hestanna sem
ruku út í loftið í fælni við bíllinn.
Nei, ég hef aldrei átt bfl. Ég get sagt
eins og maðurinn sem varð 100 ára
sama ár og ég, þegar hann var spurður
hvað myndi valda því að hann yrði svo
gamall? „Ég lærði aldrei á bfl!“
Lífsgildi og eftirsjá
Þegar ég var ungur maður fréttist að
maður hefði verið skotinn í Reykjavík.
Um slíkt voðaverk hafði ég ekki heyrt
áður hér á landi. Nú eru slíkar fréttir
algengar - lítil virðing fyrir lífí ann-
arra, glæpir og stuldir daglegt brauð.
Mér sýnist erfítt að spoma gegn
þessu. Arangur er lítill. Þróunin sýnist
stefna í öfuga átt - lengra og lengra.
Lífsgildin hafa fallið samhliða bættum
lífsháttum.
Mikil breyting er líka á nýtingu
landkosta. Nú gefa eyjamar í Breiða-
firði engar tekjur nema til örfárra.
Eftirsjá? Jú, mér finnst mikil eftir-
sjá í kvöldvökunum. Breiðfirðinga-vís-
urnar hennar Ólínu minna vel á kvöld-
vökurnar.“ Guðmundur situr þráðbeinn
á rúmstokknum, rær fram í gráðið og
kveður þessa vísu:
Vetrar löngu vökurnar
vóru öngum þungbærar,
við Ijóðasöng og sögurnar
söfnuðust föngin unaðar.
Ein þegar vatt og önnur spann
iðnin hvatti vefarann,
þá var glatt í góðum rann,
gæfan spratt við arin þann.
Hann teygir sig síðan í bókaskápinn
og dregur fram fagra bók í rauðu
skinnbandi, Ljóðmæli Ólínu og Her-
dísar, móðursystra sinna.
Litla ljóðabókin reynist mikill dýr-
gripur, geymir þulur og ljóð sem vekja
upp liðinn tíma þegar amma sat með
mig í fanginu og fór með gamla hús-
ganga og þulur. Guðmundur er svo
elskulegur að lána mér bókina sem ég
meðhöndla sem dýrgrip.
Örugglega geta margir lesendur
kveðið gömlu þulurnar áfram:
* Renni, renni rekkjan mín, renni í
hugarheima; um dularfullu djúpin
þín í dag jeg ætla að sveima...
* „Syngi, syngi svanir mínir“ sá, sem
allri gleði týnir, enga huggun öðrum
sýnir...
* „Gekk ég upp á hólinn, horfði jeg
o’ní dalinn" ánum sat þar aleinn
hjá ungur kindasmalinn...
í eftirmála á bókarkápu segir:
Herdís og Ólína Andrésdætur, tvíbura-
systur og skáldkonur, voru fæddar í
Flatey á Breiðafirði 13. júní 1858. Sig-
urður Nordal segir um þær systur:
„Þær voru aðalskonur í fátækt sinni,
hafnar yfir allt lítilmótlegt og auvirði-
legt í hugsun og breytni, vammlausar,
drenglyndar, hjartahreinar og hjarta-
góðar.“
Já, Guðmundur hefur lifað miklar
breytingar, enda orðinn aldargamall.
„Ekki má gleyma að minnast á barátt-
una fyrir sjálfstæði sem vannst á þess-
ari öld,“ segir hann. „Sjálfstæðinu náð-
um við í þremur áföngum: Fengum
innlendan ráðherra 1904; fullveldið
1918; viðurkennt sjálfstæði, lýðveldis-
stofnun og forseta 1944. Ég fylgdist
vel með sjálfstæðisbaráttunni í blöðun-
um.
Landhelgismálið er annað. Með mik-
illi baráttu fengum við íslendingar
landhelgina færða úr 3 mílum um
aldamótin 1900 - í 200 mílur. Full-
veldið og landhelgin teljast stærstu
sigrar fyrir þjóðina, en síminn stærsta
verklega framkvæmdin.“
Biðlisti eftir
rými á öldrunar-
og hjúkrunar-
deildum
Samkvæmt árskýrslu
Félagsþjónustunnar í
Reykjavík
31. desember 2000
Þörf: 58
Brýn þörf 36
Mjög brýn þörf 346
Samtals: 440
13