Reykjavík - 27.06.2015, Side 6

Kæli-
og frysti
skápar
Uppþvotta-
vélar
Blásturs-
ofnar
Helluborð
og
eldavélar
Háfar og
viftur
6 27. Júní 2015REYKJAVÍK VIKUBLA
Ð
MENNING
Arnhildur
Lilý Karlsdóttir
arnhildurlily@gmail.com
Heiti potturinn
Heitir pottar í sundlaugum landsins gegna ekki aðeins hlutverki afslöppunar
og vellíðunar heldur gegna þeir einnig mikilvægu samfélagslegu hlutverki.
Þeir eru samkomustaðir og vettvangur umræðu þar sem rætt er um allt
milli himins og jarðar. Fastagestir sundlauganna mynda ákveðinn kjarna
þeirra samfélaga sem myndast í heitu pottunum en pottarnir eru vettvangur
margra slíkra samfélaga sem hittast á mismunandi tímum dags.
Tónlistar- og kvikmyndagerðakonan
Harpa Fönn Sigurjónsdóttir hefur
rannsakað þá upplifun að tilheyra slíku
samfélagi og leggur nú lokahönd á heim-
ildarmyndina Heiti potturinn en þar
leitast Harpa við að fanga þessa heillandi
menningu Íslendinga og miðla því sér-
stæða andrúmslofti sem finna má innan
samfélags heita pottsins. „Það vita allir
hvað er átt við þegar sagt er að myndin
fjalli um heita pottinn, en fáir geta sagt
hvað felst í þessari menningu. Ég ætla
að reyna að miðla því til áhorfandans.“
Griðarstaður
Fastagestir sundlauganna eru gjarnan
vanafastir og fara eftir sömu rútínu,
skórnir á sama stað, nota sama skáp,
sömu sturtu, fara á sama tíma og hitta
sama kjarna fólks. Allt hefur sinn
stað og verður því sundlaugin eins og
annað heimili. Harpa segir að rútína,
hefðir, tilfinningin um að tilheyra eða
að finnast maður vera eins og heima
hjá sér, sé hluti af þeirri tilfinningu sem
margir fastagestir sækjast eftir og sem
skapar þetta afslappaða andrúmsloft.
Þrátt fyrir að vera opinber staður verður
sundlaugin og heiti potturinn ákveðinn
griðarstaður þar sem allir geta verið án
tilgerðar líkt og þeir væru heima hjá
sér. „Fólki líður vel og getur opnað
sig á annan hátt en það gerir sitjandi
á kaffihúsi.“ Þrátt fyrir að fólk hafi í
dag fleiri tækifæri til að hitta félaga og
deila skoðunum sínum líkt og á kaffi-
húsum, klúbbum og samfélagsmiðlum
þá segir Harpa að heiti potturinn hafi
ákveðinn sjarma sem ekki sé fallinn úr
gildi. Sund er ekki aðeins góð og ódýr
líkamsrækt heldur eru allir jafnir í sundi.
„Í pottinum eru allir á sundskýlu eða
sundbol svo það er erfitt að gera greina-
mun á fólki þannig að allir geta verið
þeir sjálfir og sagt sína skoðun, án ein-
kennisklæða, án stétta.“
Úr ólíkum áttum
Í pottinum er fólk ekki alltaf sammála
og geri það umræðurnar líflegar. Þarna
mætast ólíkir einstaklingar sem koma
úr mismunandi áttum, listamenn, op-
inberir starfsmenn, úr bænum eða utan
af landi, fólk með mismunandi skoðanir
á pólitík eða trú. Harpa segir að það
sem hafi verið hvað áhugaverðast í rann-
sóknarvinnuni var að virðing er borin
fyrir ólíkum skoðunum innan hópsins
og það er hlustað á alla. „Ég vakna kl.
6 alla morgna spennt fyrir því að hitta
hópinn minn og hjarta mitt stækkar á
hverjum morgni við samveruna og kær-
leikann sem þessi hópur gefur frá sér.“
Fangar andrúms-
loftið í pottinum
Í kjölfarið á því að gera heimildarmynd
með ömmu sinni, Herdísi Þorvalds-
dóttur leikkonu, um gróðureyðingu
á Íslandi varð Harpa heilluð af heim-
ildamyndaforminu og fór til Bretlands
í diplómanám í kvikmyndagerð. Hún
hefur lengi átt þann draum um að gera
heimildarmynd um samfélag heitu
pottanna en sjálf hefur hún verið tíður
gestur í sundlaugum landsins. „Ég fór
alltaf með ömmu og afa þegar ég var
yngri. Amma fór daglega í Vesturbæj-
arlaug og átti sinn hóp þar og afi fór
líka daglega í Laugardalslaugina og hitti
sinn hóp.“ Þegar Harpa varð eldri og fór
að stunda laugarnar á eigin forsendum
byrjaði hún smám saman að hlusta og
hafa áhuga á umræðunni í heitu pott-
unum. „Rannsóknarferli myndarinnar
byrjaði fyrir ári síðan.
Á hverjum morgni
Ég fann hópinn minn í september og
byrjaði að mæta í pottinn á hverjum
morgni kl. 6.30. Maður þarf að sýna
auðmýkt og virðingu en smátt og smátt
var ég tekin í hópinn þrátt fyrir að vera
næstum 40 árum yngri en sumir í
hópnum.“ Harpa segir að til að geta
gert slíka heimildarmynd þurfi að ríkja
traust því viðfangsefnið sé viðkvæmt
og að ekki sé hægt að birta hvað sem
er. Hjá hópnum er líka skráð regla að
það sem sagt sé í pottinum fari ekki
lengra. Myndinni er því ætlað að fanga
ákveðið andrúmsloft frekar en hvað sagt
er. Áhorfandinn fær þannig örlítinn
nasaþef af þessum heillandi heimi og
getur notið hans um stund. „Ef ég næ
að koma jafnvel þó ekki sé nema 50% af
þessari tilfinningu og þessari upplifun
á hvíta tjaldið – þannig að almenn-
ingur geti notið og fengið innsýn inn
í þennan yndislega heim – er takmarki
mínu náð.“ Harpa segir myndinni
ekki ætlað að vera fræðslumynd um
menningu í kringum heita potta á Ís-
landi heldur megi frekar kalla hana
einskonar upplifunarmynd þar sem
hljóðmynd og myndskreytingar spila
stórt hlutverk til að auka á innlifunina.
Myndskreytirinn er Lára Garðarsdóttir
en hljóðheimurinn kemur frá hljóm-
sveitinni Grúsku Babúsku sem Harpa
Fönn er einnig meðlimur í en jafnframt
sækir hún efni frá Kristínu Björk, í Kira
Kira og Steinunnar Harðar, dj flugvél
og geimskip.
Erfitt fyrir konur að fóta
sig í kvikmyndagerð
Harpa er bæði tökumaður og klippir
myndina en hún er framleidd hjá fyr-
irtækinu Askja films sem er í eigu Evu
Sigurðardóttur. Harpa segir að það sé
erfitt fyrir konur að stíga skrefin innan
kvikmyndabransans og segir hann
vera fastmótaðann í karlímyndum og
karllægum gildum. „Það er ekki af því
að einhver ætlaði sér það heldur hefur
það orðið þannig. Röddin er ekki eins
mikilvæg og maður hefur ekki sama
aðgang. Það er erfiðara að finna vett-
vanga og að ná eyrum eins og t.d. kvik-
myndamiðstöðvar.“ Þau rök að alltaf sé
erfitt fyrir nýgræðinga að byrja sama
hvort um sé að ræða konur eða karla
segir Harpa ekki standast skoðun. „Það
er erfiðara hjá konum, það er eins og
við þurfum að taka fleiri skref.“ Harpa
bendir á að til að geta lagað vandamálið
þurfi að viðurkenna það og þá hjálpi
ekki að benda á hlutfall kvenna sem
hljóta styrki, það segir ekkert um hversu
mörg aukaskref þurfti áður en þangað
var komið.
Heiti Potturinn er nú í fjármögnun
hjá hópfjármögnunarfyrirtækinu
Karolinafund til að klára eftirvinnslu
myndarinnar. Frekari upplýsingar um
myndina má nálgast hjá askjafilms.com
og einnig má líta stiklu úr myndinni og
styðja verkefnið á síðu þess hjá karolina-
fund.com
Harpa Fönn Sigurjónsdóttir vinnur að gerð heimildarmyndar um pottamenn-
inguna. Mynd: María Kjartansdóttir.
Anna Sæunn Ólafsdóttir, Eva Sigurðardóttir, Harpa Fönn Sigurjónsdóttir í
pottinum. Mynd: María Kjartansdóttir.
Húnahópurinn mætir í pottinn á hverjum degi. Mynd: María Kjartansdóttir.
Það er í mörg horn að líta við skipulagningu myndarinnar.
Mynd: María Kjartansdóttir.