Ægir - 01.06.2006, Qupperneq 24

24
V I Ð T A L
smærri,“ segir Jóhann og bæt-
ir við að síðustu ár hafi
hrygningarstofninn verið í
mikilli lægð og stóru hrygn-
unum fækkað mikið.
Skýrar tillögur á vísindalegum
grunni
Í tímans rás hafa vísindamenn
Hafrannsóknastofnunarinnar
oft komið með mjög róttækar
tillögur um skerðingu afla-
heimilda sem miða eiga að
uppbyggingu þorskstofnsins.
Þeim hefur þó sjaldan verið
fylgt upp á punkt og prik. Í
því sambandi rifjast upp orð
Steingríms Hermannssonar,
sem var sjávarútvegsráðherra
á árunum 1980 til 1983, sem
sagði þegar svartagallsboð-
skapur barst frá Hafró ein-
hverju sinni og mikil skerðing
á afla var lögð til; að sitthvað
væri hvað þorskurinn eða
þjóðin þyldu. Með öðrum
orðum; að ef til vill þyrfti að
skera aflaheimildir niður en
slíkir efnahagslegir hagsmunir
væru í húfi að það væri ekki
gerlegt.
„Nei, maður getur ekki
hvekkt sig um of á því þótt
stjórnmálamenn daufheyrist
við tillögum vísindamanna.
Hlutverk okkar er að safna
upplýsingum og leggja þær
fyrir stjórnvöld og hagsmuna-
aðila svo þeir geti glöggvað
sig á þeim valkostum sem
eru í stöðunni á hverjum
tíma. Stjórnvöld bera hins
vegar ábyrgðina og þurfa að
taka tillit til margra þátta. Við
höfum fyrst og síðast það
hlutverk að setja fram skýrar
tillögur sem byggðar eru á
sterkum vísindalegum grunni.
En nú þykir okkur mikilvæg-
ara en oft áður að undirstrika
nauðsyn aðgerða,“ segir Jó-
hann sem gefur lítið fyrir þá
hleypidóma að hægur gangur
í uppbyggingu fiskistofnanna
sanni markleysu fiskifræðinn-
ar og hafrannsókna almennt.
„Okkur þykir hins vegar
afleitt þegar vísað er til
marklausrar fiskifræði í
tengslum við slakt ástand
þorskstofnsins. Ef skoðaðar
eru tillögur okkar síðasta ald-
arfjórðunginn varðandi
þorskinn þá er augljóst að
langt er í frá að tillögum okk-
ar hafi verið fylgt. Það segir
alls ekki að fræðin séu full-
komin eða fiskifræðingar
óskeikulir, en staðreyndin er
að oftar en ekki hefur vel
tekist til við uppbyggingu og
skynsamlega nýtingu fiski-
stofnanna þegar ráðlegging-
um okkar hefur verið fylgt og
og er farsæl uppbygging
stofns sumargotssíldar skýrt
dæmi þar um,“ segir Jóhann.
Umhverfisaðstæður ýsunni
í vil
Varðandi gott ástand ýsu og
óvissu með loðnustofninn,
segir Jóhann að uppbygging
hans síðustu árin hafi tekist
mjög vel. Árgangurinn frá
2003 sé risastór, sem að ein-
hverju leyti megi rekja til hóf-
legrar veiði í samanburði við
þorskinn.
„Auðvitað vegur það
þungt að umhverfisaðstæður
hafa verið að breytast ýsunni
í vil. Íslandsmið eru á norður-
mörkum þess svæðis sem ýsa
þrífst yfirhöfuð á, en stað-
reyndin er sú að síðustu ár
hafa þau mörk verið að fær-
ast norðar. Nú veiðist ýsan til
dæmis fyrir norðan land, þar
sem hún sást ekki áður og
þar koma til bæði breytt skil-
yrði í sjónum og eins að tog-
veiði er stunduð í minna
mæli nyrðra en hér við land-
ið sunnanvert á hefðbundinni
ýsuslóð. Hvað loðnuna
áhrærir hafa öll aflabrögð
verið mjög sveiflukennd og
draga hefur þurft úr veiði. Er
skemmst að minnast þess frá
liðnum vetri að hrygningar-
loðnan skilaði sér ekki fyrr
en seint og um síðir og ekki í
sama mæli og stundum áður.
Ástæður þess þurfum við að
rannsaka, enda miklir hag-
munir í húfi,“ segir Jóhann að
lokum.
Myndir og texti: Sigurður Bogi Sævarsson.
Forstjóri Hafró. „Afleitt þegar vísað er til marklausrar fiskifræði í tengslum við slakt ástand þorskstofnsins. Ef skoðaðar eru til-
lögur okkar síðasta aldarfjórðunginn varðandi þorskinn þá er augljóst að langt er í frá að tillögum okkar hafi verið fylgt.“
Þorskur: Hlutfall landaðs afla af veiðistofni 1928-2003
aegirjuni06qxp 7/7/06 1:17 PM Page 24