Dagblaðið Vísir - DV - 05.01.2009, Síða 6

mánudagur 5. janúar 20086 Fréttir
ritstjorn@dv.is
Innlendar FréttIr
Þrír lögfræðingar eru harðorð-
ir þegar þeir eru spurðir um álit
umboðsmanns Alþingis á þeirri
ákvörðun Árna Mathiesen fjár-
málaráðherra að veita Þorsteini
Davíðssyni héraðsdómsembætti.
Þrír umsækjendur voru metnir
hæfari en Þorsteinn. Þorsteinn er
sonur Davíðs Oddssonar og fyrr-
verandi aðstoðarmaður Björns
Bjarnasonar, dóms- og kirkjumála-
ráðherra. Björn vék sæti við skipun
Þorsteins og skipaði Árni í emb-
ættið sem settur ráðherra. Um-
boðsmaður Alþingis birti álitið 30.
desember.
Ákvörðun Árna afar
ámælisverð
Trausti Fannar Valsson, lektor við
lagadeild Háskóla Íslands, segir
að álit umboðsmanns sé afar vel
rökstutt. „Í álitinu felst sá dómur
að ekki hafi verið nægilega vel að
málsmeðferðinni staðið þegar Þor-
steinn var skipaður. Almennt get-
ur maður sagt að þegar svo skýrt
og vel rökstutt álit kemur frá um-
boðsmanni um að ekki hafi verið
farið að lögum í einhverju af ráðu-
neytum landsins hlýtur að felast
í því áfellisdómur yfir embættis-
færslu ráðuneytisins,“ segir Trausti
Fannar.
Ragnar Aðalsteinsson hæsta-
réttarlögmaður segir að miklu
meiri þungi og alvara sé í áliti um-
boðsmanns um skipun Þorsteins
en yfirleitt gengur og gerist í slíkum
álitum. „Mér finnst að í álitinu sæti
þeir sem að málinu koma miklu
meiri gagnrýni en mér hefur fund-
ist út frá umfjöllun fjölmiðla. Það
er augljóst að embætti umboðs-
manns telur ákvörðun Árna afar
ámælisverða. Álitið er ekkert ann-
að en áfellisdómur yfir skipun Þor-
steins í embættið,“ segir Ragnar.
Eggert Óskarsson, héraðsdóm-
ari og formaður Dómarafélagsins
sem sat í nefndinni sem mat hæfi
umsækjendanna um dómara-
stöðuna, segir álit umboðsmanns
staðfesta að annmarkar hafi ver-
ið á ákvörðun ráðherrans að veita
Þorsteini embættið. „Dómarafé-
lagið hefur ályktað um þetta mál
og komist að þeirri niðurstöðu að
Árni Mathiesen hafi ekki rökstutt
val sitt á dómara nægilega vel.
Umboðsmaður Alþingis kemst að
sömu niðurstöðu,“ segir Eggert.
Ekki hægt að ógilda
ráðningu Þorsteins
Aðspurður hvernig hægt sé að
bregðast við áliti umboðsmanns
segir Trausti Fannar að aðeins í
undantekningartilfellum sé hægt
að endurskoða ákvörðun eins og
ráðningu í embætti héraðsdóm-
ara. „Það þarf mjög sérstök tilvik til
að svo slík embættisfærsla sé ógilt.
Þó að álit umboðsmanns sé mjög
afdráttarlaust, og hefði getað leitt
til þess að ákvörðunin hefði ver-
ið ógilt getur það ekki verið gert
vegna hagsmuna þess sem val-
inn var í embættið,“ segir Trausti
Fannar. Ástæðan er sú að slík end-
urskoðun á ákvörðuninni væri
ósanngjörn gagnvart hagsmun-
um þess sem hlotið hefur dómara-
embættið, að sögn Trausta, því álit
umboðsmanns snúist ekki um per-
sónu Þorsteins Davíðssonar heldur
um þá ákvörðun ráðherra að veita
honum embættið.
Ragnar segir að miðað við ís-
lensk dómarafordæmi geti álit
umboðsmanns ekki leitt til þess
að ráðning Þorsteins verði ógilt
en hins vegar geti ríkið hugsan-
lega verið skaðabótaskylt gagnvart
þeim umsækjendum sem gengið
var framhjá. Einn af umsækjend-
unum, Guðmundur Kristjánsson,
sagði frá því í DV á laugardaginn að
hann ætlaði í mál við íslenska ríkið
vegna þess að gengið var framhjá
honum þegar Þorsteinn var skip-
aður.
Vernda þarf
sjálfstæði dómstóla
Eggert segir álit umboðsmanns
benda til að vinnubrögð við skip-
un dómara eigi að vera vandaðri í
framtíðinni. „Dómarafélagið benti
á það í áliti sínu um málið fyr-
ir tæpu ári að það væri mjög mik-
ilvægt að vandað væri til vals á
dómurum og að fyllsta hlutleysis
væri gætt þannig að tryggt væri að
hæfasti umsækjandinn fengi starf-
ið því annars væri hætt við að graf-
ið væri undan sjálfstæði dómstóla
í landinu. Í áliti umboðsmanns er
bent á að þetta hlutleysi sé mik-
ilvæg forsenda fyrir sjálfstæðum
dómstólum,“ segir Eggert.
Ragnar segir að eina leiðin til að
bregðast við áliti umboðsmanns sé
að breyta því hvernig dómarar eru
skipaðir hér á landi. „Hins vegar er
ekki auðvelt að finna aðferð sem
þorri manna getur sætt sig við en
hana þurfum við að finna svo það
sé öruggt að hæfustu umsækjend-
urnir verði valdir,“ segir Ragnar.
Ragnar telur að álit umboðsmanns
muni auka mjög þrýstinginn á Al-
þingi og stjórnvöld um að sam-
þykkt verði ný lög um skipun dóm-
ara hér á landi.
Þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir hef-
ur DV ekki náð í Árna Mathiesen
fjármálaráðherra til að spyrja hann
út í álit umboðsmanns Alþingis
og hvernig hann hyggist bregðast
við því. Í samtali við Fréttablaðið
í síðustu viku sagði Árni hins veg-
ar að hann hygðist ekki segja af sér
vegna málsins.
Þrír lögfræðingar segja álit umboðsmanns Alþingis staðfesta að annmarkar hafi
verið á skipun Þorsteins Davíðssonar í embætti héraðsdómara. Lektor við laga-
deild Háskóla Íslands og hæstaréttarlögmaður segja álit umboðsmanns Alþingis
vera áfellisdóm. Formaður dómarafélagsins segir að slíkar embættisveitingar geti
grafið undan sjálfstæði dómstóla í landinu. Endurskoða þarf hvernig skipað er í
dómaraembætti í landinu segir hæstaréttarlögmaður.
„almennt getur maður sagt að þegar svo skýrt
og vel rökstutt álit kemur frá umboðsmanni
alþingis um að ekki hafi verið farið að lögum í
einhverju af ráðuneytum landsins hlýtur að fel-
ast í því áfellisdómur...“
Áfellisdómur yfir
Árna mathiesen
Trausti Fannar Valsson
Lektor við lagadeild Háskóla Íslands
segir álit umboðsmanns alþingis vera
áfellisdóm yfir þeirri ákvörðun að skipa
Þorstein davíðsson sem héraðsdómara.
Árni Mathiesen
Hefur sætt harðri gagnrýni vegna
ákvörðunar sinnar að skipa Þorstein
davíðsson í embætti héraðsdómara.
IngI F. VIlhjÁlMsson
blaðamaður skrifar ingi@dv.is
ingibjörg í
geislameðferð
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir ut-
anríkisráðherra fer í geislameð-
ferð á Karólínska sjúkrahúsinu
í Stokkhólmi á fimmtudag og
verður frá vinnu í þrjá til fimm
daga vegna þess. Samkvæmt yf-
irlýsingu frá utanríkisráðuneyt-
inu hefur Ingibjörg aðgang að
tækjum á Karólínska sjúkrahús-
inu sem ekki eru til hérlendis.
Um er að ræða lokahnykk með-
ferðar sem hófst í lok september
síðastliðins þegar Ingibjörg fór í
aðgerð til að láta fjarlægja heila-
æxli eftir að hún hafði hnigið
niður í New York.
hjartahnoð
eftir bílslys
Hellisheiði varð flughál í gær eft-
ir að þar kólnaði skyndilega og
fimm umferðaróhöpp áttu sér
stað. Veginum var í kjölfarið lokað
fyrir umferð í nokkrar klukku-
stundir. Tvær jeppabifreiðar óku
út af í nágrenni skíðaskálans í
Hveradölum. Ökumaður annarr-
ar bifreiðarinnar var einn í bíln-
um og slasaðist hann alvarlega en
þó ekki talinn í lífshættu. Sjúkra-
flutningamaður sem kom að slys-
inu beitti hjartahnoði í tilraun til
að bjarga manninum og var mað-
urinn fluttur á slysadeild.
Ferðaskrifstofa
í hremmingum
Ferðaskrifstofa Íslands, sem
rekur Úrval-Útsýn, Sumar-
ferðir og Plúsferðir, er í fjár-
hagserfiðleikum og þurfti
þess vegna að fresta flugi í
gærmorgun. Verið er að end-
urskipuleggja reksturinn og
samkvæmt yfirlýsingum Þor-
steins Guðjónssonar forstjóra
vilja fjársterkir aðilar koma
að rekstrinum. Viðskiptavinir
ferðaskrifstofunnar ættu ekki
að þurfa að óttast að verða
strandaglópar erlendis. Iðn-
aðarráðuneytið hefur verið
sett inn í málið og mun það
tryggja heimflutning ferða-
fólks ef eitthvað kemur upp á.