Dagblaðið Vísir - DV - 11.06.2010, Síða 13

fréttir 11. júní 2010 föstudagur 13
SérhagSmunir SlitaStjórnarmanna
að hafa áhrif á hraða skipulagsvinnu
í Örfirisey. Sérstaka athygli vekur að
Sparisjóðabankinn setur á prent í
gögnum sínum, að efla skuli tengsl
við stjórnmálamenn sem hafi áhrif á
uppbygginguna í Örfirisey. „Viðhalda
og efla tengsl við pólitíska aðila sem
hafa áhrif á uppbyggingu í eyjunni,“
segir orðrétt í gögnunum.
Jafnframt segir að halda beri góð-
um tengslum við stjórnendur Faxa-
flóahafna og fylgst verði með vinnu
þeirra við uppbyggingu á eyjunni.
Árangurstenging
Í byrjun þessa mánaðar var málið
svo langt gengið að komin voru drög
að samningi um umsýslu, ráðgjöf
og rekstur milli Ólafs Garðarsson-
ar og Magnúsar Jónatanssonar ann-
ars vegar og Sparisjóðabanka Íslands
hins vegar. Markmið samningsins er
að gæta hagsmuna Lindbergs, en í
þessum drögum hefur hlutur Ólafs
og Magnúsar verið minnkaður og er
félagið að 90 prósentum í eigu Spari-
sjóðabankans. Þar er bókstaflega tal-
að um að Ólafur og Magnús taki að
sér að „... viðhalda og efla tengsl við
pólitíska og aðra þá aðila sem hafa
áhrif á uppbygginguna í Örfirisey“.
Þeim viðskiptafélögunum er ætlað að
gera grein fyrir framvindu mála við
Sparisjóðabankann og fá enga þókn-
un fyrr en bankinn hefur fengið til
baka hátt í 1,6 milljarða króna í sinn
hlut. Eftir það fá þeir vaxtandi hlut í
endurheimtunum eins og áður segir.
Slitastjórnarmaður
dylst í viðskiptum
Af ofansögðu má ráða að nafn Ólafs
hefur í raun verið falið í hlutafé-
lagaskrá þótt hann sé á öllum stig-
um málsins lykilmaður í viðskiptum
Lindbergs og Sparisjóðabankans.
Enginn, sem á hagsmuna að gæta
í Sparisjóðabankanum, hefur gert
formlegar athugasemdir við það hjá
Héraðsdómi Reykjavíkur að Tómas
Jónsson í slitastjórn bankans sé ná-
tengdur Ólafi Garðarssyni í gegnum
Lögfræðistofu Reykjavíkur og kunni
því að vera vanhæfur til samninga-
gerðar við Ólaf fyrir hönd þrotabús
Sparisjóðabankans.
Þess má geta að þegar Sparisjóða-
bankinn vildi ekki lána Ólafi og Magn-
úsi meira til Örfiriseyjarverkefnisins
var stofnað félagið Gómur ehf., sem
snéri sér til Byrs. Heildarskuldir Ólafs
og Magnúsar vegna Örfiriseyjarverk-
efnisins eru því mun meiri en hér er
talið.
ar dómsúrlausn hefur gengið um
að viðkomandi fyrirtæki skuli tek-
ið til slita. Slitastjórnarmenn taka
því við réttindum og skyldum sem
stjórn fyrirtækisins og hluthafa-
fundur eða fundur stofnfjáreigenda
höfðu með höndum. Í aðalatriðum
gilda sömu reglur um slitastjórn
bankanna og skiptastjóra við gjald-
þrotaskipti. Undantekning frá
þessu er gerð lögum samkvæmt ef
slitastjórn metur það svo að horfur
séu á að eignir viðkomandi banka
hrökkvi fyrir skuldbindingum hans.
Í slíku tilfelli ber slitastjórn að hafa
samband við hluthafa eða stofn-
fjáreigendur.
Eru þeir ósnertanlegir?
Um hæfi slitastjórnarmanna vís-
ar Helgi I. Jónsson dómstjóri til
laga um gjaldþrotaskipti frá 1991.
Þar segir meðal annars að engan
megi skipa skiptastjóra (slitastjó-
ra) ef hætta sé á vanhæfi hans sem
dómara í máli sem þrotamaður eða
kröfuhafi í búið eigi aðild að. Þetta
á einnig við um mál sem stjórnar-
menn eða starfsmenn bankans,
sem til skipta er, eigi aðild að.
„Ef í ljós kemur eftir skipun
skiptastjóra (slitastjóra) að hann
sé vanhæfur til að leysa af hendi
tiltekið verk í starfi sínu vegna fyr-
irmæla 6. tölul. 2. mgr. án þess að
það verði talið varða neinu fyrir
rækslu starfans að öðru leyti getur
héraðsdómari að ósk hans skipað
annan löghæfan mann til að leysa
verkið af hendi.“
Ekki verður annað sé en að nú-
verandi slitastjórnarmenn gjald-
þrota íslenskra banka og sparisjóða
hafi samkvæmt þessu sjálfdæmi
um það hvort þeir lýsi sig vanhæfa
vegna hagsmunaárekstra, aðstöðu-
brasks í tengslum við stöðu sína
eða annarra mögulegra ávirðinga.
Lagagreinin sem hér er vitnað til
segir enda að „... héraðsdómari geti
að ósk hans (skiptastjórans) skipað
annan löghæfan mann til að leysa
verkið af hendi.“
johannh@dv.is
Nafn Ólafs hefur í raun verið falið í hlutafélaga-
skrá þótt hann sé á öllum stigum
málsins lykilmaður í viðskiptum
Lindbergs og Sparisjóðabankans.
bræðraböndin
Hagsmunaárekstrar og hætta á að-
stöðubraski blasir við í slitastjórn
VBS fjárfestingarbankans. Þannig
hefur DV heimildir fyrir því að Fjár-
málaeftirlitið hafi krafist þess að
endurskoðunarskrifstofan Ernst
& Young hætti störfum fyrir slita-
stjórn VBS fjárfestingarbanka, sem
var tekinn til gjaldþrotaskipta fyrir
skemmstu.
Gunnar Andersen, forstjóri Fjár-
málaeftirlitsins, skipaði Hróbjart
Jónatansson hæstaréttarlögmann,
Friðbjörn Björnsson endurskoð-
anda og Þóreyju S. Þórðardóttur í
bráðabirgðastjórn yfir VBS í byrjun
mars. Þá voru allir sjóðir VBS tómir
og skuldir fjárfestingarbankans um
40 milljarðar króna. Þess má geta að
ríkið ákvað að skuldbreyta 26 millj-
arða króna láni til bankans í fyrra
og reyndi þar með að lengja lífdaga
hans. Ekki er ljóst hvort sú ráðstöfun
hins opinbera hvíldi á áreiðanlegri
rannsókn á stöðu VBS.
Þann 9. apríl var VBS síðan tek-
inn til slitameðferðar og skipaði
Héraðsdómur Reykjavíkur Hróbjart,
Þóreyju og Friðbjörn í slitastjórn.
Réð hún fljótlega Ernst & Young til
þess að rannsaka lánamál og að-
draganda gjaldþrots VBS. Sú skýrsla
er enn ekki tilbúin, en vel er hugs-
anlegt að á grundvelli hennar verði
málum vísað til sérstaks saksóknara
eða höfðuð mál til greiðslu skaða-
bóta.
„Félög sem ég tengist skulda“
Ein af ástæðum þess að Fjármála-
eftirlitið vill að Ernst & Young hætti
rannsóknarvinnu fyrir slitastjórn
VBS er sú að Friðbjörn Björnsson
slitastjórnarmaður er starfsmaður
endurskoðunarskrifstofunnar. Sam-
kvæmt upplýsingum DV hefur sú
endurskoðunarskrifstofa lengi ann-
ast endurskoðun eignarhalds- og
verktakafyrirtækja í eigu Engilberts
Runólfssonar kaupsýslumanns. Svo
vill til að eignarhalds- og verktakafé-
lög á snærum Engilberts eru í hópi
stærstu skuldara við VBS fjárfesting-
arbanka.
Þá kunna hagsmunaárekstr-
ar einnig að rata inn á borð Hró-
bjarts Jónatanssonar hæstaréttar-
lögmanns og félaga Friðbjörns í
slitastjórninni. Svo vill til að Sveinn
Jónatansson héraðsdómslögmaður,
sem rekur lögfræðistofu með Hró-
bjarti bróður sínum, er athafnamað-
ur í fasteignaviðskiptum. Sveinn
hefur samkvæmt heimildum DV
meðal annars stundað fasteigna-
viðskipti í Rúmeníu en einnig hér á
landi í samvinnu við viðskiptafélaga
sína. „Ég skulda ekki VBS fjárfest-
ingarbanka en félög sem ég teng-
ist skulda bankanum,“ viðurkennir
Sveinn í samtali við DV.
Engilbert og Friðbjörn
Þannig má ætla að Hróbjartur
geti verið vanhæfur við afgreiðslu
krafna á hendur Sveini líkt og Frið-
björn slitastjórnarmaður væri með
hliðstæðum hætti vanhæfur við af-
greiðslu á kröfum á hendur Engil-
bert Runólfssyni.
Þess má geta að umsvif VBS voru
einkum á sviði fasteignaviðskipta
og verktakastarfsemi. Sem dæmi
má nefna stór áform félaga á veg-
um Engilberts Runólfssonar um
uppbyggingu norðan Selfoss í landi
Laugadæla sem runnu út í sandinn
í kjölfar bankahrunsins. Verkefn-
ið skildi eftir sig milljarða skuld við
VBS fjárfestingarbankann sem tók
áhættuna með Engilbert og fleirum.
Áform voru uppi um að reisa allt
að 290 íbúðir í landi Laugadæla.
Einn stærsti fjárfestirinn og hvata-
maðurinn að verkefninu var Ferju-
holt ehf., sem meðal annars var í
eigu Engilberts Runólfssonar.
4 milljarða skuld
Lánastarfsemi VBS til verkefnis
Ferjuholts ehf. og fleiri hefur stað-
ið frá því í febrúar árið 2007. Ferju-
holt var að 78 prósentum í eigu JB
Byggingarfélags og Fremdar ehf. að
22 prósentum, en það félag er í eigu
VBS. Krosseignatengsl eru á milli
þessara félaga og VBS.
Annað félag, Laugadælir ehf.,
var skrifað fyrir nærri 18 hekturum
landsins. VBS tók einnig áhættuna
með þessu félagi sem var að hluta
í eigu Njáls Skarphéðinssonar og
Fremdar sem áður er getið og er í
eigu VBS. Landið er veðsett VBS
fyrir nærri 800 milljónir króna. Ætla
má að óbyggt Laugadælalandið sé
nú veðsett VBS fyrir að minnsta
kosti 4 milljarða króna og óvíst um
heimtur.
Á annað þúsund veðskuldabréf
tengd Laugadælaverkefninu voru
seld inn í eignastýringu hjá ein-
staklingum eða fóru að veði inn í
viðskiptabankana eða Seðlabanka
Íslands. Stóru viðskiptabankarn-
ir og Seðlabanki Íslands eiga því
einnig kröfur á VBS vegna veð-
skuldabréfanna.
johannh@dv.is
Hróbjartur
Jónatansson
lögfræðingur
getur sem slita-
stjórnarmaður
í VBS fjár-
festingarbanka
þurft að ganga
að skuldum fé-
laga í eigu Sveins
Jónatanssonar en
þrotabú VBS á kröf-
ur á hendur þeim. Hró-
bjartur og Sveinn eru
bræður.
Slitastjórnarmaðurinn
Hróbjartur Jónatansson
gæti þurft að ganga að
skuldum bróður síns,
Sveins, eða félaga sem
hann á hlut í.
Bróðirinn Sveinn Jónatansson og
félög sem hann á hlut í stunduðu
meðal annars viðskipti í Rúmeníu.
Hann rekur lögfræðiskrifstofu með
Hróbjarti bróður sínum.
Athafnaskáldið Engilbert Runólfs-
son og félög sem hann á hlut í skulda
milljarða í VBS fjárfestingarbanka.
Friðbjörn Björnsson, slitastjórnar-
maður og endurskoðandi, þjónaði
fyrirtækjum hans um áraraðir.