Húnavaka - 01.05.1998, Blaðsíða 122

120
H Ú N A V A K A
að heyja eins mikið og áður og því var mikið af slægjum lánað. Engið var
áfram mikilvægt vegna þess að þangað var hægt að sækja nauðsynlegan
varaforða ef þurfti. Miklu fleiri en félagar í Aveitufélaginu nutu góðs af
því. Ennfremur var nærtækt að afla þar heyja ef framleiðsla ykist.
Sauðfénu fjölgar ekki að ráði aftur fyrr en eftir 1950. Fyrsta sprettinn
eftir að framleiðsluaukningin hefst er Eylendið sýnilega afar mikilvægt.
Enn er hlutur útheysins yfir 50% af heildarheyforðanum árið 1953 og
má því segja að framleiðniaukningin þessi ár hafi byggst verulega á engja-
heyskapnum. Töðumagnið fer fyrst 1953 og 1954 yflr það sem það hafði
mest verið áður. Aberandi er að þessi ár eykst votheysverkun feiknarlega.
Á 6. og 7. áratugnum stækka túnin örar en nokkru sinni. Búskapur-
inn á umræddum jörðum er óðum að breytast að því leyti að mjólkur-
framleiðsla verður mikilvægari en áður. Kúabúskapurinn krafðist þess að
heyja væri aflað í meira mæli en áður á ræktuðu landi. Töðumagnið
eykst mikið til ársins 1959 en eftir það til ársins 1963 helst það stöðugt. Á
sama tíma minnkar magn útheys og hlutur þess í heildarheyfengnum
breytist úr 63-70% árin 1951 og 1952 í um og réttyfir 20% árin 1959-63.
Engar tölur hafa verið unnar upp úr skýrslum um heyfeng eftir 1963
en í grófum dráttum má segja að engjahey hefur verið tiltölulega lítill
hluti heyja eftir það og þegar frá leið var óreglulega heyjað frá flestum
bæjum á engi. Á einstökum býlum var þó nokkuð lengi heyjað á Eylend-
inu, sérstaklega í Öxl, Hnausum, Steinnesi og á Þingeyrum. Ennfremur
heyjuðu utansveitarmenn á enginu og má segja að Eylendið hafi lengi
haldið gildi sínu sem heyskaparland þar sem afla mátti heyja þegar gras-
spretta var minni en í meðalári eða fyrningar upp gengnar og varaforða
þurfti. Um 1980 var heyjað á Eylendinu frá fáeinum býlum en eftir það
mjög sjaldan. Engið var um það leyti orðið það blautt, vegna þess að
skurðir gegndu ekki lengur hlutverki sínu sem skyldi, að erfitt var að fara
um það víða. Tiltæk heyvinnutæki eru þar að auki nú á dögum heldur
óhentug dl að vinna með á blautu engi. Ekki er lengur hægt að heyja með
góðu móti á Eylendinu nema þar sem allra þurrast er og þá þurrt er.
Heyskapur á Eylendinu - frá slætd til samantekningar
Áður en nokkrar hestavinnuvélar kornu dl sögunnar hefur heyskapur á
Eylendinu vísast farið fram svipað og gerðist víðast á landinu við engja-
heyskap.3 Slegið var með orfi og ljá. Þar sem blautt var varð að raka hey-
inu saman og bera það eða draga á vögum eða sleða á þurrt. Þetta var
tafsamt verk því stundum þurfti að flytja heyið ærið langan veg. Þar sem
var þurrkvöllur var sinnt um það eins og þurfti; það var rifjað með hrífu
þegar þurrkur var og ef þurfd að verja það fyrir rigningu var það fangað