Skinfaxi - 01.02.2015, Qupperneq 30

30 SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands
Íþróttafólk ársins 2014
Arndís Ýr Hafþórsdóttir frjálsíþrótta-
kona var útnefnd íþróttamaður ársins
2014 hjá Ungmennafélaginu Fjölni.
Þetta
var í 26.
skipti
sem
valið fer
fram.
Birgir Leifur Hafþórsson kylfingur í GKG og Norma Dögg
Róbertsdóttir fimleikakona í Gerplu voru kjörin íþróttakarl og
íþróttakona Kópavogs 2014.
Á ársþingi UMSK sem
haldið var í Mosfellsbæ
voru í fyrsta skipti valin
íþróttakona og íþróttakarl
UMSK. Norma Dögg
Róbertsdóttir úr Gerplu
var valin íþróttakona og
Daníel Laxdal, Stjörnunni, var valinn íþróttakarl UMSK.
Íþróttakona Mosfellsbæj-
ar var kjörin Brynja Hlíf
Hjaltadóttir, akstursíþrótta-
kona úr Móto-mos. Íþrótta-
karl Mosfellsbæjar var kjör-
inn Kristján Þór Einarson
golfíþróttamaður í Golf-
klúbbnum Kjalari.
Helgi Guðjónsson, íþrótta-
maður úr Reykholti, hlaut titil-
inn íþróttamaður Borgar-
fjarðar 2014. Hann 15 ára,
efnilegur og fjölhæfur íþrótta-
maður í sundi, frjálsum íþrótt-
um, körfubolta og knattspyrnu.
Bæjarstjórn Ísafjarðar-
bæjar útnefndi Kristínu
Þorsteinsdóttur, sund-
konu í íþróttafélaginu
Ívari, íþróttamann bæjar-
ins. Þetta er annað árið
í röð sem Kristín hlýtur
þessa útnefningu.
Snjólaug María
Jónsdóttir, skot-
íþróttakona og for-
maður Skotfélags-
ins Markviss,var
kjörin íþróttamað-
ur ársins hjá
USAH. Þetta var
annað árið í röð sem Snjólaug hlýtur þessa viðurkenningu.
Ísólfur Líndal Þórisson var útnefndur
íþróttamaður USVH 2014 og er þetta þriðja
árið í röð sem hann hlýtur þessa viðurkenn-
ingu. Á árinu 2014 toppaði Ísólfur Líndal
enn fyrri árangur á keppnisvellinum.
Baldur Haraldsson rallý-
kappi var valinn íþrótta-
maður Skagafjarðar.
Baldur átti góðu gengi að
fagna á liðnu ári og var enn-
fremur valinn akstursíþrótta-
maður ársins af Aksturs-
íþróttasambandi Íslands.
Í slendingar búa að langri og ríkri félaga-hefð. Hlutverk félagasamtaka og starfs-vettvangur er margvíslegur og þau hafa orðið til um fjölbreytileg viðfangsefni og
framfaramál í samfélaginu. Mörg af þeim rétt-
inda- og velferðarmálum sem félagasamtök
hafa í tímans rás sett á dagskrá og barist fyrir
hafa verið lögfest, stjórnvöld hafa tekið þau
upp á arma sína og þau þykja síðar sjálfsögð.
Í þágu samfélagsins
Félagasamtök starfa ekki í hagnaðarskyni
fyrir eigendur sína. Þau starfa af hugsjóna-
ástæðum, gegna margvíslegum hlutverkum
við að uppfræða almenning, halda á lofti mál-
stað einstakra þjóðfélagshópa, efla menning-
ar- og listalíf, inna af hendi samfélagsþjón-
ustu og efla lýðheilsu, samfélaginu til mikils
ávinnings. Mikilvægi þeirra fyrir samfélagið
er mikið þótt þau séu ekki til daglegrar um-
fjöllunar í fjölmiðlum. Þau sinna sínum verð-
ugu samfélagsmarkmiðum oftast í hljóði.
Starfsemi margra félagasamtaka varðar þó líf
okkar nánast daglega á einhvern hátt, s.s. starf
ungmennafélaga, íþróttafélaga, ýmissa æsku-
lýðsfélaga, foreldrafélaga o.s.frv. Vera má að
við göngum að starfsemi þeirra sem vísri en
leiðum sjaldan hugann að mikilvægi þeirra,
hlutverki og vinnuframlagi hundruða eða
þúsunda fólks og ómældum vinnustundum
sem lagðar eru fram endurgjaldslaust af
félagsfólki, í þágu þeirra og samfélagsins.
Það yrði kannski fyrst ef þessi samtök hættu
störfum og hyrfu af vettvangi að mikilvægi
þeirra kæmi í ljós. Í það minnsta má ljóst vera
að nyti félagasamtaka ekki við yrðu opinberir
aðilar í ríkari mæli að koma beint að fjármögn-
un og framkvæmd ýmissa samfélagslegra
verkefna sem nú eru að miklu leyti í höndum
félagasamtaka. Það er því mikilvægt að
félagasamtök geti blómstrað og mikilvægt
að viðhorf stjórnvalda til félagasamtaka
markist ekki af ölmusu- og styrkjahugsun,
heldur byggist á mikilvægu og skilgreindu
samfélagslegu hlutverki þeirra.
Grasrót og félagsauður
Félagasamtök eru vettvangur borgaranna til
þess að hafa áhrif á samfélagsþróunina. Það
er ekki síst á vettvangi félagasamtaka og fyrir
tilstilli þeirra að hinn eftirsóknarverði félags-
auður (social capital) verður til vegna félags-
tengsla sem einstaklingar mynda í samskipt-
um sínum. Þessi tengsl eru mikilvægur auð-
ur vegna hinna margvíslegu jákvæðu áhrifa
sem þau geta haft á velsæld og hagsæld
einstaklinga og samfélaga.
Almenn þátttaka og virkni í starfi félaga-
samtaka er mikilvæg uppspretta þessa félags-
auðs. Öflug félagasamtök eru vísbending um
áhuga fólks á umhverfi sínu og sýna innri
styrk samfélagsins. Þar birtist vilji fólks til þess
að efla samfélagið, láta gott af sér leiða og
færa til betri vegar það sem aflaga fer í þjóð-
félaginu. Í starfi samtaka og félaga verður til
skilningur á mikilvægi samstöðu til þess að
koma hlutunum í verk og ná árangri.
Lífsstíll og forvarnir
Stærstan hluta vanheilsu fólks má rekja til lífs-
stíls (að mati Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinn-
ar), þ.e. hann byggist á vali og ákvörðunum
fólks um hvernig það hagar lífi sínu. Það er
flókið mál að breyta lífsvenjum, enda áhrifa-
þættir margs í daglegu lífi okkar grafnir djúpt
í þjóðarsálina og hefðir. Breytingar á lífsvenj-
um geta ekki eingöngu komið ofan frá. Þær
verða líka að koma innan frá, frá borgurun-
um og njóta skilnings og stuðnings fólks.
Árangursríkar forvarnir felast ekki síst í að
virkja fólk í nánasta umhverfi sínu, að virkja
grasrótina umtöluðu. Lífsstílsbreytingar eru
því ekki bara spurning um stefnumörkun í
orði, stjórnvaldsákvarðanir og starfsemi ráðu-
neyta og ríkisstofnana. Hér hafa félagasam-
tök miklu hlutverki að gegna. Þau eru í náinni
snertingu við daglegt líf fólks og geta m.a.
nýtt tengslanet sín til þess að virkja sjálfboða-
liða í nærsamfélaginu á skömmum tíma og
þátttaka þeirra getur haft margfeldniáhrif í
samfélaginu. Félagasamtök hafa einnig meira
frelsi, svigrúm og sveigjanleika til athafna en
stjórnvöld. Þau eru skapandi afl sem getur
boðið fjölþættar lausnir. Íslensk félagasam-
tök búa yfir vel menntuðu og hæfu fólki til
þess að sinna fjölbreyttum verkefnum og
faglegur metnaður þeirra mikill. Sú fjölþætta
nálgun sem félagasamtök geta boðið er kost-
ur sem þarf að nýta vel.
Samstarf félagasamtaka
í forvörnum
Um árabil hafa rúmlega tuttugu íslensk
félagasamtök, sem starfa á landsvísu, átt með
sér samstarf í forvörnum, Samstarfsráð um
forvarnir. Þessi samtök vinna öll að áfengis-,
tóbaks- og vímuefnaforvörnum á vettvangi
mannræktar, velferðar, félagsmála, sam-
félagsþróunar, uppeldis- og skólamála, íþrótta-
mála og tómstundastarfs. Samstarfið byggist
á virðingu fyrir fjölbreytni, ólíkri aðkomu sam-
taka í forvörnum og mismunandi áherslum.
Forvarnir snerta flesta grundvallarþætti
samfélagsins og varða flestar grunnstoðir
þess. Með því að stilla saman strengi og virkja
fjölbreytta möguleika sína margfalda þessi
samtök áhrif sín og afl og auka líkur á árangri.
Möguleikarnir felast m.a. í því að vekja athygli
á forvarnagildi starfsemi þeirra, vekja athygli
landsmanna á mikilvægi forvarna, ekki síst
forvörnum gagnvart börnum og unglingum,
og virkja þekkingu, styrk og samstöðu gras-
rótarsamstarfs til eflingar forvarnastarfi. For-
varnir snerta öll svið mannlífs og þjóðlífs og
koma inn á leik og starf fólks hvar sem það er
að finna. Þar hafa félagasamtök sterka stöðu.
Árni Einarsson, framkvæmdastjóri Fræðslu og forvarna:
Það gerist í grasrótinni