Húnavaka - 01.05.1998, Page 127

H Ú N AVA K A
125
anverðu og stafla þeim upp á vagna þar. Þess vegna þótti ekki hentugt
að hafa sáturnar stórar. Það var engin hlaða í Steinnesi á þessum tíma
svo það þurfti að bera heyið upp í tóft. Áður en farið var að nota vagna
við heimflutninginn var heyið að sjálfsögðu flutt á reiðingi. Þess sjást
einnig merki á Steinnesenginu að heyið hafí verið sett saman í fúlgur og
þá flutt að vetri til heim á ísasleða.
Þeir sem langan heybandsveg áttu settu heyið saman í fúlgur og fluttu
að vetrinum á ísasleðum eða vögnum. Þórir í Syðri-Brekku minnist þess
að þannig hafí Guðmundur Guðmundsson í Hold farið að. Hann flutti
oft á tveimur eins hests vögnum hey út að Holti á veturna. Heyið sótti
hann nær jafnóðum og það var gefíð svo hann þurfti að sækja hey með
nokkurra daga millibili. Kom hann oft við í Brekku og fékk einhvern af
bræðrunum þar til að binda á vagninn með sér.
Efdr að eins tonns vörubílar komu til sögunnar á þriðja áratugnum
voru þeir gjarna notaðir við heyflutning. Þar eð vegurinn var orðinn
sæmilega fær slíkum bílum um það leytí óku margir, sem fengu slægjur á
Eylendinu, heyinu heim strax að sumrinu á bílum. Þarna var oftast um
að ræða Blönduósinga og Ásamenn. Var heyið bundið á enginu og flutt
á hestum upp fyrir Axlargarð eða heim að Hnausum og þar voru bílarn-
ir eða vagnarnir fermdir. Ef heyinu var ekið heim að vetrinum á vagni
eða bíl var það flutt á ísasleða frá fúlgunni á fyrrnefnda staði og þar var
því komið á flutningstækið.
Niðurlag
1 þessari ritgerð hefur saga Áveitufélags Þingbúa verið rakin. Fram-
kvæmdir félagsins snemma á 3. áratugnum og upp úr seinna stríði vega
þyngst í þeirri sögu. Reynt hefur verið að meta hver ávinningurinn var af
þessum framkvæmdum.
Áveituframkvæmdirnar virðast hafa auðveldað bændum að afla meiri
heyja fram yfir 1930 og auka framleiðslu. Fleira kemur þó til. Á sama
tíma var farið að nota ný heyvinnutæki sem einnig voru forsenda auk-
innar framleiðni. Framræslan gerði mönnum kleift að nýta þær vélar
sem komu til sögunnar við bústörf um það leyti við engjaheyskapinn.
Hins vegar er ekki eins augljóst að framræslan hafí skilað bændum meiri
heyfeng en ýmsar ástæður valda því að heyskapur var lítill á þeim jörð-
um, sem athugun mín nær til, um þær mundir sem framræslan stóð yfir
og því skekkir það nokkuð myndina. Sauðfjárbúskapur var í mikilli lægð
á 5. áratugnum og mjólkursala ekki hafin að ráði. Upp úr 1950, þegar
framleiðsla fór að aukast á ný, var Eylendið enn mikilvægt heyskaparland
því þangað sóttu bændur þann heyskap sem þurfti til að standa undir