Neytendablaðið - 01.11.2012, Blaðsíða 2

nEYtEndaBlaðið
4. tbl. 58.árg. nóvember 2012
Útgefandi: Neytendasamtökin,
Hverfisgötu 105, 101 Reykjavík
Sími: 545 1200
Veffang: www.ns.is
Netfang: ns@ns.is
Ábyrgðarmaður: Jóhannes Gunnarsson
Ritstjóri: Brynhildur Pétursdóttir
Ritnefnd: Jóhannes Gunnarsson,
Þuríður Hjartardóttir, Hildigunnur
Hafsteinsdóttir
Umsjón með gæðakönnun: Ian Watson
Yfirlestur: Finnur Friðriksson
Umbrot og hönnun: Kinecodes- hönnunardeild
Prentun: GuðjónÓ ehf. – vistvæn prentsmiðja
Forsíðumynd: Yaymicro.com
Upplag: 9.700 eintök, blaðið er sent öllum
félagsmönnum í Neytendasamtökunum
Ársáskrift: Árgjald Neytendasamtakanna er
4.950 krónur og innifalið í því er m.a.
Neytendablaðið, 4 tölublöð á ári.
Heimilt er að vitna í Neytendablaðið í öðrum
fjölmiðlum sé heimildar getið. Óheimilt er þó að
birta heilar greinar eða töflur án leyfis Neytenda­
samtakanna. Upplýsingar úr Neytendablaðinu er
óheimilt að nota í auglýsingum og við sölu nema
skriflegt leyfi Neytendasamtakanna liggi fyrir.
Lykilorð á heimasíðu: epli11
Leiðari 2
Fréttir frá NS 3
Bílaleiga, umhverfismoli 4
Ec­merkingar, þalöt 5
Pálmolía 6
Arsen í matvælum 10
Þing NS 12
Frá formanni 13
Reykskynjari, sykurskattur 14
Sílikon 15
Smálán 17
Verslað á Facebook 18
Spjaldtölvur ­ gæðakönnun 20
Heilkorn 22
Útvarpsgjaldið 23
Í þá gömlu góðu daga 24
Efni
Blaðið er prentað á
umhverfisvænan hátt.
Vanræksla á
dýrum látin
viðgangast
Allt frá árinu 2001 hefur ítrekað þurft að hafa afskipti af ábúanda á Stórhóli
í Álftafirði vegna slæmrar meðferðar á sauðfé. Of margt fé hefur verið á
bænum, smölun hefur ekki verið sinnt sem skyldi, látið er hjá líða að bólu-
setja lömb, féð er vanfóðrað, fóðrið lélegt og umgengni í fjárhúsum slæm.
Hræ hafa fundist inni í fjárhúsum og fé hefur jafnvel verið geymt úti yfir
vetrartímann.
Ef einungis er stiklað á stóru síðustu fjögur árin kemur í ljós að eftirlit, sveit-
ar stjórn og dómstólar hafa haft í nógu að snúast vegna þessa eina býlis. Í
júní 2009 gerðu eftirlitsmenn alvarlegar athugasemdir við ástandið á bæn-
um. Féð var vanfóðrað og hræ af lömbum og kindum fundust í fjárhúsum og
utanhúss. Matvælastofnun (Mast) kærði í kjölfarið ábúendur fyrir slæman
aðbúnað og vanfóðrun. Málinu lauk með dómsátt; ábúandinn viðurkenndi
sekt og var gert að greiða 80.000 kr. Honum var þó ekki meinað að stunda
áfram búskap.
Í júlí 2009 ákvað sveitarstjórn að svipta ábúendur leyfi til búfjárhalds vegna
ítrekaðra brota á lögum um dýravernd og á lögum um búfjárhald. Þá voru
um 1.300 kindur á bænum en býlið er talið rúma um 600 kindur. Þegar til
kast anna kom reyndist ekki lagagrundvöllur til að meina ábúendum að
stunda sauðfjárrækt.
Í janúar 2010 framkvæmdi lögreglan vörslusviptingu á 160 kindum því ekki
hafði verið fækkað í bústofni eins og um var samið. Í desember 2010 fór
Mast aftur fram á vörslusviptingu en rétt áður en til hennar kom flutti ábú-
and inn 190 kindur á annan bæ. Mast ítrekaði kröfu um vörslusviptingu í
janúar 2011 enda hafi ábúandinn flutt mest allt féð aftur heim. Í apríl 2011
framkvæmdi lögreglan loksins vörslusviptingu fjár og þurfti í framhaldinu
að lóga nokkrum dýrum vegna hors.
Í ágúst 2011 var ábúandi aftur kærður fyrir vanrækslu og slæma meðferð
dýra. Dómur féll nú í október. Sýknað var í nær öllum ákæruliðum sem snúa
að vanrækslu, slæmri meðferð fjár og vanfóðrun fjár á Stórhóli. Hins vegar
var sakfellt fyrir svipaða ákæruliði vegna fjár sem geymt var á annarri jörð
og einnig var ábúandi sakfelldur fyrir að hafa trassað að láta bólusetja lömb.
Ekki þótti ástæða til að banna bóndanum að stunda áfram sauðfjárbúskap
eins og ákæruvaldið hafði farið fram á.
Eftir lestur dómsins féllust mér hendur því ég fæ ekki séð hvernig ákæru-
valdið á að geta sannað alvarlega vanrækslu ábúandans nema vakta býlið
dag og nótt. Þannig þótti t.d. ekki sannað að kindurnar væru vanfóðraðar
þrátt fyrir framburð dýralæknis og búfjáreftirlitsmanns þar um. Ekki þótti
heldur sannað að gæðum heysins væri ábótavant, eins og eftirlitsmenn
héldu fram, því sýni var ekki sent í rannsókn. Þá er tekið fram í dómnum að
ekki sé hægt að útiloka að fóðrið sem gefið var dagana fyrir og eftir heim-
sókn eftirlitsmanna hafi uppfyllt gæðakröfur.
Það er alveg ljóst að ábúendur á Stórhóli eiga ekki að sinna búfjárhaldi. Mér
er því fyrirmunað að skilja hvers vegna svona alvarlegt mál fær að velkjast í
kerfinu um árabil. Það er ólíðandi gagnvart dýrunum sem okkur ber að
vernda. Það er ósanngjarnt gagnvart skattgreiðendum sem bera kostnaðinn
af eftirliti og málarekstri auk þess að standa undir beingreiðslum til ábúand-
ans. Það er ósanngjarnt gagnvart öllum þeim sauðfjárbændum sem stunda
búskap með prýði og síðast en ekki síst er óþolandi að neytendur geti ekki
treyst því að kjötið sem þeir kaupa úti í búð sé framleitt á forsvaralegan
hátt.
Brynhildur Pétursdóttir
NEYTENDABLAÐIÐ // NÓVEMBER 2012 // lEiðarinn2