Ægir - 01.07.2012, Page 6

6
R I T S T J Ó R N A R P I S T I L L
Nýtt fiskveiðiár er gengið í garð og því fagna eflaust margir í útgerð-
inni. Aflabrögðin hafa verið góð á Íslandsmiðum að undanförnu og
ekki var langt liðið á vorið þegar heyrðist af bátum sem þá þegar
voru orðnir aðþrengdir í kvóta. Mælingar á miðunum í aðdraganda
ákvörðunar um aflaheimildir nýhafins kvótaárs gáfu tóninn um það
sem síðar kom - langþráð aukning á þorskkvótanum. Sem vigtar að
sjálfsögðu þungt fyrir greinina og þjóðarbúið allt en sömuleiðis er
áhyggjuefni hversu mikla dýfu ýsustofninn er að taka þessi árin. Sú
baksveifla verður einstökum útgerðum þung, sem og byggðarlögum.
Makrílveiðar hafa gengið vel og flestum ljóst að eitthvað mikið
er að gerast í göngum þessarar fisktegundar á Íslandsmið. Rétt er
að undirstrika orðið flestum því Íslendingar standa nú í nokkuð
hörðum og harðnandi deilum við Evrópusambandið og Norðmenn
vegna veiða á makríl og virðist engu skipta þótt rannsóknarupplýs-
ingar séu lagðar fram um göngur makrílsins. Að sjálfsögðu hlýtur
það að vera umhugsunarefni hvaða viðhorfum makrílveiðar Íslend-
inga og Færeyinga mæta. Óneitanlega leitar hugurinn til landhelgis-
baráttunnar í þessu sambandi og þeirra tilvika í sögunni þar sem
Íslendingar hafa þurft að standa fast á sínum rétti til að knýja á um
niðurstöðu. Hafréttarsáttmáli Sameinuðu þjóðanna á að tryggja
þennan skýlausa rétt þegar um er að ræða veiðar innan íslensku
lögsögunnar en vissulega þurfa þjóðirnar sem nýta makrílstofninn
að ná niðurstöðu um skiptingu veiðanna. Það getur ekki gerst á
þann veg að Íslendingar horfi sem mest í aðra átt þegar þessi stofn
fer hér í stórauknum mæli um hafsvæðið í fæðuleit. Að sjálfsögðu
eiga Íslendingar verulegan rétt til nýtingar á stofninum innan lög-
sögunnar en það mun setja þetta mál á nýjan stall ef vinnubrögðin
eiga að verða þau að Evrópusambandslönd beiti viðskiptaþvingun-
um til að koma í veg fyrir að landsmenn nýti auðlindirnar við landið.
Viðbrögð við því gætu orðið hörð hér á landi. Samningaleiðin hlýtur
alltaf að vera best.
Í Ægi er að þessu sinni fjallað um útflutning á þurrkuðum afurð-
um til Nígeríu og rætt við Katrínu Sigurjónsdóttur, framkvæmda-
stjóra Sölku-Fiskmiðlunar á Dalvík, sem stendur að baki um 40% af
útflutningi héðan á Nígeríumarkað. Líkt og Katrín bendir á hefur á
rösklega 20 árum orðið gríðarleg þróun í vinnslu og um leið mark-
aðssetningu á þurrkuðum afurðum. Með inniþurrkunum þar sem
heitt vatn er notað hafa opnast möguleikar til að vinna afurðir úr
hráefni sem áður var hent. Nígeríuútflutningurinn er því gott dæmi
um hvernig stöðugt er unnið að því að hámarka virði þess sem úr
sjónum kemur. Búa til nýjar afurðir, finna nýja markaði og treysta
grunn gjaldeyrisöflunarinnar. Og hér má taka undir þau orð Katrínar
að um sé að ræða mjög „græna“ vinnslu þar sem bæði er stuðst við
íslenskt hugvit í framleiðslunni, orkuna sem felst í heita vatninu og
þor til þess að reyna vinnslu úr beingörðum, afskurði og öðru því
sem mönnum hefði varla komið til hugar hér á árum áður að geti
orðið eftirsótt matvara.
Nígeríumarkaður mun að líkindum skila Íslendingum á annan tug
milljarða króna á þessu ári og munar um minna. En þessi árangur
kemur ekki af sjálfu sér heldur næst hann með stöðugri þróun og
markaðsstarfi. Sannarlega skólabókardæmi um það jákvæða sem er
víða að finna í íslenskum sjávarútvegi.
Auðlindagjaldið meðal kosningamála
Forystumenn Sjálfstæðisflokksins hafa þegar lýst því yfir að þeirra
fyrstu verk verði að afnema réttlátar breytingar okkar á skattkerf-
inu, auðmönnum í hag og almenningi í óhag, að nýfenginn tug-
milljarða arður þjóðarinnar af sjávarútvegsauðlindinni, sem meðal
annars verður nýttur í atvinnuskapandi verkefni fjárfestingaáætl-
unarinnar, verði aftur færður útgerðinni og að hætt verði aðildar-
viðræðum við ESB.
Á liðnu kjörtímabili höfum við jafnaðarmenn loksins fengið
tækifæri til að sýna og sanna, að það skiptir máli hverjir stjórna. Í
komandi kosningum hefur þjóðin því um tvo skýra kosti að velja.
Áframhaldandi uppbyggingu Íslands á þeirri samfélagsbraut
sem mörkuð hefur verið undir forystu okkar jafnaðarmanna á liðn-
um árum, eða afturhvarf til þess ójafnaðarsamfélags sem Sjálf-
stæðisflokkurinn innleiddi í samstarfi við Framsóknarflokkinn –
samfélagsþróunar sem leiddi til hruns.
Um þetta verður kosið í næstu kosningum.
Jóhanna Sigurðardóttir, forsætisráðherra, í ræðu á fundi flokksstjórnar
Samfylkingar nú í ágúst.
Skiptir ekki máli hvar ríki kallinn á lögheimili
Síldarævintýri 7. áratugar síðustu aldar er kennslubókardæmi um
hvernig ekki á að umgangast auðlind. Nýjustu tækni var beitt til
að ryksuga hafið af síld, spekúlantar reistu risastór mannvirki til
að vinna hana og hýsa verkafólkið og svo hvarf allt. Sum bæjar-
félög hafa ekki borið sitt barr síðan. Það á sérstaklega við um
bæi þar sem enginn heimamaður tók þátt í uppbyggingunni,
hvorki opinberir aðilar né einstaklingar. Atvinnutækin voru öll í
höndum utanaðkomandi aðila og gróðinn fór allur í þeirra vasa.
Þegar síldin fór, fóru þeir.
Nú skiptir það í raun litlu máli hvar ríki kallinn sem græðir á
einhverju á lögheimili. Hvort hann hallar höfði sínu á kodda í Arn-
arnesi eða Kína, er bitamunur en ekki fjár. Það sem skiptir hins
vegar máli er að eigandi auðlindarinnar fái sinn eðlilega skerf af
nýtingu hennar. Bæjarfélög sem umturnuðust vegna síldarævintýr-
isins hefðu átt að eiga sitt plan og sína verksmiðju, nýta gróðann
til að byggja upp innviði samfélagsins. Það var sumstaðar gert,
sumstaðar ekki og eftir urðu draugabæir.
Kolbeinn Óttarsson Proppé í grein í Fréttablaðinu.
U M M Æ L I
Nýtt kvótaár,
makríll og
Nígeríumarkaður