Ægir - 01.04.2006, Blaðsíða 39

39
Þ O R S K S T O F N I N N
Og hvað með það?
Myndi það þá hafa jákvæð áhrif á hrygn-
inguna og svo nýliðun og afrakstur
tveimur árum síðar að veiða alla þorsk-
ana áður en þeir verða þriggja ára, áður
en þeir fara að éta bræður sína, áður en
þeir ná kjörstærð til slátrunar og áður en
þeir ná að hrygna? Að sjálfsögðu ekki,
en það hefði kannski jákvæð áhrif að
reyna að sjá til þess að þeir hafi nóg að
éta annað en sína eigin bræður.
Illt er að eggja unga drengi
Fyrrverandi sjávarútvegsráðherra Færeyja
(Niclasen 2005) sýndi hér í fyrirlestri
þetta neikvæða samband meðaltalamis-
munanna fyrir helstu fiskistofnana í Fær-
eyjum. Væntanlega sem eina af ástæðun-
um fyrir að fara ekki að tillögum fiski-
fræðinga um að draga úr sókninni. Sam-
bandinu var lýst sem sterku neikvæðu
sambandi milli SSB og hrygningar. Ekk-
ert R eða p-gildi var reiknað en samband
meðaltalamismunanna hefur p-gildi um
5*10-6. Eins og nefnt var er fjarri því
marktækt samband á milli SSB og hrygn-
ingar (p-gildi=0.25). Síun talnanna breyt-
ir engu um það enda væru stærðir eins
p-gildi, fylgnistuðull, staðalvik og hágildi
marklausar ef það mætti sía gögnin
svona til að fá út hvað sem er. Þetta tel
ég ekki spá góðu um fiskistofnana og
framtíðarhag Færeyinga.
Samband afraksturs og
fiskveiðidánartölu
Óvíst er að neikvætt samband veiði-
stofns og hrygningar trufli mikið jákvætt
samband milli stofnstærðar og afraksturs
í Færeyjum. Tímatöfin fyrir það samband
er miklu lengri og ég tel vandann við að
sjá það þá fremur vera meiri óstöðug-
leika í stofninum, breytilegri tímatöf og
hugsanlega stöðugri sjósókn E. Stærsti
áhrifaþátturinn fyrir afraksturinn í Fær-
eyjum er ekki stofnstærðin eins og á Ís-
landi heldur sóknin eða fiskveiðidánar-
talan F, eins og mynd 2 sýnir.
Þetta er samband fiskveiðidánartölu
við afraksturinn árið eftir og gæti allt
eins verið áhrif afraksturs á sóknina eins
og öfugt.
Hvernig getur sóknin haft áhrif á afrakst-
urinn?
Ég tel myndina sýna neikvæð áhrif sókn-
arinnar á afraksturinn en það sést sterkt
neikvætt samband sóknar við báða þætti
afrakstursins, nýliðunina og vöxtinn. Ég
tel orsakasambandið vera þannig að
aukin sókn hafi í för með sér aukin af-
föll nýliðanna áður en þeir koma inn í
veiðina og að hún fjarlægi fyrst og strax
á unga aldri þá einstaklinga sem hraðast
vaxta og skilji þá hægvaxta eftir. Ég tel
ljóst að „náttúrulega“ dánartalan standi í
beinu sambandi við fiskveiðidánarstuð-
ulinn.
Á það er þó að líta að stór árgangur
og mikill afrakstur birtist ekki skyndilega
heldur er hrygning hans tveimur árum
fyrr. Sé í raun samband milli seiðafjöld-
ans og reiknaðrar hrygningar, á afrakst-
urinn sér því lengri aðdraganda en sú
árs töf sem er hér milli sóknar og af-
raksturs. Þannig séð ætti myndin þá
fremur að sýna áhrif afraksturs á fisk-
veiðidánartölu en öfugt. Á hinn bóginn
er vöxturinn annar þáttur afrakstursins
og ekki ómikilvægari hvað sambandið
varðar. Ekki er eðlilegt að vöxturinn geti
haft áhrif á sóknina árið áður en slíkt or-
sakasamband er samt ekkert óhugsandi.
Hvernig getur afraksturinn haft áhrif á
sóknina?
Ef afraksturinn er að stjórna sókninni
gæti þetta í fyrsta lagi verið efnahagslegt
eða hagrænt samband. Þegar afrakstur
stofnsins er mikill er mikið á því að
græða að sækja í stofninn og að auka
sóknina en sóknin borgar sig ekki ef af-
rakstur er lítill. Það skýrir ekki beint nei-
kvætt samband en eins má líta á þetta
öðruvísi. Þegar afrakstur er mikill þarf
ekki mikla sókn og flotinn veldur henni
heldur ekki vegna löndunartafa og
kannski sölutregðu. Þegar afrakstur er
lítill neyðast fiskimenn til að sækja stíft
Mynd 4. Golþorskastofn og nýliðun þriggja ára fiska í Færeyjum.
Mynd 5. Samband nýliðunar þriggja ára fiska og fjölda golþorska 8 ára og eldri.
aegirapril-48breitt.qxp 5/11/06 12:45 PM Page 39