Húnavaka - 01.05.1998, Page 135

H Ú N A V A K A
133
gegnum göt á klifberavængnum. Þegar búið var að leggja reiðing á alla
hestana voru þeir tengdir saman hver aftan í annan. Spotti var settur í
klifberabogann og beislistaumnum á þeim hesti sem átti að vera næstur
í lestinni fest í hann. Oftast var spottinn valinn þannig að styrkleika til
að hann gæti slitnað strax ef eitthvert óvænt óhapp kæmi fyrir sem oft
skeði á langri heybandsleið. Taglhnýting var aðferð sem enginn hefði átt
að nota og gat haft ófyrirsjáanlegar afleiðingar en var þó til í einstaka til-
felli. Ef einhver pratahestur eða foli var notaður undir heyband var hann
hafður aftastur. Misjafnt var hvað reiðingur fór vel á hesti. Reiðingur á
framlágum hestum vildi leita mjög fram.
Að binda taum í tagl var notað við að flytja torf úr flagi. Við það voru
aðeins notaðir tveir hestar og þægilegt að fylgjast með enda oftast stutt að
fara.
Bindingsfólkið fór á undan til þess að búið væri að binda upp á fyrstu
lestina þegar milliferðamaður kæmi með hestana. Vanalega var það
stúlka sem Iét á sem kallað var, það er að taka heyið úr sætinu og hlaða
því á reipið. Það var ekki vandalaust verk, þversilinn eða klakksilinn
þurfti að lenda á réttum stað á sátunni til þess að vel færi á hestinum.
Sátan var stigin af bindingsmanni til þess að ekki kæmi kúpa á hana.
Stundum bundu karl og kona sömu sátuna. Konan hélt við töglin þegar
karlmaðurinn reyrði í gegnum hagldirnar til þess að ekki rynni til baka.
Var það mun léttara fyrir bindingsmanninn. Síðan sveifluðu þau sitt
hvoru taglinu utan um sátuna og reyrðu hvort á móti öðru og kallaðist
það tíkartog. Þessi aðferð kom að mestu leyti í veg fyrir að bindingsmað-
ur yrði sárhentur. Þessi aðferð mun hafa lagst niður þegar fólki fækkaði
í sveitum því að aukastúlku þurfti til að binda með karlmanni. Eitthvað
mun hafa farið eftir byggðarlögum hvar þessi aðferð var notuð. Ekki veit
ég hvort mikið hefír verið um þessa bindingsaðferð í Húnaþingi á fyrri
tíð.
Til voru karlmenn sem aldrei gátu bundið sátu þótt fílhraustir væru.
Allt fór úr böndunum því að það þurfti meira lagni en krafta til að binda
vel sátu. Milliferðamaður lét upp á hestana móti bindingsmanni ef hann
á annað borð var baggafær. Hann teymdi lestina ríðandi og gat vel fylgst
með af hesti sínum hvernig sáturnar fóru á hestunúm sem hann hefði
ekki getað gert gangandi. Það var mikið ábyrgðarstarf að fara með hey-
bandslest sérstaklega ef bundið var á mörgum hestum á langri og vondri
heybandsleið. Otrúlega margt gat komið fyrir á slíku ferðalagi einkum
ef einhverjir hestanna voru óvanir heybandi. Algengasta óhappið sem
kom fyrir var að sáta færi úr böndunum. Þá þurfti milliferðamaður að
hafa snör handtök. Láta varð heyið á reipið að nýju og binda sátuna upp.
Þetta mátti ekki taka langan tíma. Hestarnir, sem stóðu undir böggun-
um, ókyrrðust fljódega. Ekki var hlaupið að því að láta upp þegar enginn