Neytendablaðið - 01.11.2012, Blaðsíða 23

Félagsmaður Neytendasamtakanna, sem leiddist mjög
dagskrá RÚV, ákvað að nota tímann í að lesa fjárlögin
frekar en að glápa á sjónvarpið eitt kvöldið. Komst hann
þá að því að það munaði töluverðu á þeirri fjárhæð sem
RÚV er skömmtuð og fjárhæðinni sem rennur til ríkis-
sjóðs í formi útvarpsgjalds. Þetta kom honum mjög á
óvart því hann, eins og væntanlega flestir skattgreið-
endur, stóð í þeirri trú að útvarpsgjaldið væri nýtt í það
eitt að fjármagna rekstur RÚV. Neytendablaðið fór á
stúfana.
Í ársbyrjun 2009 var afnotagjald Ríkisútvarpsins lagt
niður og í staðinn kom sérstakt gjald, svokallað útvarps-
gjald sem einstaklingar sem greiða í framkvæmdasjóð
aldraðra og lögaðilar þurfa að greiða. Í dag er gjaldið
18.800 kr. og samkvæmt fjárlögum er gert ráð fyrir að
rúmir 4 milljarðar innheimtist árið 2013. Samkvæmt
sömu fjárlögum er gert ráð fyrir að rúmir 3 milljarðar
fari í rekstur Ríkisútvarpsins. En hvað verður um þær
900 milljónir sem munar? Neytendasamtökin sendu
fyrirspurn til fjármálaráðuneytisins.
Í svari ráðuneytisins kemur fram að útvarpsgjaldið er
ekki sérskattur fyrir RÚV, heldur almennur tekjustofn
sem rennur í ríkissjóð. Þessi skattur hefur verið hækk-
aður umtalsvert á undanförnum árum til að mæta
kostnaði vegna áfalla ríkissjóðs í kjölfar bankahrunsins,
alger lega ótengdum rekstri ríkisútvarpsins. Útvarps-
gjaldið hefur þannig hækkað talsvert umfram það sem
nemur fjárþörf RÚV. Auk þess kom fram í svarinu að
ekki væri um svokallaðan nefskatt að ræða, því um 32%
framteljenda greiði ekki þennan skatt, þ.e. sami hópur
og greiðir ekki tekjuskatt.
Svarið kom Neytendasamtökunum í opna skjöldu.
Undan farin ár hafa samtökin sent margar umsagnir um
breytingar á lögum um Ríkisútvarpið ohf. og gagnrýnt
hversu hátt útvarpsgjaldið er. Þá sáu samtökin ástæðu
til að mótmæla þegar eftirfarandi setning kom fram í
greinargerð með frumvarpi til laga um ráðstafanir í ríkis-
fjármálum árið 2010: „Vegna almennrar tekjuöflunar
fyrir ríkissjóð í tengslum við nauðsynlegar ráðstafanir í
ríkisfjármálum er nú talið nauðsynlegt að hækka fjár-
hæð sérstaks útvarpsgjalds um 4%.“ Neytenda samtökin
bentu á að hæpið væri að ræða um hækkun á útvarps-
gjaldi í tengslum við almenna tekjuöflun ríkis sjóðs.
Skilningur samtakanna hefur verið sá að útvarpsgjaldinu
eigi eingöngu að ráðstafa til RÚV enda var ekki annað að
skilja af umsögn fjárlagaskrifstofu um lög um Ríkis-
útvarpið ohf. Jafnframt er talað um nefskatt í greinar-
gerð með þeim lögum.
Samkvæmt frumvarpi til laga um RÚV sem nú er til
meðferðar hjá Alþingi er ekki gert ráð fyrir að gjaldið
renni að fullu til RÚV fyrr en árið 2014. Neytenda-
samtökin mótmæltu þeirri tilhögun harðlega og telja að
þarna sé ekki rétt staðið að því sem í raun er bara
almenn skatttaka.
Almenningur stendur væntanlega í þeirri trú að gjald
sem gengur undir heitinu „útvarpsgjald“ á innheimtu-
seðlum renni óskipt til RÚV. Staðreyndin er hins vegar
sú að síðustu ár hefur drjúgur hluti af gjaldinu verið
notaður í annað.
í hvað fEr
útvarpSgjaldið?
- RÚV fær ekki allan peninginn
NEYTENDABLAÐIÐ // NÓVEMBER 2012 // útvrpSgjaldið 23