Vesturbæjarblaðið - 01.10.2006, Qupperneq 4

Í nóvembermánuði nk. verður
þess minnst að 110 ár eru liðin
frá því að efnt var til skólahalds
í Landakoti. Kirkjan í Landakoti
og sjúkrahúsið hafa um langan
aldur sett svip sinn á mannlífið
í vesturbænum gamla. Ungum
og öldnum Vesturbæingum hef-
ur lengi verið sú sjón töm þegar
þeir fara gangandi eða akandi
um Túngötuna. Í ellefu áratugi
hafa börn úr hverfinu og víðar
að sótt nám sitt í skólann.
Haustið 1895 kemur hingað til
starfa kaþólskur prestur og sest
að í Landakoti. Um það leiti stóð
yfir fjársöfnun á vegum Jóns
Sveinssonar - Nonna - fyrir sjúkra-
húsi fyrir holdsveika sem höfðu
þá um langan ekki notið sérstakr-
ar aðhlynningar. Sumarið eftir
komu til Íslands fjórar systur af
reglu sankti Jósefs frá Chambery
í Frakklandi til að vinna við hjúkr-
un. Ein þeirra var systir Clement-
ina. Systurnar hófu að kenna í
október og um vorið voru nem-
endurnir orðnir ellefu. Þegar á
fyrsta ári komu til náms í skólan-
um börn sem tilheyrðu þjóðkirkj-
unni og þannig hefur það verið æ
síðan.
Annar skóli í Reykjavík
Aðeins einn skóli var starf-
ræktur í Reykjavík þegar skólinn
í Landakoti tók til starfa. Skóla-
skylda var ekki komin á fyrr en
með fræðslulögunum 1907. Öll
börn þurftu því að greiða skóla-
gjöld. Árið 1906 voru 456 börn
í skólum í Reykjavík, 70 af þeim
voru í Landakoti.
Húsnæði hamlaði lengi skóla-
haldi og þurfti að hafna umsókn-
um svo mikil var aðsókn í skól-
ann. Systurnar voru aðalkennarar
við skólann, en íslenska var jafnan
kennd af íslenskum kennurum.
Það var framan af talið skólanum
til vansa að þar væri móðurmál
ekki kennt af innfæddum en sú
gagnrýni hljóðnaði í tímans rás.
Systur hætta kennslu
Systurnar hurfu frá kennslu í
Landakoti eftir veturinn 1969-1970
en þá voru nemendur við skólann
233. Þjónar kirkjunnar sem unnu
við skólanna gerðu það jafnan end-
urgjaldslaust. Opinberir styrkir til
skólans komu ekki til sögunnar
fyrr en 1972 í tíð Magnúsar Torfa
Ólafssonar menntamálaráðherra.
Fimm árum síðar tók Reykjavíkur-
borg að styrkja skólann.
Pláss fyrir fleiri
Á 110 ára afmæli skólans má
spyrja sig hvað Landakotskóli hef-
ur áorkað síðan og hvort það sé
þörf á slíkum skóla í dag? Því er
til að svara að verulega þyrfti að
bæta aðstöðu við skóla í vestur-
borginni ef Landakotsskólanum
væri lokað og húsnæði hans nýtt
til annars. Í skólanum hafa síð-
ustu vetur verið á milli 150 og 160
nemendur frá fyrsta ári ( fimm
ára) til loka grunnskólastigsins.
Stuðningsaðilar skólans hafa löng-
um bent á að skólinn gæti tekið
við fleiri nemendum í samræðum
við borgaryfirvöld í Reykjavík,
en skólinn nýtur aðeins hlutar af
meðaltali þess fjár sem greiddur
er með hverjum nemenda í grunn-
skólum Reykjavíkur.
Gömul kirkja sem
íþróttahús
Skólinn var húsaður upp 1991
og var fjár til nýbygginga aflað
með söfnun heima og erlendis.
Fyrir fáum árum missti skólinn
leikfimishús Íþróttafélags Reykja-
víkur en það hafði biskupinn gefið
Íþróttafélaginu á sínum tíma með
þeirri kvöð að húsið nýttist nem-
endum til leikfimiiðkana. Fáir vita
að gamla ÍR-húsið var fyrsta kirkja
safnaðins í Landakoti.
Skólinn er því sem stendur án
íþróttaaðstöðu. Byggingarfé skól-
ans hefur ekki til þess verið sótt
til opinberra aðila, en fyrir fáum
árum hét Reykjavíkurborg skólan-
um veglegu framlagi til byggingar
íþróttahús. Meðan skólinn er án
leikfimisaðstöðu sækja nemendur
sund af kappi og eru bæði í leik-
fimi utan húss á Landakotstúni og
í litlum leiksal í kjallara skólans.
Gamall skóli með
ungan hug
Kostir skólans hafa löngum ver-
ið taldir smæð skólasamfélagsins
og nálægðin við kirkjuna og fyrr á
tíð sjúkrahúsið. Börnin voru aðil-
ar að samfélagi sem vann af fórn,
kærleika og umhyggju. Agi var tal-
inn styrkari í skólanum, sem má
mest skýra vegna smæðarinnar.
Þá var skólinn löngum talinn veita
haldbetri kunnáttu í tungumálum
en aðrir skólar.
Raunin er sú að jafnvel enn
þann dag í dag, 110 árum eftir
stofnun skólans, er Landakotskóli
að fara ótroðnar slóðir og er fylgst
vel með hvernig til tekst. Í skólan-
um hefst dagurinn með bæn og
söng; þar eru kristileg gildi höfð í
hávegum.
Tungumál og talnalist
Tungumálakennsla er enn talin
mikilvæg í skólanum eins og áður.
Hún hefst strax í 5 ára bekk með
kennslu í frönsku og ensku, á mið-
stigi bætist við spænska og dans-
ka og á unglingastigi geta nemend-
ur valið um spænsku og þýsku.
Íslenska er áherslusvið innan
skólans og hafa nemendur skól-
ans náð umtalsverðum árangri á
samræmdum prófum. Það hafa
þeir líka gert í stærðfræði, en þar
fer skólinn líka ótroðnar slóðir.
Markmiðið er að gera stærðfræði
og aðrar raungreinar skemmti-
legar, m.a. í náinni samvinnu við
Háskólann í Reykjavík.
Sem dæmi þá hefur svokölluð
ólympísk stærðfræði verið sett
inn á stundaskrá nemenda, með
það að markmiði að auka almennt
þekkingu og skilning á stærð-
fræði. Reynt er um leið að koma
í veg fyrir aðstæður sem hefur
loðað við þá sem hafa gaman að
stærðfræði að hún sé einungis
fyrir einhverja sérvitringa eða svo-
kallaða nörda.
Af mörgum rótum
Það er eftir því tekið að nýbú-
ar leita mikið í Landakotskóla.
Allt að fimmtungi nemenda við
skólann er af erlendu bergi brot-
inn. Þessa þróun hefur skólinn
reynt að færa sér í nyt með því
að skapa fjölmenningarsamfélag
innan skólans, þar sem skólinn
nýtir sér mismunandi menning-
arbakgrunn nemenda til að auka
víðsýni allra.
Tengsl foreldra og skóla
Með góðri samvinnu fást ánægð-
ir nemendur og þar með öflugur
skóli sem byggir á því viðhorfi að
öflug tengsl foreldra og skóla sé
lykilatriði að góðum námsárangri.
Nýleg könnun Reykjavíkurborgar
sýnir að áberandi munur er á við-
horfi foreldra til opinbera grunn-
skóla borgarinnar, einkarekinna
grunnskóla og sérskóla. Áberandi
stærra hlutfall foreldra er ánægt
með einkareknu grunnskólana.
Með því að hafa fjölbreytta
flóru skóla, opinbera grunnskóla
og einkarekna í mismunandi
stærðum er hægt að fylgjast með
árangri og viðhorfum foreldra og
vellíðan nemenda í skólunum,
með það að markmiði að finna
leiðir til að geta gert enn betur í
framtíðinni. Þannig veita mismun-
andi skólaform hvert öðru nauð-
synlegt aðhald.
Oft er efast um erindi einkarek-
inna skóla í samfélagi okkar og
þá er eins og fólk gleymi því að
þúsundir íslenskra borgara hafa
sótt grunnmentun sína í skólahús-
in í Landakoti. Aðrir einkareknir
skólar hafa ekki síður sinnt sínu
hlutverki og má þar fremstan
nefna Skóla Ísaks Jónssonar. Nú
eru skólar reknir í fleiru en einu
bæjarfélagi undir merkjum Hjalla-
stefnunnar.
Smæð og skólagjöld
Þjóðin er nú frekar en nokkru
sinni fyrr í bullandi samkeppni
við önnur lönd í fyrirtækjarekstri
hvort sem við erum að ræða um
hátæknifyrirtæki, banka, skóla
eða annan rekstur. Til þess að
standa vel að vígi í samkeppn-
inni, vera skrefi framar en aðrir,
ná betri árangri, þarf hvaða rekst-
ur sem er að skera sig úr. Í skóla-
starfi getur smæð skóla verið
nemendum til framdráttar. Smæð
skóla á að geta gefið góða yfirsýn
þar sem hlúð er að hverjum og
einum.
Það er forvitnilegt að hugsa til
þess að greiðslur með nemendum
einkareknu skólanna hafa hing-
að til verið lægri heldur en með
nemendum í opinberum grunn-
skólum Reykjavíkurborgar. Það er
megin ástæða þess að foreldrar
nemenda í Landakotskóla þurfa
að greiða skólagjöld.
Nemendur koma víða að
Landakotskóli hefur í 110
ár verið mikilvægur og merkur
hluti af skólakerfi borgarbúa. Til
skólans sækja nemendur einnig
úr nágrannasveitarfélögum til að
stunda nám. Skólastjórn, skóla-
stjóri, kennaralið og annað starfs-
fólk, eldri nemendur og þeir sem
sitja nú bekki skólans og foreldrar
þeirra eru á þessum tímamótu
þess fullvissir að Landakots-
skóli mun halda áfram að dafna
og verði áfram öflugur hlekkur
í keðju grunnskólamenntunar í
landinu.
4 Vesturbæjarblaðið OKTÓBER 2006
Landakotsskóli fagnar senn 110 ára afmæli
Lífsglaðar skólastúlkur í Landakotsskóla.
Landakot komst í eigu kaþólskra seint á nítj-
ándu öld. Hingað komu til lands trúboðar en orð
þeirra féllu í grýtta jörð - þrjú hundruð ár voru
liðin frá því kaþólskur siður var aflagður í land-
inu. Trúfrelsi var ekki viðurkennt fyrr en með
stjórnarskránni 1874 en þá höfðu nokkrir Íslend-
ingar þegar snúist til kaþólskrar trúar.
Hádegisverður snæddur í Landakotsskóla.
Lesið meira!